نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران،
2 دانشیار، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
چکیده
هدف از پژوهش حاضر پیشبینی اهمالکاری تحصیلی بر اساس سرمایه روانشناختی با میانجیگری بهزیستی روانشناختی، هیجانی و اجتماعی در دانشجویان بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعهی آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در سال تحصیلی 95-96 بود. چهارصد و بیست شرکتکننده به روش تصادفی خوشهای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و مقیاسهای اهمالکاری تحصیلی (سواری، 2011)، ﺗﺎبآوری (کونور و دیویدسون، 2003)، جهت‌گیری زندگی (شییر و کارور، 1992) و امید (اسنایدر و همکاران، 1991) و ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ جامع (جوشنلو، رستمی و نصرتآبادی، 1385) را که دارای بخشهای هیجانی، روانشناختی و اجتماعی بود، تکمیل کردند. داده‌ها با روش مدلیابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. یافتهها بیانگر این است که همهی شاخص‌های برازندگی با دادههای گردآوری‌شده برازش دارند. اثر کل سرمایه روانشناختی بر اهمالکاری تحصیلی منفی و معنادار و اثر سرمایه روانشناختی بر بهزیستی هیجانی، روانشناختی و اجتماعی مثبت و معنادار بود. اثر مستقیم بهزیستی روانشناختی بر اهمالکاری معنادار و همچنین اثر غیرمستقیم سرمایه روانشناختی بر اهمالکاری به‌واسطه‌ی بهزیستی روانشناختی، هیجانی و اجتماعی معنادار بود. توصیه میشود روانشناسان تربیتی و مشاوران تحصیلی برای کاهش اهمالکاری در دانشجویان برنامه آموزشی مناسبی را تدوین کرده و راهکارهای ارتقاء تابآوری، خوشبینی، امید و بهزیستی اجتماعی، روانشناختی و هیجانی را به آنان آموزش دهند.
کلیدواژه‌ها
آهنگرزاده رسولی، سهیلا و رسولی، مریم. (1394). بررسی ویژگیهای روانسنجی نسخه فارسی «مقیاس تابآوری کانر- دیویدسون» در نوجوانان مبتلا به سرطان. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 9(13)، 739-747.
اندیشمند، ویدا و ابراهیمی، عهدیه. (1395). بررسی اثربخشی آموزش موقعیت کنترل بر هدف‌گذاری و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه سیرجان در سال تحصیلی 95. پژوهش در نظامهای آموزشی، 10(35)، 266-279.
بشارت، محمدعلی؛ صالحی، مریم؛ شاه‌محمدی، خدیجه؛ نادعلی، حسین و زبردست، عذرا. (1387). رابطه تابآوری و سختکوشی با موفقیت ورزشی در مداخلات روانی در ورزشکاران. روانشناسی معاصر، 3(2)، 38-49.
بهادری خسروشاهی، جعفر و هاشمی نصرتآباد، تورج. (1391). رابطه اضطراب اجتماعی، خوشبینی و خودکارآمدی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان. مجله پزشکی ارومیه، 23(2)، 115-122.
تقیلو، صادق و لطفی، حمیده. (۱۳۹۵). نقش واسطهای امیدواری در رابطه بین چشم‌انداز زمان و آشفتگی روانشناختی. مجله اندیشه و رفتار، 10(39)، ۹۵-۱۰۹.
جوشن لو، محسن؛ رستمی، رضا و نصرتآبادی، نصرت. (1385). بررسی ساختار عاملی مقیاس بهزیستی جامع. روانشناسی تحولی، 3(9)، 35-51.
حسینی، زینبالسادات و امیری، حسن. (1394). رابطه بین تابآوری با اهمالکاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهرستان اسلامآباد غرب. نخستین کنفرانس بینالمللی جامع روانشناسی ایران.
خاکپور برازجانی، ساحل و حشمتی جدا، آرزو، (1395). بررسی اثر تعاملی استرس، سلامت روان، اضطراب و افسردگی با اهمالکاری تحصیلی. همایش بینالمللی استرس و بیماریهای روانی. تهران، دانشگاه علامه طباطبائی، 21 و 22 اردیبهشت.
داورنیا، رضا؛ شاکرمی، محمد و زهراکار، کیانوش. (1393). عوامل پیشبین بهزیستی روانشناختی در دانشجویان. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 21(3)، 468-481.
ذرراتی، ناهید و خیر، محمد. (1393). پیشبینی سلامت روان بر اساس ابعاد کمالگرایی و اهمالکاری در دانشجویان پزشکی. راهبردهای توسعه در آموزش پزشکی، 1(1)، 1-10.
