نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

2 دانشیار مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مؤلفه‏های عدالت آموزشی برای دانش‌آموزان بود. روش پژوهش کیفی، از نوع توصیفی و تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی اکتشافی که حوزه پژوهش 76 مورد مقالات، اسناد و کتب مندرج در پایگاه‌ها، وب‌سایت‌ها و کتابخانه‏ها که به تفکیک 61 مقاله، 6 پایان‌نامه، 9 کتاب و سند آموزشی بود. با توجه به ادبیات نظری مؤلفه‏ها و مضامین استخراج گردید. روایی محتوایی پژوهش با استفاده از روش ممیزی کردن از سوی داور تأیید شد و پایایی مضامین با استفاده از روش هولستی ۹۹٪ به دست آمد. یافته‏ها نشان داد که عدالت آموزشی شامل سه مضمون فراگیر با عنوان بسترسازی عادلانه توزیع منابع، بهره‌مندی عادلانه از منابع و شایسته پروری و 12 مضمون سازمان دهنده شامل مشارکت جمعی، همه‌جانبه نگری برنامه درسی، تصمیم سازی عادلانه، شایسته‌سالاری، پوشش دادن همه مخاطبان، بهسازی مدارس، مدیریت بهینه منابع مالی، توجه به وضعیت بهداشت یادگیرندگان، توانمندسازی یادگیرندگان، ارتقای کیفیت آموزش، بهبود فرآیند ارزشیابی، تعامل منصفانه و 82 مضمون پایه است. برای تحقق عدالت آموزشی در طراحی و تدوین برنامه‏ها به این مؤلفه‏ها باید توجه شود تا کلیه یادگیرندگان در همه مناطق کشور به شکل عادلانه از فرصت‌های آموزشی و تربیتی بهره برند.

