نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مرضیه منیری ¹
• مسعود گرامی پور ²
• حسن رستگارپور ³

¹ دانشجوی دکتری گروه علوم تربیتی و برنامه ریزی درسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² دانشیار سنجش و اندازه گیری و عضو هیات علمی، دانشگاه خوارزمى، تهران، ایران

³ دانشیار تکنولوژی آموزشی، دانشگاه خوارزمى، تهران، ایران

چکیده

اگرچه کلاس‌های درس مجازی در زمان همه‌گیری کرونا با سرعت بسیار زیادی در دانشگاه‌های کشور بکار گرفته شد اما کیفیت و اثربخشی این کلاس‌ها مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است. در همین راستا پژوهش حاضر به ارزیابی تکوینی کلاس‌های مجازی دانشگاه‌ها در زمان همه‌گیری کرونا پرداخت. روش پژوهش کیفی و کمی بود. از بین اعضای هیأت علمی رشته مدیریت آموزشی دانشگاه های آزاد و دولتی تهران، با روش نمونه گیری هدفمند، 20 نفر برای بررسی بخش کیفی و 384 دانشجوی تحصیلات تکمیلی مشغول به تحصیل سال تحصیلی 1400-1399 دانشگاه های آزاد و دولتی تهران با روش نمونه ‏گیری طبقه ‏ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده‌های کیفی از مصاحبه نیم ساختاریافته و برای گردآوری داده‏های کمی از پرسشنامه محقق‏ساخته 43 سوالی با 9 سازه و حداقل مقدار آلفای کرونباخ 701/ ، استفاده شد. جهت تحلیل داده‌های بخش کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده شد و ابعاد و مؤلفه‌های ارزیابی تکوینی کلاس‌های مجازی دانشگاه‏ها شناسایی شد. سپس با استفاده از تحلیل شکاف و تحلیل اهمیت-عملکرد به ارزیابی وضعیت کلاس‌های درس مجازی پرداخته شد. براساس نتایج تحلیل کیفی 3 مضمون فراگیر، 9 مضمون سازمان‌دهنده و 43 مضمون پایه شناسایی شد. یافته‌ها نشان دادند کارایی نظام آموزشی و توسعه آموزش مجازی در حد مطلوب است. همچنین مشخص شد کلاس‏های مجازی مورد مطالعه از نظر ایجاد محیط یادگیرنده، استعدادیابی و پاسخ به نیازهای آموزشی دانشجویان، مشارکت دانشجویان در بحث آموزش و یادگیری آنلاین، نهادینه‌سازی ارزیابی تکوینی، توانمندسازی اساتید در ارزیابی تکوینی و ترمیم نواقص و شکاف‌های یادگیری دانشجویان از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند.

کلیدواژه‌ها

• ارزیابی تکوینی
• کلاس‌های درس مجازی
• همه‌گیری کرونا
• رویکرد آمیخته

موضوعات

• آموزش از دور، آموزش مجازی و یادگیری الکترونیکی