نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران

2 استاد یار گروه روانشناسی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های هویت در کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده‌ها ترکیبی بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل خبرگان حوزه تعلیم و تربیت بودند که در این پژوهش تعداد 9 نفر تا سطح اشباع نظری در پژوهش مشارکت داشتند؛ در بخش کمی نیز معلمان علوم اجتماعی مناطق مختلف تهران و کتاب اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم به عنوان واحد تحلیل انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی نیز تحلیل محتوا بود. روش تحلیل داده‌ها در بخش کیفی کدگذاری نظری برگرفته از روش نظریه‌پردازی داده بنیاد بود. در بخش کمّی با توجه به سؤال‌های پژوهش از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شد. نتایج بخش کیفی نشان داد که مؤلفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، سن، مدرسه، نظام آموزشی، آینده شغلی، شخصیت فرد، معلمان بعنوان مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده هویت شناسایی شدند و در بخش کمی نیز مشاهده شد که کتاب پایه هفتم به مؤلفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، مدرسه، معلمان و آینده شغلی تاکید دارد؛ همچنین کتاب مطالعات اجتماعی پایه هشتم نیز فقط مولفه جامعه و روابط اجتماعی و خانواده و والدین مورد توجه قرار داده است. در ضمن در کتاب علوم اجتماعی پایه نهم به مؤلفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، سن، مدرسه و معلمان تاکید دارد.

کلیدواژه‌ها

اکبرزاده، ن. (1391). گذر از نوجوانی به پیری. تهران، آوای نور.
بهروزیان نژاد, ع و کرمی، ز. (۱۳۹۴). بازتاب شاخص‏های هویت ملی در کتاب ادبیات فارسی پایه هشتم دوره اول متوسطه، اولین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روان‌شناسی، جامعه شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران، تهران، انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
گودرزی، مرتضی. (1394). جستجوی هویت در نقاشی معاصر ایران. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
لطف آبادی، ح. (1396). روان شناسی تربیتی. تهران: انتشارات سمت.
ماسن، پ هنری؛ کیگان، ج؛ هوستون، آ. کارول و کانجر، ج. (1392). تاریخ چاپ به زبان اصلی 1997).. رشد و شخصیت کودک. ترجمه مهشید یاسایی. تهران: ماد (وابسته به نشر مرکز).
یارمحمدیان، م.ح. (1393). اصول برنامه‏ریزی درسی. تهران: یادواره کتاب.
Anderson, P. (1991). Nation-states and national identity. London Review of Books, 13(9), 5-8.
Berzonsky, M. D. (2010). Identity processing style, self-construction, and personal epistemic assumptions: A social-cognitive perspective. European Journal of Developmental Psychology, 1(4), 303-315.
Hayward C R. (2012). Democracy's Identity Problem: Is “Constitutional Patriotism” the Answer? Constellations, 14(2), 182-196.
Hogg, M. A. (2017). Social identity theory. In Understanding peace and conflict through social identity theory (pp. 3-17). Springer, Cham.
Koross, R. (2018). National identity and unity in Kiswahili textbooks for secondary school students in Kenya: a content analysis. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies, 3(4), 544-550.
Liu, Y. S. (2018). Schooling and politics: textbooks and national identity in the Tibetan schools in India. Contemporary South Asia, 23(4), 456-478.
Markstrom-Adams, C., Hofstra, G., & Dougher, K. (1994). The ego-virtue of fidelity: A case for the study of religion and identity formation in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 23(4), 453-469.
Rowlands, L. Salas, C. E., Casassus, M., Pimm, S., & Flanagan, D. A. (2018). “Relating through sameness”: a qualitative study of friendship and social isolation in chronic traumatic brain injury. Neuropsychological rehabilitation, 28(7), 1161-1178.
Schlesinger, A. M. (2018). The Disuniting of America: What We All Stand to Lose If Multicultural Education Takes the Wrong Approach.... American Educator: The Professional Journal of the American Federation of Teachers, 15(3).
Toman, N. (2010). Diverse students? Diverse identities? Can conceptions of habitus and identity facilitate an understanding of learner experience within contemporary higher education. In Conference proceedings of the ‘Academic identifies for the 21st century.