نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

این مطالعه با هدف تعیین رابطه خود کارآمدی تحصیلی و هوش هیجانی با اضطراب در دانشجویان آموزش از دور انجام شده است. روش انجام پژوهشتوصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری دانشجویان، سیستم آموزش از دور بودند. نمونه پژوهش، 196 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور بودند که در سال تحصیلی 96-95 در سیستم آموزش از دور تعدادی از واحدها را به‌صورت الکترونیکی اخذ کردند و از طریق نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های هوش هیجانی شیرینگ (1992)، خود کارآمدی تحصیلی جینکینز و مورگان (1999) و بک (1988) پاسخ دادند. داده‌ها به کمک رگرسیون چندگانه تحلیل شد. یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان داد، مؤلفه‌های هوش هیجانی و خودکارآمدی تحصیلی پیش‌بینی کننده‌های معنی‌داری برای اضطراب هستند. و همچنین نتایج پژوهش نشان داد مؤلفه‌های خودآگاهی و مهارت اجتماعی از هوش هیجانی و مؤلفه‌های استعداد و بافت از خودکارآمدی تحصیلی به ترتیب بیشترین سهم را در پیش‌بینی اضطراب داشته‌اند. بر اساس نتایج پژوهش و با توجه به اینکه ارتقاء هوش هیجانی و خود کارآمدی تحصیلی با کاهش اضطراب ارتباط دارد و اضطراب خود یکی از دلایل اختلال سلامت روان و کاهش توان یادگیری در دانشجویان است، لازم است زمینه‌های تقویت آن‌ها موردتوجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

اناری، آ. (1386). بررسیاثربخشینمایشدرمانگریدرکاهشنشانه‌هایاختلالاتاضطراب اجتماعی در کودکان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
اسدی، ج. (1382). رابطة بین هوش هیجانی، فرسودگی شغلی و سلامت روان کارکنان شرکت ایران‌خودرو. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
اسماعیلی، م. (1383). تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش هیجانی بر افزایش سلامت روان. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی
اسمخانی اکبری نژاد، هاعتمادی، انصیرنژاد، ف. (1389). خودکارآمدی و رابطه آن با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر. زنان و مطالعات خانواده، 2(8)، 13-25.
اعرابیان، ا خداپناهی، م حیدری، م. و صالح صدق پور، ب(1383). بررسی رابطه باورهای خودکارآمدی بر سلامت روانی و موفقیت تحصیلی دانشجویان مجله روان‌شناسی، 8(32)، 360-371.
بیرامی، م. و پورفرج عمرانی، م. (1392). رابطه بین باورهای فراشناختی، خودکارآمدی ، خوشبینی با اضطراب امتحان دانشجویان علوم پزشکی، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 21(7)، 9 -16
بیات، م.؛ هاشمی، ز. و نقش، ز. (1393) مدل علی پیش‌بینی عملکرد درس زبان انگلیسی: نقش ارزش تکلیف، خودکارآمدی زبان انگلیسی، ادراک از ساختار هدفی کلاس، اضطراب زبان خارجی و راهبردهای شناختی، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 9(31)، 255-285
بشارت، م. ع. (1386). بررسی رابطه ابعاد شخصیت و هوش هیجانی. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 8(2)، 79-94.
بشارت، م. ع.؛ نادعلی، ح. و عزیزی، ک. (1389) هوش هیجانی و سبک‌های مقابله با استرس، مطالعات آموزش و یادگیری (علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز)، 2(1)، 33-47.
حدادنیا، س. و جوکار، ن. (1395) رابطه هوش معنوی و هوش هیجانی با رفتار شهروندی سازمانی دبیران، فصلنامه علمی-پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(26)، 26-38.
حامدی، ب.؛ سیف، ع. و کیامنش، ع. (1396). اثربخشی آموزش راهبردهای دقیق‎خوانی بر درک مطلب و اضطراب امتحان دانش‎آموزان دختر، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(39)، 180-161.
خوشنویسان، ز. و افروز، غ. (1390) رابطه خودکارآمدی با افسردگی، اضطراب و استرس. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 5(20)، 73-80.
دوران، ب آزادفلاح ، پ. و اژه ای، ج. (1381). بررسی رابطه بازی‌های رایانه‌ای و مهارت‌های اجتماعی نوجوانان، مجله روان‌شناسی، 6(21)، 4-15.
رود ساز، ح.؛ کمالیان، ا.؛ امیری، م. و قائم‌مقامی تبریزی، ا. (1396). شناسایی عوامل علّی مؤثر بر الگوی آموزش‌های مجازی دانشگاهی در ایران، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(36)، 121-144.
رحیمی، س. ع. و سلیمانی نیا، ل. (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر افزایش میزان مشارکت اجتماعی کودکان. رفاه اجتماعی، 8(30-31)، 313-331.
