نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی ، گروه علوم تربیتی ، واحدنیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

2 استادیار ، گروه علوم تربیتی ، واحدنیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

3 استادیار ، گروه علوم تربیتی ، واحدمشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

هدف این پژوهش طراحی مدل تعالی سازمانی دانشگاه فرهنگیان شمال شرق کشور در سال 1398 است که با رویکرد آمیخته (کمی، کیفی) و طرح اکتشافی انجام شد. جامعه آماری موردمطالعه را دو گروه تشکیل دادند. در بخش کیفی، خبرگان جامعه علمی از متخصصان دانشگاه فرهنگیان و در بخش کمی کلیه اعضای هیئت‌علمی و اساتید مدعو، مدیران و معاونین دانشگاه فرهنگیان که بر اساس آمار سازمان مدیریت برنامه‌ریزی استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی تعداد 732 نفر بودند. نمونه آماری بخش کیفی 18 نفر از خبرگان علمی با روش نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس اصل اشباع انتخاب شدند و در بخش کمی تعداد 302 نفر نمونه (بر اساس جدول مورگان) به‌صورت تصادفی طبقه‌ای موردبررسی قرارگرفته و جهت تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری داده در بخش کیفی مصاحبه ساختاریافته ونیمه‏ساختاریافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق‏ساخته تعالی سازمانی استفاده شد که از ۲ بعد اصلی و ۹ بعد فرعی پنج معیار توانمندسازها (رهبری، خط مشی و استراتژی، منابع انسانی، سایر منابع و شراکت‌ها، فرایندها) و چهار معیار نتایج (نتایج مشتریان، نتایج کارکنان، نتایج عملکرد، نتایج جامعه) برگرفته از نتایج حاصل از مصاحبه‏های بخش کیفی بهره‏گرفته شد. پس از جمع‌آوری داده‏های کیفی، بااستفاده از روش تحلیل محتوا، مفاهیم، مقوله‏ها و عوامل اصلی و فرعی شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفتند و برای معناداری رابطه بین متغیرها از آزمون t استفاده شد. در این پژوهش مقدار t ابعاد تعالی سازمانی از ۵۳/۲۴ تا ۵۵/۱۶ تخمین زده شده است که بیشتر از مقدار t مفروض (۹۶/۱) محاسبه شده است. لذا با توجه به معنی‏داری و مثبت بودن این ضریب می‏توان بیان کرد که تمام ابعاد فوق بر آن اثر مثبت و مستقیم می‏گذارد. بیشترین مقدار t مربوط به بعد اصول مدیریت و استقرار آن و کمترین آن بعد رغبت و انگیزه کارکنان است و درنهایت طراحی مدل با استفاده از معادلات ساختاری انجام گرفت.