رحیمیان بوگر، اسحق و اصغرنژاد فرید، علی‌اصغر. (1387). رابطه سرسختی روانشناختی و خودتابآوری با سلامت روان در جوانان و بزرگ‌سالان بازمانده زلزله شهرستان بم. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی، 14(1)، 62-70.
ستایشی اظهری، محمد؛ میرنسب، میر محمود و محبی، مینا. (1396). رابطه امیدواری و پیشرفت تحصیلی با نقش میانجیگری اهمالکاری تحصیلی در دانش‌آموزان. نشریه آموزش و ارزشیابی، 10(37)، 125-142.
سلیمانی، اسماعیل و حبیبی، یعقوب. (۱۳۹۳). ارتباط تنظیم هیجان و تابآوری با بهزیستی روانشناختی در دانش آموران. مجله روانشناسی مدرسه، 3(4)، ۵۱-۷۲.
سواری، کریم. (۱۳۹۰)، ساخت و اعتباریابی آزمون اهمالکاری تحصیلی. فصلنامه اندازهگیری تربیتی، 5(2)، ۹۷-۱۱۰.
شیخی محسن؛ فتحآبادی جلیل و حیدری محمود (1392). ارتباط اضطراب، خودکارآمدی و کمالگرایی با اهمالکاری. روانشناسی تحولی، 9(35)، 283-295.
صیدی سارویی، محمد؛ فرهند، صدف؛ امینی، مرضیه؛ حسینی، سیده مریم. (1392). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده، ویژگیهای شخصیتی با بهزیستی روانشناختی با واسطه‌گری تابآوری در بیماران ام. اس. مجله روشها و مدلهای روانشناختی، 3(11)، 17-38.
کجباف، محمدباقر؛ عریضی سامانی، سید حمیدرضا و خدابخشی، مهدی. (1385). هنجاریابی، پایایی و روایی مقیاس خوشبینی و بررسی رابطه بین خوشبینی، خودتسلطیابی و افسردگی در شهر اصفهان. مطالعات روانشناختی، 2(1-2)، 51-68.
گل پرور، محسن و میرزایی، زینب. (1395). الگوی ساختاری تأثیر سرمایه روانشناختی بر موفقیت مسیر شغلی با توجه به میانجی تعهد و رضایت. پژوهشنامه روانشناسی مثبت، 2(2)، 81-94.
لطفی عظیمی، افسانه؛ افروز، غلامعلی؛ درتاج، فریبرز و نعمت طاووسی، محترم. (1394). نقش مسند مهارگری و خودکارآمدی در پیشبینی انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان. پژوهش در نظامهای آموزشی، 9(31)، 1-18.
محبی نورالدین وند، محمدحسین؛ شهنی ییلاق، منیجه و پاشاشریفی، حسن. (1393). رابطه سرمایه روان_شناختی (امید، خوشبینی، تابآوری و خودکارآمدی) با هدفهای پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان سال اول. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11(13)، 61-79.
موسوی نسب، سید محمد؛ تقوی، سید محمدرضا و محمدی، نوراله (1385). خوشبینی و ارزیابی استرس: بررسی دو مدل نظری در پیشبینی سازگاری روانشناختی. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 13(2)، 111-120.
هاشمی نصرتآباد، تورج؛ باباپور، جلیل و بهادری خسروشاهی، جعفر. (1391). نقش سرمایه روانشناختی در بهزیستی روانی با توجه به اثرات تعدیلی سرمایه اجتماعی. پایان‌نامه دانشگاه تبریز، کارشناسی ارشد.
Alexander, E. S., & Onwuegbuzie, A. J. (2007). Academic procrastination and the role of hope as a coping strategy. In Personality and Individual Differences 42 (7), 1301–1310. DOI: 10.1016/j.paid.2006.10.008.
Balkis, M. (2013). Academic procrastination, academic life satisfaction and academic achievement: The mediation role of rational beliefs about studying. In Journal of Cognitive and Behavioral Psychotherapies, 15 (1), 57–74.
Burnam, A., Komarraju, M., Hamel, R., & Nadler, D. R. (2014). Do adaptive perfectionism and self-determined motivation reduce academic procrastination? In Learning and Individual Differences, 36, 165–172. DOI: 10.1016/j.lindif.2014.10.009.
