نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‏شناسی عمومی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

2 دانشیار، گروه روان‏شناسی تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

3 استادیار، گروه آموزشی برنامه‏ریزی درسی، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران

4 استادیار، گروه روان‏شناسی بالینی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

5 دانشیار، گروه روان‏شناسی بالینی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تدوین و اعتبارسنجی راهنمای آموزش علوم اول ابتدایی بر مبنای ابزارهای شناختی نظریه آموزش مبتنی بر تخیل بود. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی بود. جامعه پژوهش دربرگیرندهی کتاب درسی و راهنمای معلم علوم و فیلم فندق مربوط به درس علوم پایه اول ابتدایی و منابع، مقالات و کتب چاپی و دیجیتالی مرتبط با ابزارهای شناختی نظریه مبتنی بر تخیل بود. روش نمونه‌گیری هدفمند بود و برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از تحلیل مضمون استفاده شد. بر اساس کدگذاری باز و محوری، 3 مقوله اساسی و 7 زیر مقوله مرتبط با فصل آب علوم اول ابتدایی و 10 مقوله مرتبط با موضوع ابزارهای شناختی به دست آمد و راهنمای آموزشی علوم اول ابتدایی مبتنی بر ابزارهای شناختی نظریه آموزش مبتنی بر تخیل تدوین گردید. جهت اعتبارسنجی راهنمای تدوین‌شده، این راهنما در اختیار متخصصان قرار گرفته و نظرات و اصلاحات آن‌ها به روش دلفی جمع‌آوری شد و در راهنما اعمال گردید. روایی محتوای راهنمای تدوین‌شده با استفاده از شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا بررسی گردید. این راهنما که مورد تأیید متخصصان قرار گرفته است، برای نخستین بار در کشور تدوین‌شده و می‌تواند مورداستفاده معلمان اول ابتدایی قرار بگیرد. همچنین می‌تواند به عنوان الگویی برای استفاده معلمان و مربیان برای آموزش هر نوع محتوایی در بخش‌های مرتبط با آموزش کودکان مانند مدارس و مهدکودک‌ها به‌کار آید.

