نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روانشناسی دانشگاه ارومیه، گروه علوم تربیتی

2 کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه­ی حل مسأله اجتماعی، تکانشوری و خودکارآمدی در دانش آموزان زورگو و عادی بود. برای وصول به این هدف، از بین جامعه آماری پژوهش حاضر که شامل کلیه دانش آموزان زورگو و عادی  مدارس شهرستان اردبیل در سال­تحصیلی 94-1393 بودند،60 دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان دو گروه مورد مطالعه(30 دانش آموز عادی و 30 دانش آموز زورگو) انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های حل مساله اجتماعی لانگ و کسیدی، تکانشوری بارات و خودکارآمدی شرر استفاده شد. ضمن آنکه روش تحقیق پژوهش حاضر علی_ مقایسه­ای بود، برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد که بین دانش آموزان زورگو و عادی  از لحاظ حل مسأله اجتماعی، خودکارآمدی و تکانشوری تفاوت معنی داری وجود دارد. بدین معنی که دانش آموزان زورگو از لحاظ حل مساله اجتماعی و خودکارآمدی نسبت به دانش آموزان عادی در سطح پایین تری قرار داشتند ولی از از نظر تکانشوری در سطح بالایی بودند. با توجه به یافته های پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که حل مساله اجتماعی، تکانشوری و خودکارآمدی به عنوان عامل روانشناختی مهم در پیش بینی زورگویی عمل می کند و توجه به آنها می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از زورگویی دانش آموزان داشته باشد.
 