Carlton, B. S., Goebert, D. A., Miyamoto, R. H., Andrade, N. N., Hishinuma, E. S., Makini, G. K. & et al. (2006). Resilience, family adversity and well-being among Hawaiian and non-Hawaiian adolescents. In The International journal of social psychiatry, 52(4), 291–308. DOI: 10.1177/0020764006065136.
Cassidy, Simon (2016): The Academic Resilience Scale (ARS-30). A New Multidimensional Construct Measure. In Frontiers in psychology, 7, 1787. DOI: 10.3389/fpsyg.2016.01787.
Chapman, D. P., Perry, G. S., & Strine, T. W. (2005). The vital link between chronic disease and depressive disorders. In Prev Chronic Dis, 2(1), A14. Available online at http://www.cdc.gov/pcd/issues/2005/.
Ciarrocchi, J. W., & Deneke, E. (2006). Hope,optimism,pessimism, and spirituality as predictoral of Well-being controlling for personality. Research in the Social Scientific Study of Religion, 16,161-183.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: the Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). In Depression and anxiety, 18 (2), 76–82. DOI: 10.1002/da.10113.
Conversano, C., Rotondo, A., Lensi, E., Della Vista, O., Arpone, F., & Reda, M. A. (2010). Optimism and its impact on mental and physical well-being. In Clinical practice and epidemiology in mental health: CP & EMH, 6, 25–29. DOI: 10.2174/1745017901006010025.
Durakiewicz, T. (2016). A universal law of procrastination. In Physics Today, 69 (2).,11–12. DOI: 10.1063/PT.3.3064.
Ellis, A., & Knaus, W. J. (2002). Overcoming procrastination (Rev.ed). NY: American Library.
Fernie, B. A., McKenzie, A-M., Nikčević, A. V., Caselli, G., & Spada, M. M. (2016). The Contribution of Metacognitions and Attentional Control to Decisional Procrastination. In J Rat-Emo Cognitive-Behav Ther, 34(1), 1–13. DOI: 10.1007/s10942-015-0222-y.
Ferrari, J. R., & Tice, D. M. (1998). Procrastination as a Self-Handicap for Men and Women. A Task-Avoidance Strategy in a Laboratory Setting. In Journal of Research in Personality, 34(1), 73–83. DOI: 10.1006/jrpe.1999.2261.
Gagnon, J., Dionne, F., & Pychyl, T. A. (2016). Committed action. An initial study on its association to procrastination in academic settings. In Journal of Contextual Behavioral Science, 5 (2), 97–102. DOI: 10.1016/j.jcbs.2016.04.002.
Grunschel, C., Patrzek, J., & Fries, S. (2013). Exploring different types of academic delayers. A latent profile analysis. In Learning and Individual Differences, 23, 225–233. DOI: 10.1016/j.lindif.2012.09.014.
Hinsch, C., & Sheldon, K. M. (2013). The impact of frequent social Internet consumption. Increased procrastination and lower life satisfaction. In J. Consumer Behav, 12(6), 496–505. DOI: 10.1002/cb.1453.
Howell, A. J., & Watson, D. C. (2007). Procrastination: Association with achievement goal and learning Strategies. personality and Individual Differences, 43, 167-178.
Huber, M., Knottnerus, J. A., Green, L., van der Horst, H., Jadad, A. R., Kromhout, D., & Smid, H. (2011). In BMJ, p. 343. Available online at http://savenhshomeopathy.org/wp-content/uploads/2012/09/Huber-Definition-Health-BMJ-21.pdf.
Kathrin, M., Tannir, N. M. & Cohen, L. (2011). Treatment related optimism protectsquality of life in phase II clinical trial for metastatic renal cell carcinoma. Annals of Behavioral Medicine, 42(3), 313-320.
Kessler, R. C., Chiu, W. T., Demler, O., Merikangas, K. R., & Walters, E. E. (2005), Prevalence, severity, and comorbidity of 12-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. In Archives of general psychiatry, 62 (6), 617–627. DOI: 10.1001/archpsyc.62.6.617.
Keyes, C. L. M., & Ryff, C. D. (2003). Somatization and Mental Health: A Comparative study of the idiom of destress hypothesis. Hypothesis Social and Medicine, 57, 1833-1845.
Kim, K. R., & Seo, E. H. (2015), The relationship between procrastination and academic performance. A meta-analysis. In Personality and Individual Differences, 82, 26–33. DOI: 10.1016/j.paid.2015.02.038.
Klassen, R. M., Krawchuk, L. L., & Rajani, S. (2008). Academic procrastination of undergraduates. Low self-efficacy to self-regulate predicts higher levels of procrastination. In Contemporary Educational Psychology, 33(4), 915–931. DOI: 10.1016/j.cedpsych.2007.07.001.
