نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه پژوهشی مطالعات نظری علم، فناوری و نوآوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر توصیف عمیق از تجربه زیسته دانشجویان دکتری دانشگاه‌های تهران، علامه طباطبایی و امیرکبیر از جامعه‌پذیری دانشگاهی خود در دوران کرونا است. با استفاده از رویکرد کیفی و استراتژی استفهامی و نمونه‏گیری نظری، مصاحبه نیمه‏ساختار‏یافته با 18 دانشجوی دکتری (در سال 1399) انجام شد. سپس اطلاعات به دست آمده از مصاحبه‏ها با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA11 و روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت و درنهایت 139 کد باز، 20 کد محوری و 5 کد انتخابی شامل آموزش (با 5 کد محوری)، پژوهش (با 4 کد محوری)، تعاملات کنشگران علمی (با 6 کد محوری)، زیست روزمره (با 3 کد محوری) و تعاملات علمی بین‏المللی (با 2 کد محوری) استخراج شد. یافته‏ها نشان داد استفاده از اساتید سایر دانشگاه‌ها برای تدریس، امتحان جامع مجازی، عدم کسب مهارت‏ها از طریق سیستم مجازی، افت یادگیری، تأخیر در فرصت‏های مطالعاتی خارج از کشور، دسترسی محدود به منابع موردنیاز، محدودیت ارتباطات رشته‏ای و بین‏رشته‏ای، تجربه احساس تنهایی، کاهش فرصت تدریس یاری اساتید، کاهش حس پویایی از تجربیات دانشجویان در فرایند جامعه‏پذیری دانشگاهی در دوران شیوع ویروس کرونا بوده است. بحران کرونا شیوه‏های پیشین آموزش و حتی برخی شیوه‏های پژوهش را بی‏اعتبار ساخته است. ضرورت جلوگیری از اجتماعات (علمی و غیرعلمی) بر ارتباطات و اجتماعات تأثیرگذار بوده است. دانشجویان کاهش تعاملات رشته‏ای و بین‏رشته‏ای با دیگر دانشجویان را آسیب‏زننده می‏دانند از طرف دیگر، افزایش چشمگیر کنفرانس‌ها، سمینارها و لایوهای مجازی به دلیل کم‏هزینه بودن و امکان مشارکت از نقاط مختلف کشور و دنیا زمینه تعاملات اعضای هیئت‌علمی، دانشجویان و متخصصین و تقویت اجتماعات علمی را فراهم کرده است. این موارد نشان از تغییر در شیوه-های جامعه‏پذیری دانشجویان دکتری در دوران حضور فیزیکی اندک در دانشگاه می‏دهد.

کلیدواژه‌ها

حسن‏زاده ثمرین، ت. (1399). بررسی و ارزیابی میزان کیفیت آموزشی دانشگاه پیام نور مرکز تالش. فصلنامه پژوهش در نظام‏های آموزشی، 48، 57-41.
حیدری، ا.، کشاورزی، ف؛ و مرزوقی، ر. (1398). بررسی روابط بین فرهنگ پژوهشی دانشگاه و خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی: نقش واسطه‏گری توانمندی نگارش علمی. فصلنامه پژوهش در نظام‏های آموزشی، 47، 21-7.
فراستخواه، م. (1399). آموزش عالی و دانشگاه در جهانی کرونازده، چه فضیلت‏های تازه‏ای تولید می‏کند؟، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
قانعی راد، م. (1385). تعاملات و ارتباطات در جامعه علمی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
میرزایی، ح. (1399). جستارهایی در آموزش عالی، علم و بحران کرونا در ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
References
Austin, Ann E. (2002). “Preparing the Next Generation to the Academic Career”; the Gourd of Higher Education, Vol. 73, No. 1 (January/February).
Austin, A., Campa, H.; Pfund, C., Gillian-Daniel, D., Mathieu, R., & Stoddart, J. (2009). Preparing STEM doctoral students for future faculty careers. New Directions for Teaching and Learning, 117, 83-95
Behar-Horenstein, L. S., Isaac, N., Southwell, C. N., Hudson-Vassell, M. E., Niu, L., Pratto, M., ... & Zafar, M. A. (2016). Promoting Academic Socialization through Service Learning Experiences. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 28(2), 158-167
Carney-Nedelman, D. K. (2020). Acronym Usage in Groups: The Relationship of Socialization and Identification. Pursuit-The Journal of Undergraduate Research at the University of Tennessee, 10(1), 3.
Cerqueira-Santos, E., de Santana, M. V. M., & de Miranda Ramos, M. (2020). Trajectories of Development and Socialization of Trans Brazilian Youth through Self-Portraits. Frontiers in Psychology, 11.
Cho, H. (2015) "Formal and Informal Academic Language", International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, http://www.tandfonline.com/loi/rbeb 20: 1- 21.
Gardner, S. (2010). Faculty Perspectives on Doctoral Student Socialization in Five Disciplines, International Journal of Doctoral Studies, Volume 5, 39-53.
Ibrahim, N., & Nambiar, R. M. (2012). Scaffoldings in academic writing: The role of intercultural rhetoric and genre analysis in academic socialization. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 59, 438-442.
Rourke, L., & Kanuka, H. (2012). Socialization in online doctorates: Academic socialization in an online residency program. Journal of Distance Education26(1).
Trigos-Carrillo, L. (2019). A Critical Sociocultural Perspective on Academic Literacies in Latin America. Íkala, Revista de Lenguaje y Cultura24(1), 13-26.
Bahman, S., Faraskhah, M., Marjaei, H. (2016). A Study of Factors Affecting the Professional Identity of PhD Students in Social Sciences of Tehran State Universities, PhD Thesis: Higher Education Research and Planning Institute.
Hassanzadeh Samarin, T. (1399). Assessing and evaluating the educational quality of Payame Noor University, Talesh Center, Quarterly Journal of Research in Educational Systems, Volume 14, Number 48, pp. 41-57.
Faraskhah, M. (1399). What new virtues does higher education and university produce in a crunched world?, Tehran: Research Institute for Cultural and Social Studies.
Heydari, i., Agriculture, F., Marzooqi, R. (1398). Investigating the Relationships between University Research Culture and Research Self-Efficacy of Graduate Students: The Mediating Role of Scientific Writing Capability, Quarterly Journal of Research in Educational Systems, Volume 13, Number 47, pp. 7-21.
Qanei Rad, M. (1385). Interactions and communication in the scientific community, Tehran: Research Institute for Cultural and Social Studies.
Mirzaei, H. (1399). Essays in Higher Education, Science and the Corona Crisis in Iran, Tehran: Research Institute for Cultural and Social Studies.