کلیدواژه‌ها

ابوالمعالی الحسینی، خ. (1392). تحلیل کیفی متن: استقرا/قیاس. علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 4 (1)، 83-102.
اردکانی، ق.، ملکی، ر.، صادقی، ع. و درتاج، ف. (1396). طراحی الگوی برنامه درسی پژوهش محوری در مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی برای پرورش تفکر و خلاقیت در دانش‏آموزان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7 (3)، 63-106.
اسدیان، س.، و حبیبی آذر، ا. (1392). بررسی اثربخشی برنامه درسی علوم به شیوه آموزش محور با برنامه درسی علوم به شیوه پژوهش محور در دوره ابتدایی، علوم رفتاری، 15(5)، 9-23.
پولادرگ، م. (1395). طراحی و تدوین راهنمای برنامه درسی مبتنی بر قصه. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روان‏شناسی. دانشگاه خوارزمی.
حسن‏زاده، ش.، صالحی، ک. و مقدم زاده، ع. 1397. تأثیر تدریس مشارکتی بر انسجام گروهی دانش‏آموزان ابتدایی. پژوهش در نظام‏های آموزشی، ۱۲ (۴۰)، 39-63.
حسین خانزاده، ع.، ابراهیمی، ش.، حسینی، ش. و خداکرمی، ف. (1398). تأثیر آموزش ریاضی از طریق برنامه‏های آموزشی رایانه‏ای بر یادگیری ریاضی و علاقه به ریاضی دانش‏آموزان دیرآموز. توانمندسازی کودکان استثنایی، 10(2)، 149-164.
حسینی، ع.، اشکوری، ع.، و مجیدی، ن. (۱۳۹۹). اثربخشی آموزش مبتنی بر بازی بر میزان یادگیری و انگیزه دانش‏آموزان در زبان عربی، جستارهای زبانی، ۱۱ (۲)، ۳۶۳-۳۸۸.
حیدری، س.، و غفاری نیا، ر. (۱۳۹۸). مقایسه‏ی تأثیر دو روش آموزش به شیوه‏ی بازی و سنتی بر یادگیری ریاضی دانش‏آموزان دختر مقطع ابتدایی (مطالعه موردی: شهر ایوان)، پیشرفت‏های نوین در روان‏شناسی، علوم تربیتی و آموزش‏وپرورش، ۲ (۲۰)، ۷۷-۹۵.
دهستانی، ن.، و مجیب، ف. (1387). تأثیر آموزش مفاهیم علوم تجربی به روش قصه‏گویی بر میزان یادگیری دانش‏آموزان دختر پایه اول ابتدایی شهر تهران سال تحصیلی 87-86. روان‏شناسی تربیتی، 4 (11)، 60-75.
رهبر، ا. (1389). بررسی تأثیر برنامه درسی تلفیقی و غیر تلفیقی بر یادگیری دانش‏آموزان پایه سوم ابتدایی در درس علوم تجربی با روش قصه‏گویی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روان‏شناسی. دانشگاه علامه طباطبایی.
سازمان پژوهش و برنامه‏ریزی آموزشی. (1397). علوم تجربی اوّل دبستان. تهران: شرکت افست.
سهیلی، ف.، سلگی، ز.، و خنجر، ا. (1398). تأثیر آموزش به شیوه قصه‏گویی، کتاب‏خوانی و نمایش فیلم بر میزان انگیزش و علاقه‏مندی کودکان به مطالعه. تحقیقات اطلاع‏رسانی و کتابخانه‏های عمومی (پیام کتابخانه سابق)، 25 (1)، 67-94.
شفیعی، م. جهانی، ج.، و خلیفه، ح. (۱۳۹۸). تأثیر بازی دارت آموزشی بر میزان یادگیری مفاهیم اساسی ریاضی پایه‏ی اول دوره‏ی ابتدایی، پژوهش‏های برنامه درسی، ۹(۱)، ۳۰-۵۳.
صالحی نژاد، ن.، درتاج، ف.، سیف، ع. ا.، و فرخی، ن. ع. (1396). اثربخشی بسته آموزشی مبتنی بر نرم‏افزار چندرسانه‏ای ساخت نقشه ذهنی بر مهارت‏های شناختی درس علوم در دانش‏آموزان دختر پایه هشتم. پژوهش در نظام‏های آموزشی، ۱۱ (۳۸)، 7-37.
عظیمی، ا.، جعفری هرندی، ر.، و موسوی پور، س. (1393). اثربخشی بازی‏های آموزشی رایانه‏ای بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به یادگیری درس علوم. پژوهش در برنامه‏ریزی درسی، 2 (15)، 34-44.‏
علوی لنگرودی، ک.، و رجایی، ا. (1395). تأثیر برنامه‏ی درسی قصه‏گویی و نمایش خلاق بر خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش‏آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی در دروس انشا و هنر. پژوهش در برنامه‏ریزی درسی، 13 (51)، 118-129.
غفاری، خ.، داوودی، ح. حیدری، ح.، یاسبلاغی شراهی، بو و محمدی، ف. (1398). اثربخشی بازی آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان کلاس اول ابتدایی در درس فارسی. مطالعات روان‏شناسی تربیتی، 16 (35)، 211-242.
مرزبان، س.، باقری، م. و تلخابی، ی. (1397). تأثیر داستان‏گویی از طریق چندرسانه‏ای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به درس علوم در دانش‏آموزان ابتدایی. فن‏آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 8 (3)، 5-19.
Abolmaali, K. (2014). Deduction/induction:qualitative textanalysis. Educational Science from Islamicpoint of View, 4(1), 83-102. [In Persian]
Alavi Langroudi, K. And & Raja'i, A. (2016). The effect of storytelling and creative drama curriculum on creativity and academic performance of fifth grade elementary school female students in composition and art courses. Research in Curriculum Planning, 13 (51), 118-129. [In Persian]
Asadian, S., and & Habibi Azar, A. (2013). Evaluating the effectiveness of science-based science curriculum with research-oriented science curriculum in elementary school. Behavioral Sciences, 15 (5), 9-23. [In Persian]
Azimi, A., Jafari Harandi, R. And & Mousavipour, S. (2013). The effectiveness of computer educational games on academic achievement and attitudes toward learning science. Research in Curriculum Planning, 2 (15), 34-44. [In Persian]
Corni, F., & Fuchs, H. U. (2020). Primary physical science for student teachers at kindergarten aand primary school levels: part i—foundations of an imaginative approach to physical science. Interchange, 51(3), 315-343.‏