شیخ‌الاسلامی، ر.؛ ناصری جهرمی، ر. و کوثری، م. (1393) الگوی علی خود کارآمدی تحصیلی، یادگیری خودتنظیم و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان. فناوری آموزش، 9(4)، 285-298.
شیخ‌الاسلامی، ر. (1376). اضطراب و استرس و راه‌های مقابله آن. فصلنامه اندیشه و رفتار، 14، 14-25.
صیادپور، ز. و صیادپور، م. (1396) تأثیر یادگیری مشارکتی بر اضطراب و انگیزه پیشرفت تحصیلی، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(39)، 101-120.
عطاری، ی.؛ بشلیده، ک. و کوچکی، ع. (1384). بررسی تأثیر آموزش گروهی مهارت‌های اجتماعی در سازگاری فردی - اجتماعی نوجوانان بزهکار، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی11(3)، 25-46.
عرفانی، ن. حجازی، ش. ضیغمی محمدی، ش. صالحی سورمقی، م. ح. (1390). اثر هایپریکوم پرفراتوم بر اضطراب، فصلنامه مراقبت‌های نوین دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 8(4)، 237-243.
عبدی، ب. (1387) مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتار کودکان پیش‌دبستانی ایرانی، روانشناسان تحولی (روانشناسان ایرانی)، 4(16)، 333-341.
عارفی، م.؛ کریمی، م. و گوهران، ح. (1388) رابطه بین هوش هیجانی و مدیریت زمان در مدیران شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان، دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه‌ریزی درسی، 24، 85-102.
عبداللهی عدلی انصار، و. (1382). بررسی رابطه باورهای خود اثربخشی و مرکز کنترل با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه تبریز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه تبریز.
غنبرلو، م. و مینایی، ا. (1395) هنجاریابی و روایی و پایایی پرسشنامه هوش هیجانی، ششمین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم اجتماعی.https://www.civilica.com/Paper-RafCon06-RafCon06_143
طهماسیان ک. و اناری، آ.(1391) ارتباط مستقیم و غیرمستقیم خودکارآمدی تحصیلی با افسردگی نوجوانان، دست آوردهای روان‌شناختی (علوم تربیتی و روان‌شناسی)، 4(1)، 227-244.
فولادوند، خ فرزاد، و شهرآرای، م. و سنگری، ع ا.(1388). اثر حمایت اجتماعی، استرس تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی بر سلامت روانی جسمانی. روان‌شناسی معاصر، 4(8)، 12-24.
کریم زاده، م. و محسنی، ن. (1385) بررسی رابطه خودکارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر، مطالعات زنان، 4(2)، 29-45.
کیذوری، ا.؛ علمی، ع. و دلخوش، ع. (1395)، بررسی ارتباط بین هوش هیجانی و مدیریت تعارض با میانجی‌گری رفتار شهروندی مدیران مدارس شاهد کلیه مقاطع شهر مشهد، نخستین کنفرانس بین‌المللی پارادایم‌های نوین مدیریت هوشمندی تجاری و سازمانی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، https://www.civilica.com/paper-OiConFerence01.
لطفی عظیمی، ا.؛ افروز، غ.؛ درتاج، ف. و نعمت طاوسی، م. (1394) نقش مسند مهارگری و خودکارآمدی در پیش‌بینی انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 9(31)، 1-18.
مشهدی، ع.؛ سلطانی شورباخورلو، ا. و رزمجویی، ر .(1389) رابطه هوش هیجانی و نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی، اصول بهداشت روانی، 12(45)، 390-399.
محمدامینی، ز.؛ نریمانی، م.؛ برهمند، ت. و صبحی قراملکی، ن. (1387) رابطه هوش هیجانی با خود کارآمدی و سلامت روان و مقایسه آن‌ها در دانش‌آموزان عادی و ممتاز، دانش و پژوهش در روان‌شناسی، 35-36، 107-122.
ملکی، ح. (1395) بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش‌آموزان دوره متوسطه، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 10(33)، 190-209.
میرزایی، م.؛ غرابی، ب. و بیرشک، ب. (1392) نقش کمال‌گرایی مثبت و منفی، خودکارآمدی، نگرانی و مشکل در نظم‌بخشی هیجانی در پیش‌بینی اهمال‌کاری رفتاری و تصمیمی گیری، مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 19(3)، 230-240.
مهری، ع.؛ ملکی، ب. و صدقی کوهساره، س. (1390). مقاله بررسی رابطه سلامت روانی و هوش هیجانی در دانشجویان پسر ورزشکار و غیر ورزشکار دانشگاه پیام نور مرکز اردبیل. مجله سلامت و بهداشت اردبیل. 2(4)، 68-78.