Krypel, M. N., & Henderson-King, D. (2010). Stress, coping styles, and optimism. Are they related to meaning of education in students’ lives? In Social Psychology of Education, 13 (3), 409–424. DOI:10.1007/s11218-010-9132-0.
Larson, M. & Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predicting work attittudes. Journal of leadership &Organizational Studies, 13(2), 45-62.
Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital. Measurment and relationship with performance and satisfacation. In Personnel Psychology, 60(3), 541–572. DOI: 10.1111/j.1744-6570.2007.00083.x.
Milgram, N., Toubiana, Y. (1999). Academic anxiety, academic procrastination, and parental involvement in students and their parents. In British Journal of Educational Psychology, 69 (3), 345–361. DOI: 10.1348/000709999157761.
Ozer, B. U., Demir, A., & Ferrari, J. R. (2009). Exploring academic procrastination among Turkish students. Possible gender differences in prevalence and reasons. In The Journal of Social Psychology, 149(2), 241–257. DOI: 10.3200/SOCP.149.2.241-257.
Rosário, P., Costa, M., Núñez, J. C., González-Pienda, J., Solano, P., & Valle, A. (2009). Academic procrastination: associations with personal, school, and family variables. In The Spanish journal of psychology, 12 (1), 118–127.
Ryff, C. D., Singer, B., Love, G. D. & Essex, M. J. (1998). Resilience in adulthood and later life: Defining features and dynamic processes. In J. Lomranz (Ed.), Handbook of aging and mental health: An integrative approach, 69–96.
Scheier, M. F., & Carver, C. S. (1992). Effects of optimism on psychological and physical well-being. Theoretical overview and empirical update. In Cogn Ther Res, 16 (2), 201–228. DOI: 10.1007/BF01173489.
Schouwenburg, H. (2005). On counseling the procrastinator in academic setting. FEDORA PSYCHE Conference, Groningen, The Nether lands.
Schraw, G., Wadkins, T., & Olafson, L. (2007). Doing the things we do. A grounded theory of academic procrastination. In Journal of Educational Psychology, 99 (1), 12–25. DOI: 10.1037/0022-0663.99.1.12.
Senécal, C., Koestner, R., & Vallerand, R. J. (1995). Self-Regulation and Academic Procrastination. In The Journal of Social Psychology, 135(5), 607–619. DOI: 10.1080/00224545.1995.9712234.
Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling, Lawrence Erlbaum association publishers, Mahwah, New Jersey and London.
Sirois, F. M. & Tosti, N. (2012). Lost in the Moment? An Investigation of Procrastination, Mindfulness, and Well-being. In J Rat-Emo Cognitive-Behav Ther, 30(4), 237–248. DOI: 10.1007/s10942-012-0151-y.
Snyder, C. R. (2002). Hope theory: Rainbows in the mind. In Psychological Inquiry, 13, 249–257.
Snyder, C. R., & Lopez, S. J. (2007). Positive psychology. The Scientific and Practical. London: SAGE.
Snyder, C. R., Harris, C., Anderson, J. R., Holleran, S. A., Irving, L. M., & Sigmon, S. T., et al. (1991). The will and the ways: Development and validation of an individual-differences measure of hope. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 570-585.
Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination. Frequency and cognitive-behavioral correlates. In Journal of Counseling Psychology, 31 (4), 503–509. DOI: 10.1037/0022-0167.31.4.503.
Stead, R., Shanahan, M. J., & Neufeld, R. W. J. (2010). I’ll go to therapy, eventually. Procrastination, stress and mental health. In Personality and Individual Differences, 49 (3), 175–180. DOI: 10.1016/j.paid.2010.03.028.
Steel, P. (2007). The nature of procrastination. A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. In Psychological bulletin, 133(1), 65–94. DOI: 10.1037/0033-2909.133.1.65.
Steel, P., & Klingsieck, K. (2013). Oxford Bibliographies Online Datasets.
Tice, D. M., & Baumeister, R. F. (2016). Longitudinal Study of Procrastination, Performance, Stress, and Health. The Costs and Benefits of Dawdling. In Psychol Sci, 8(6), 454–458. DOI: 10.1111/j.1467-9280.1997.tb00460.x.
Van Eerde, W. (2003). Procrastination at work and time management training. In The Journal of psychology, 137(5), 421–434. DOI: 10.1080/00223980309600625.
Wolff, S. (1995). The concept of resilience. Australian and New Zealand of Psychiatry, 29, 565-574.
)