Dehestani, N. And & Mujib, f. (2007). The effect of teaching the concepts of experimental sciences through storytelling method on the learning rate of first grade elementary school girls in tehran in the academic year of 2007-2008. Educational Psychology, 4 (11), 60-75. [In Persian]
Dernayka, I., & Michael, D. (2019). Insight and obstacles from imaginative education science classes, unpublished master’s thesis, Simon Fraser University, Burnaby, Canada.
Educational Research and Planning Organization. (2018). Experimental science Science Of Primary School. Tehran: Offset Company. [In Persian]
Egan, K. (1997). The Educated Mind: How Cognitive Tools Shape Our Understanding. Chicago: University of Chicago Press.
Egan, K. (2001). The Cognitive Tools of Children's Imagination. Faculty of Education, Simon Fraser University, Burnaby, Canada.
Egan, K. (2005). An Imaginative Approach To to Teaching. CA: Jossey-Bass.
Egan, K. (2006). Teaching Literacy: Engaging the Imaginations of New Readers and Writers. CA: Corwin Press.
Ellis, G., McGinnis-Cavanaugh, B., Rudnitsky, A., Ellis, S., & Huff, I. (2019). Engaging children in engineering using digital storytelling. CIRCE magazine: STEAM edition, 2 (2), 127-133.
Ghaffari, K., Davoodi, H. Heidari, H., Yasblaghi Sharahi, Bo and & Mohammadi, F. (2019). Effectiveness of educational games on the the academic achievement of elementary school students in the persian language. Journal of Educational Psychology Studies, 16 (35), 211-242. [In Persian]
Hassanzadeh, S., Salehi, K., & Moghadamzadeh, A. (2018). The effect of participatory teaching on group cohesion of elementary students. Research In in Educational Systems, 12(40), 39-63. [In Persian]
Heydari, S. And & Ghaffari Nia, R. (2020). Comparison of the effect of two methods of teaching in a a playful and traditional way on mathematics learning of female elementary school students (case study: ivan city), Journal of New Advances in Psychology, Educational Sciences and Education, 2 (20), 77-95. [In Persian]
Hoseini, A., Eshkevari, A. & Majidi, N. (2020). The effectiveness of game-based laerning on students' learning and motivation in arabic language. Language Related Research, 11(2), 363-388. [In Persian]
Hossein Khanzadeh, A., Ebrahimi, Sh., Hosseini, Sh. & Khodakarami, F. (2020). The effect of of math education through computer training programs on math learning and interest of late learners. Empowering exceptional children. 10 (2), 149-164. [In Persian]
Kang, H. S. (2015). Development of narrative-based pedagogical conten knowledge. Advanced Science and Technology Letters,15 (92), 109-113.
Kotluk, N. & Kocakaya, S. (2017). The effect of creating digital storytelling on secondary school students' academic achievement, self-efficacy perceptions and and attitudes toward physics. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 3(1), 218-227.
Leeburn, A. (2017). Increasing Activeness: Cultivating Ecological Understanding in kindergarten Unpublished master’s thesis, Simon Fraser University, Burnaby, Canada.
Marzban, S., Bagheri, M. And & Talkhabi, Y. (2018). The effect of storytelling through educational multimedia on academic achievement and attitude towards science lessons in elementary students. Information and Communication Technology in Educational Sciences, 8 (3), 5-19.
Poladerg, M. (2017). Design and compile compile a story-based curriculum guide. Master Thesis. Kharazmi University Faculty of Psychology. [In Persian]
Rahbar, A. (2010). Investigating the effect of integrated and non-integrated curriculum on learning of third grade elementary students in experimental sciences with storytelling method. Allameh Tabatabai University. [In Persian]
Salehinejad, N., Dortaj, F., Seif, A. A., & Farokhi, N. A. (2017). The effectiveness effectiveness of an educational educational package package based based on multimedia software for making mind maps on cognitive skills in science lessons in eighth grade female students. Research in educational systems, 11(38), 7-37. [In Persian]
Shafei, M., Jahani, J. & Khalie, H. (2019). The effect of the “instructional dart game” on learning the basic concepts of math in the first grade in elementary schools. Journal of Curriculum Research, 9(1), 30-53. [In Persian]
Shahi, R. (2018). Integrating the Cognitive Tools: What are the Effects? Unpublished master’s thesis, Simon Fraser University, Burnaby, Canada.
Soheili, F., Solgi, Z. & Khanjar, A. (2019). The effect of education through storytelling, reading books and film screenings on children's motivation and and interest in reading. Information Research and Public Libraries (Former Library Message), 25 (1), 67-94. [In Persian]