کلیدواژه‌ها

ابوالقاسمی، عباس و نریمانی، محمد( .1384). آزمون های روان شناختی. چاپ اول، اردبیل: انتشارات باغ رضوان.
اختیاری، حامد و بهزادی، آرین(1380). قشر پره فرونتال. اختلالات تصمیم گیری و آزمون های ارزیابی کننده. فصـلنامه تـازههای علوم شناختی، شماره3، 68-64.
اختیاری، حامد؛ جنتی، علی؛ مقیمی، امیر(1382). فرآیند کاهش ارزش تعـویقی و رفتارهـای تکانشـی: معرفـی یـک مطالعـهمقدماتی. تازه های علوم شناختی، سال پنجم، شماره2، 64-52.
اختیاری، حامد؛ صفایی، فرضاد؛ اسماعیلی، جاوید و عاطف، وحید. (1387). روایی و پایایی  نسـخههـای فارسـی پرسشـنامهآیزنک، بارات، دیکمن و زاکرمن در تعیین رفتارهای مخاطره آمیز و تکانشوری. مجله روانپزشکی و  روانشناسـی بـالینیایران، سال چهارم، شماره 3. ص: 336-326.
براتی، سیامک( 1375). بررسی رابطه ساده و چند متغیری خودکارآمدی، خودپایی و عزت نفس با عملکرد تحصیلی در دانش آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز.
پورسید ،سیدرضا. (1390). اثر بخشی برنامه آموزش کاهش زورگویی در دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابر کوه.
تقی زاده اکرم(1391). رابطه بین پذیرش اجتماعی و خوکارآمدی تحصیلی با قلدری در دانش آموزان مقطـع راهنمـایی شـهرگناباد. پایان نامه کارشناسی ارشد، علامه طباطبائی تهران.
دلاور، علی.(1385). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. ویرایش دوم؛ تهران: انتشارات رشد.
سادوک، بنیامین و سادوک،  ویرجینـا. (2007). خلاصـه روان پزشـکی: علـوم رفتـاری- روان پزشـکی؛  ترجمـه نصـرت اﷲ،پورافکاری. (1386). تهران: انتشارات شهر آب آینده سازان.
طباطبائی، سید موسی( 1376). بررسی ارتباط بین شیوه های اسناد علی و خودپنداره و پیشرفت تحصـیلی در دانـش آمـوزاندختر و پسر سال سوم دبیرستان های شهر سمنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
علیلو، محمود؛ اسمعلی، مجید؛ واحدی، احمد و رضایی، حسین. (1388). بررسی ارتباط ویژگیهای شخصیتی و سـبک هـایحل مسأله در زندانیان مجرم. دو ماهنامه علمی ـ پژوهشی دانشور رفتـار، دانشـگاه شـاهد، سـال شـانزدهم، شـماره 34. ص:69- 61.
قمری، حسین؛ سروش زاده، سید حسن؛ نادر، مقصود؛ میکائیلی، نیلوفر( 1392). اثـر بخشـی برنامـه پیشـگیری از زورگـوییاولویوس بر رزوگویی، مهارت های اجتماعی و عزت نفس دانش آموزان در مدارس ابتدائی. فصلنامه روانشناسی بـالینی،شماره11، سال 3، صص 75-49.
محمدی،فریده( 1377). بررسیشیوهحلمسألهدرافرادافسردهومقایسهآنباافرادعادی،پایاننامـه  کارشناسـی ارشـد،دانشگاهفردوسیمشهد.
مظاهری، محمد علی؛ قشنگ، نیره( 1380)، شیوههای حل مسئله و سازگـاری زناشویـــی در زوج هـای نابــارور و بـارور،فصلنامه باروری و ناباروری، دوره 4، شماره 3، 32-23.
مقیمیفام،پریسا (1379). بررسیرابطهخوداثربخشیباویژگیهایشخصیتیواثربخشی. تدریسدبیرانشهرمراغهدرسال تحصیلی 79-78. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز.
Arce, E & Santisteban, C. (2006). Impulsivity:A review.Psicothema.18,213-220.
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: Annul review of psycohology. Palo Alto, CA: Annul review s. Belmont, CA: Wadworth.
Barrat, ES. (1994). Impulsivity: integration cognitive, behavioral, biological and environmental data. In W.B. Mccowh.g.T. ghn, Washington, D.C. Journal of American psychological Association.
Cassidy, T. & Long, C. (1996). Problem solving style, stress and psychological illness. Development of a multifactorial measures. British Journal of Clinical Psychology. Vol, 35, 256 – 277.
Claridge, G & Davis, C.(2009). What thy use of neuroticsm? Personality and Individual Differeces, 31, 383-400.
Crozier, W, K, & Skliopidou, E. (2002). Adult recollections of name calling at school. Journal of Educational Psychology,22, 1130124. 
D'zurilla, t. J & nezu, a. M.(2007). Social problem solving in adults. In: p.c Kendall, editor, advances in cognitive-behavioral research and therapy, Jornl of new york academic(vol. 1, pp.201-274).
Fathi k ,Merabi zade honarmand M. [Assessment of depression,sensation seeking, aggression, attachment stylesand parental education as a predictor of drug dependence in adolescent boys Ahwaz. Journal of Studies and Psychology, Ferdowsi University.2006: 9(2): 23-45. (Persian)
Fives CJ, Kong G, Fuller JR, DiGiuseppe R. Anger, aggression, and irrational beliefs in adolescents. Cognitive Therapy and Research. 2011;35(3):199–208.
Fleming LC, Jakobsen KH  (2009).  Bullying and symptoms of   depression in chilean middle school students.  Online J Public Health Inform. 79 (3):123-35.    
Lee, Ch. H. (2010). Personal and interpersonal correlates of bullying behaviors among korean middle school students. Interpersonal Violence, 25(1),152-176.
Nansel, T. R., Overpeek, M., Pilla, R. S., Ruam, W. J., Simons-Morton, B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. Journal of American Medical Association, 285, 2094-2100. 
Olweus, D.(1993). Bully/victim probems in schoo Knowledge base and an effective intervention program. The Irish Journal of Psychology, 18 179-190. ,
Patton, J.H., Stanford, M.S., & Barratt, E.S. (1995). Factor structure of the Barratt Impulsiveness Scale. Journal of Clinical Psychology, 51, 768-774.
Pellegrini, A. D. , & Long, J. D.   (2010).  A  longitudinal study of bullying, dominance, andvictimization during the transition from primary school through secondary school.  British  Journal of Developmental Psychology, 20, 259-280.
Petry, N. M.(2001). Substance abuse, pathological gambling and impulsiveness. Drug and Alcohol Dependency, 63, 29-38
Rigby K, Cox L  (1996).  The contribution of bullying at school  and low self-esteem to acts of delinquency among  Australian teenagers.  Pers Individ Dif.21 (4):609-12.
Ross, G.J., Griffin, K.W & fabiano, F.R.(2004). Life Skills training: empirical findings and and Future directions. Journal of The Hournal of primary Primary Prevention.25:211-233.
Sarkhosh, Sa'dollah.(2013). Life skills and prevention of social pathologies. Hamadan:Publications kereshme
Smith, P.  K, Singer, M. , Hoel, H. , & Cooper, C.  L.   (2003).  Victimization in the school and theworkplace: Are there and links? British Journal of Psychology, 94 (2), 175-188. 
Steki-Azad N, Amiri Sh, Molavi H. (2011). A comparison of the social status of young children with disruptive behavior disorder and normal children in the school stage. Journal of Social Psychology Research, 1(1):1-15. Persian.
Tous J, Vigil-colet A, Morales-vives F. (2008). The relationships between functional and dysfunctional impulsivity and aggression across different samples. The Spanish Journal of Psychology, 11(2):480–7.
Zahrakar, K., Rezazadeh, A & Ahghar, R. (2010). Q. Evaluate the effectiveness of problem-solving skills training on self efficacy of high school students in Rasht city. Journal of New Ideas in Education; 5(3): 133-150. [Persian].