کلیدواژه‌ها

ایمانی گله پردسری، م.، ناظم، ف. و کریم‌زاده، ص. (1397). شناسایی ابعاد تعالی سازمانی با تأکید بر مدل EFQM در دانشگاه آزاد اسلامی. تحقیقات مدیریت آموزشی، 9(36)، 177-205.
جاویدنیا، ر.، و کمالی، م. (1396). بررسی وضعیت مدیریت دانش در دانشگاه صنعتی ارومیه با استفاده از رویکرد EFQM. فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش شناسی، 4(2)، 11-26.
جهان بین، ا.، و صادقی، ا. (1390). رویکرد‌های خود ارزیابی و فنون اجرایی آن. تهران: انتشارات مهندسین مشاوران صنعت.
شمس مورکانی، غ.، و میرزاپور، س. (1390). بررسی میزان کاربست مؤلفه‌های مدل تعالی سازمانی EFQM در دانشگاه‌ها: مطالعه موردی دانشگاه آزاد شهر کرد، چشم انداز مدیریت دولتی سال دوم بهار 1390، 5.
صادقی، ا. (1391). طراحی مدل بومی خودارزیابی تعالی سازمانی بامحوریت پژوهش دانشگاهی.
قهرمانی، م.، معارفوند، ز.و زنگنه، ف. (1395). ارزیابی عملکرد دانشگاه شهید بهشتی بر اساس مدل تعالی سازمانی EFQM، فصلنامه مدیریت و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 7(1)، 36-79.
کفاش، م.، و ضامنی، ف. (1397). ارائه مدلی جهت تعیین تأثیر رهبری معنوی و تاب‌آوری بر تعالی سازمانی بر اساس دیدگاه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‏های آزاد اسلامی خراسان رضوی. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(ویژه نامه)، 489-507.
هادیان، ن. (1392). تحلیل نتایج ارزیابی دانشگاه الزهرا (س) درسال 1390. تهران: دانشگاه الزهرا، 1، 47.
یارمحمدیان، م.، شفیع‌پورمطلق، ف. و فولادوند، م. (1392). رابطه بین عدالت سازمانی، رضایت شغلی، اعتماد سازمانی و تعهد سازمانی با خود ارزیابی از تعالی سازمانی به‌منظور ارائه یک مدل پیش‌بین (مطالعه موردی اساتید دانشگاه‌های آزاد اسلامی منطقه چهار کشور)، فصلنامه رهیافت نو در مدیریت آموزشی، 1، 1-18.
Bounazef, D., & Van Caillie, D. (2017). Leadership and organisational values in university hospital centres: An analysis based on EFQM model.
Bouranta, N., Psomas, E. L., & Pantouvakis, A. (2017). Identifying the critical determinants of TQM and their impact on company performance: Evidence from the hotel industry of Greece. The TQM Journal, 29(1), 147-166.
Ghahremani, M., Moarefvand, Z., & Zangane, F. (2017). An assessment of Shahid Beheshti University performance based on EFQM organizational excellence model, Management and Planning in higher education Quarterly, 7(1), 36-79. [In Persian]
Hadian, N. (2014). An analysis of the assessment results in Azzahra University in 2012. Tehran: Azzahra Publications, 1, 47. [In Persian]
Imani Galleh Pardsari, M., Nazem, F., & Karim Zade, S. (2018). Recognizing the organizational excellence with an emphasis on EFQM model in Islamic Azad University, 9(36), 177-205. [In Persian]
Imani, G. M. R., Nazem, F. & Karimzadeh, S. (2018). Identifying the dimensions of organizational excellence with emphasis on the EFQM model in Islamic Azad University, Journal of educational administration research, 9(36), 177-205.
Jadvidnia, R., & Kamali, M. (2018). An analysis of the knowledge management status in industrial university of Urmia using the EFQM approach. Information management and scientology Quarterly, 4(2), 11(26). [In Persian]
Jahan bin, A. & Sadeghi, A. (1390). Self-assessment approaches and the techniques for its execution, Industrial engineers and consultants publications. [In Persian]
Javidniya, R. & Kamali, M. T. (2017). Study of knowledge management status in Urmia University of Technology using the EFQM approach. Quarterly Journal of Knowledge Management and Knowledge Studies, 4(2), 11-26.
Kaffash, M., & Zameni, F. (2019). Presenting a model for specifying the effect of spiritual leadership and stamina on organizational excellence based on the viewpoint of faculty members of Islamic Azad University in central Khorasan, Research in educational systems Quarterly, 489-507. [In Persian]
Kalantari, Kh. (2010). Modeling in economic and cultural studies. Farhang Saba publications. [In Persian]
Rezaei, Y., & Hamidifar, D. F. (2017). The Banking Service Quality Based On EFQM Model And ITS Impact On Customer Satisfacion (Case Study: Customer In Branches Of Nour Finanial And Credit Institution In Hormozgan Province), Denisia, 73(3), 64-73
Sadeghi, A. (2013). Designing an ethnic model for self-assessment of organizational excellence with an emphasis on university research. [In Persian]
Saladjghe, S. (2015). Organizational Excellence. The center for scientific publications of Islamic Azad University of Kerman. [In Persian]
Shams Murkani, Gh. & Mirzapour, S. (2012). An analysis of the application of EFQM (organizational excellence model) factors in Universities: Case study of Islamic Azad University of Shahrkord, Governmental management perspective, Second year, Spring 2012, 5. [In Persian]
Yarmohamadian, M. Shafipour Motlagh, F., & Fouladvand, M. (2014). The relationship between organizational justices, job satisfaction, Organizational trust and dedication with self-assessment of organizational excellence in order to present a predictive model (case study of Islamic azad university teachers at the forth region of the country), New Strategies in educational management Quarterly, 1, 18-1. [In Persian]