نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه اصفهان

2 گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه اصفهان

3 گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف این پژوهش کیفی بررسی قابلیت­های اساسی اعضای هیأت علمی دانشگاه برای کشف الگوی مفهومی قابلیت­های حرفه­ای اعضای هیأت علمی بوده است. روش مورداستفاده کیفیاکتشافی بود که با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. مشارکت‌کنندگان در پژوهش 26 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 96-95 بودند. نوع انتخاب نمونه هدفمند بوده است و انتخاب نمونه­ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه پیدا کرد. داده­ها نیز از طریق مصاحبه نیمه سازمان‌یافته جمع‌آوری شد. برای تحلیل داده­ها، از روش تحلیل ساختاریو تفسیری استفاده شده است. یافته­های این پژوهش نشان داد که قابلیت­های اساسی اعضای هیأت علمی شامل پنج قابلیت اصلی شامل قابلیت­های عمومی، آموزشی، پژوهشی، تخصصی و اخلاق حرفه­ای است. قابلیت­های عمومی شامل ویژگی‌های روانی، فردی و نگرشی، قابلیت­های آموزشی شامل مهارت­های تدریس، مدیریت کلاس درس، کاربست اصول تربیتی، مخاطب شناسی، قابلیت­های تخصصی شامل تسلط بر ابعاد دانش تخصصی، قابلیت­های پژوهشی شامل اجرای پژوهش، تولید و انتشار آثار علمی و اخلاق حرفه­ای شامل مهارت­های ارتباطی، اخلاق حرفه­ای در آموزش، اخلاق حرفه­ای در پژوهش و تعهد نسبت به دانشجو بود.

کلیدواژه‌ها

اجتهادی، م.؛ قورچیان، نا. ق.؛ جعفری، پ. و شفیع‌زاده، ح. (1390). شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های بهسازی اعضای هیأت علمی. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 62، 21-46.
پورکریمی، ج. (1389). الگوی توسعه حرفه­ای اعضای هیأت علمی سازمان‌های پژوهش مورد: جهاد دانشگاهی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع ، 6 (2)، 155-141.
سلاجقه، آ. و صفری، ث. (1394). رابطه اخلاق حرفه­ای با عملکرد استادان دانشگاه. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 3، 110-103.
سلیمی، ق.؛ حیدری، ا. و کشاورزی، ف. (1394). شایستگی‌های اعضای هیأت علمی جهت تحقق رسالت دانشگاهی؛ تأملی بر ادراکات و انتظارات دانشجویان دکتری. دو فصلنامه نوآوریو ارزش‌آفرینی، 7، 103-85.
عارفی، م.؛ قهرمانی، م. و حاجی خواجه لو، ص. ر. (1395). ارزیابی معیارهای مؤثر بر شایسته یابی و شایسته گزینی اعضای هیأت علمی دانشگاه از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی. فصلنامه پژوهش در نظام­های آموزشی، 34، 38-25.
قلی فر، ا.، حجازی؛ س. ی. و حسینی، س. م. (1389). تحلیل عاملی مهارت‌های حرفه­ای لازم برای موفقیت شغلی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشکده­های کشاورزی ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 57، 141-125.
قنبری، س.؛ اردلان، م.؛ بهشتی راد، ر. و سلطان‌زاده و. (1394). اخلاق حرفه­ای اعضای هیأت علمی و رابطه آن با کیفیت آموزش عالی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 2، 49-39.
کریمی، ص. و نصر، ا. (1392). روش‌های تجزیه‌وتحلیل داده­های مصاحبه. عیار پژوهش در علوم انسانی، 7، 93-71.
محمدی، ر. (1395). ارائه مدل مفهومی صلاحیت­های حرفه­ای ارزشیابان و مدیران کیفیت در نظام آموزش عالی. فصلنامه پژوهش در نظام­های آموزشی، 35، 99-61.
معروفی، ی. (1392). عوامل تهدیدکننده گرایش دستیابی به کیفیت برتر آموزش در آموزشگران، مندرج در درآمدی بر آموزشگری در آموزش عالی: به‌سوی عضو هیأت علمی آموزش پژوه، مهر محمدی و همکاران، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
مهرمحمدی، م. (1392). تبیینی نه عنصری از کیفیت: یادگیری کفایت­های تدریس، مندرج در درآمدی بر آموزشگری در آموزش عالی: به‌سوی عضو هیأت علمی آموزش پژوه، مهر محمدی و همکاران، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
Alqiawi, D. A. & Ezzeldin, S. M. (2015). Suggested model for developing and Aassessing competence of prospective teachers in faculties of education, World Journal of Education, 5(6), 65-73
Baker, L., Leslir, K., Panisko, D., Walsg, A., Wong, A. Stubbs, B., & Mylopoulos, M. (2018). Exploring Faculty Developers’ Experiences to inform our understanding of competence in faculty development, Academic Medicine,93(2), 265-273.
Blaskova, M., Blasko, R., Matuska, E., & Rosak-Szyrocka, J. (2015). Development of key competences of university teachers and managers, Procedia - Social and Behavioral Sciences,182, 187 – 196
Blaskova, M. B., Blasko, R. & Kucharcikova, A. (2014). Competences and competence model of university teacher, Precedia- Social and Behavioural Science, 159, 457-462.
Krishnaveni, R. & Anitha, J. (2007) Educators’ professional characteristics, Quality Assurance in Education,15 (2), 149-161.
Li, M & Zhao, Y. (2013). Exploring learning & teaching in higher education, New York: Springer
Lozano, J. F., Boni, A., Peris, J., & Hueso, A. (2012). Competencies in higher education: A critical analysis from the capabilities approach. Journal of Philosophy of Education, 46(1), 132-147.
Mihaela, P. L. (2015), Dimensions of teaching staff professional competences, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 180, 924 – 929
Rampai, N. & Sopeerak, S (2011). The development model of knowledge management via web based learning to enhance pre- service teachers competence. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 10 (3), 249-254.
Roscoe, J. (2010). Continuing professional development in higher education. Human Resource Development International, 5(1), 3-9.
Stritter, F. T., Bland C. J. & Youngblood, P. L. (1991). Determining essential faculty competencies, Teaching and Learning in Medicine, 3:4, 232-238.
Velasco, p. J., Learreta, B., Kober,C. & Tan, I. (2014). Faculty perspective on competency development in higher education: An international study, Higher Learning Research Communications,4(4)