ممبینی، ش.؛ مکتبی، غ. و بهروزی، ن. (1394). تأثیر خودکارآمدی تحصیلی و فراشناخت بر اضطراب امتحان و رفتار کمک طلبی تحصیلی در دانش‌آموزان پسر سال سوم دبیرستان، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 16(61)، 42-48.
مظاهری، ز. و صادقی، ا. (1394). ساخت و بررسی روایی و پایایی پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان، رویکردهای نوین آموزشی، 10(22)، 61-80.
منصوری، ب. (1380). هنجاریابی پرسشنامه هوش هیجانی شرینگ در بین دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه‌های تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
نیسی، ع. ک.؛ ارشدی، ن. و رحیمی، ا. (1390). رابطه‌ی علّی سرمایه روان‌شناختی با هیجان‌های مثبت، بهزیستی روان‌شناختی، عملکرد شغلی و التزام شغلی، دستاوردهای روان‌شناختی، 18(1)، 19-46.
هالجین، ر پی. و وویتبورن، س. (1392). آسیب‌شناسی روانی، مترجم یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان، جلد دوم.
یاسینی ، ف. ع.؛ غیاثی زاده، م. و نثاروندبراتی، م. (1392). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر کمرویی در دانش‌آموزان دختر، زن و فرهنگ، 5(18)، 71-80.
Aydin, Y., Copa, U., & Esen, D. (2011). Interplay of motivational and cognitive strategies in predicting self-efficacy and anxiety, psychology, 31, 55-66.
Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI). Psicothema, 18, 13-25.
Bernard, B. (2000). Drawing forth resilience in all our youth. Reclaiming children and youth, 6, 29-32-
Beck, A. T., Epstein, N., Brown, G., & Steer, R. A. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. Journal of consulting and clinical psychology, 56(6), 893-887
Bong, H. (2001). between-and within-domain relations of academic motivation among middle and high school students; self-efficacy, task-value, and achievement goals, Journal Educational Psychology, 93 (1). 23-34.
Christopher, Th., Jerellc, C. & Monical, H. (2017)The influence of emotional intelligence, cognitive test anxiety, and coping strategies on undergraduate academic performance, Learning and Individual Differences, 55, 40–48.
Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals, Educational Psychologist, 34, 169–189.
Elliot, S. N. (2003). New direction in social assessment and intervention for elementary and middle school students, Desertation in department of educational psychology of Wisconsin modison.
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: bantam books.
Hashemi, A., Khezri, H., Abassi, A., Hemati, A., & Hashemi, Z. (2014). Relationship between emotional intelligence and self-efficacy with academic performance of students of lamerd Islamic Azad university. International journal of basic sciences& applied research.,3(sp), 261-265.
Jinks, J., & Morgan, V. (1999). Children's perceived academic self-efficacy: An inventory scale. The Clearing House, 72(4), 224-230.
Koczwara, A., & Bullock, T. (2009). What is emotional intelligence at work? General Practice Update, 2, 47-50. Matthews, G., Zeidner, M., & Roberts, R. D. (2002). Emotional intelligence, science and myth. London: The MIT Press.
 Lewis Gillian, M., Christine, N. & Neal, M. A. (2017). Emotional intelligence and affective events in nurse education: A narrative review. Nurse Education Today, 53, 34–40.
Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2002). achievement goals in the classroom; students’learning strategies and motivation processes, Journal Educational Psychology, 80, 260-267
Manz, P. H., Fantuzz, J. W., &Mcdermott, P. A. (1999). The Parent version of the preschool social skills rating scale: an analysis of its use with low-income ethinc minority children. School psychology review, 28(3), 443-505.
Nespereira-Campuzano, T. & Miriam Vázquez, C. (2017). Emotional intelligence and stress management in Nursing professionals in a hospital emergency department, Enfermería Clínica (English Edition), 27(3), 172–178.
Nikooyeh, E., Zarani, F. & Fathabadi,J. (2017). The mediating role of social skills and sensation seeking in the relationship between trait emotional intelligence and school adjustment in adolescents, Journal of Adolescence,59, 45–50.
Plato, D. (2003).Effective education and the role of emotionalintelligence, available: www.advancedcommunication.com.Au/atml.
Shams, G., Kaviani, H., Esmaili, Y., Ebrahimkhani, N., & Amin manesh, A. (2011) Psychometric Properties of the Persian Version of the padua Inventory: Washington state university Revision(pi-wsur). Iran J Psychitry, 6(1), 12-18
Smith, S. W., & Travis, P. C. (2001). Conducting social competence research: Considering conceptual frameworks. Behavioral Disorders26(4), 360-369.
Tett, R. P., & Fox, K. E. (2006). Confirmatory factor structure of trait emotional intelligence in student and worker samples. Personality and Individual Differences, 41, 1155-1168.
Wolters, C. (2003). Understanding procrastination from a self- regulated learning perspective, Journal Educational Psychology, 95(1).179-187.