کلیدواژه‌ها

باباد عکاشه، ز.، شریف، س. م.، و جمشیدیان، ع. (1387). تأمین و گسترش برابری فرصت‏ها و عدالت آموزشی در آموزش‌وپرورش استان اصفهان. فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی، 10(37)، 287-305.
خدری، ع.، سعیدیان خوراسگانی، ن.، و شاه‌طالبی حسین‌آبادی، ب. (1397). مطالعه شیوه‏های خصوصی‌سازی در آموزش‌وپرورش کشورهای منتخب به‌منظور ارائه چارچوب ادراکی مناسب برای خصوصی‌سازی در آموزش‌وپرورش ایران. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(ویژه‌نامه)، 469-487.
رنانی، م. (1394). توسعه یعنی عدالت در آموزش انسان‌محور. سیاست‌گذار رفاه، ضمیمه اقتصادی شرق، تهران: آذر، 17-18.
سامری، م.، حسنی، م.، سبد عباس زاده، م. م.، و موسوی، م. (1394). تبیین نابرابری‌های آموزشی و ارائه مدل توسعه آموزشی به‌منظور آمایش و نیل به عدالت آموزشی: موردشناسی: مناطق آموزشی استان آذربایجان غرب. جغرافیا و آمایش شهری و منطقه‏ای، 14، 122-150.
شبانی، ر.، خورشیدی، ع.، عباسی، ل.، و فتحی واجارگاه، ک. (1397). ارائه الگوی شایستگی برای مدیران دوره ابتدایی آموزش‌وپرورش تهران. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(ویژه‌نامه)، 469-487.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، مشهد، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران، تهران.
شیرکرمی، ج.، و بختیارپور، س. (1393). ارزیابی نابرابری‌ها در دستیابی به فرصت‌های آموزشی با مطالعه مورد مقطع ابتدایی شهرستان دهلران در سال تحصیلی 91-1390. فصلنامه آموزش و ارزشیابی، 7(12)، 41-58.
صالحی، م.، و چاری سرستی، ف. (1393). بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر عدالت آموزشی از دیدگاه مدیران مدارس دوره متوسطه استان مازندران. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 5(1)، 43-57.
غلامی پریزاد، ا.، غلامی پریزاد، ا.، پالیزیان، ف. و غضنفری، ز. (1394). عدالت جنسیتی با بی‌عدالتی در نظام آموزشی استان ایلام. مجله راهبردهای توسعه در آموزش پزشکی، 2(2)، 35-44.
Babadi Akash, Z., Sharif, S. M., & Jamshidian, A. S. (2008). Providing and Promoting Equality of Educational Opportunities and Justice in Education in Isfahan Province, Social Welfare Quarterly, 10(37), 287-305. [In Persian]
Bang, M., & Vossoughi, S. H. (2016). Participatory design research and educational justice: studying learning and relations within social change making. Cognition and Instruction, 34(3), 173-193.
Capatano, J. (2017). The challenges of equity in public education. www.jordancapatano.us.ir. http//er.aera.net
Eshuchi, J. C. A. (2014). The Millennium Development Goals and educational justice: a critical realist analysis of capability deprivation in Kenyan education policy.
Gholami Parizad, A., Gholami Parizad, A., Palizian, F., & Ghazanfari, Z. (2015). Gender Justice with Injustice in Ilam Province Education System, Journal of Development Strategies in Medical Education, 2 (2), 35-44. [In Persian]
Khodri, A., Saeedian Khorasgani, N., & Shatalebi Hossein Abadi, B. (2018). Studying the Privatization Practices in Education of Selected Countries to Provide Appropriate Framework for Privatization in Iranian esEducation, Research in Educational Systems, 12(spesial issue), 469-487. [In Persian]
Khodri, A., Saeedian Khorasgani, N., & Shatalebi Hossein Abadi, B. (2018). Studying the Privatization Practices in Education of Selected Countries to Provide Appropriate Framework for Privatization in Iranian Education, Research in Educational Systems, 12(spesial issue), 469-487. [In Persian]
Levin, H. M. (2009). The economic payoff to investing in educational justice. Educational Researcher, 38(1), 20-5,
Macleod, C. M. (2010). Develomment of women`s education in Kenya, International NGO journal, 5(3), 68-73.
Renani, M. P. (2015). Development Means Justice in Human-Oriented Education, Welfare Policymaker, East Economic Annex, Tehran: December 17-18. [In Persian]
Salehi, M., & Chari Saresti, F. (2014). Investigating the Role of Information and Communication Technology on Educational Justice from the Viewpoints of High School Principals in Mazandaran Province. Journal of Information and Communication Technology in Educational Sciences, 5(1), 43-57. [In Persian]
Samari, M., Hassani, M., Basket Abbaszadeh, M., & Mousavi M. (2015). Explaining Educational Inequalities and Presenting Educational Development Model for Preparing for and Achieving Educational Justice: A Case Study: Educational Areas of West Azerbaijan Province. Urban and Regional Geography and Preparation, 14, 122-150. [In Persian]
Shabani, R., Khorshidi, A., Abbasi, L., & Fathi Vajjarah, K. (2018). Presentation of Competency Model for Tehran Elementary School Principals, Research in Educational Systems, 12(special issue), 469-487.
Shirkami, J., & Bakhtiarpour, S. (2014). Evaluating Inequalities in Access to Educational Opportunities by Studying the Case of Dehloran Elementary School in 2011-2011. Journal of Education and Evaluation, 7(12), 58-41.
Supreme Council for Cultural Revolution. (2011). Fundamental Transformation of Education Document, Mashhad, Secretariat of Supreme Council of Cultural Revolution. [In Persian]
Supreme Council of Cultural Revolution (2011). Theoretical Foundations of Fundamental Transformation in the Public Education System of the Islamic Republic of Iran, Tehran. [In Persian]
Yamani, N,. Shaterjalali, M,. & Eghbali, B. )2017(. Educational justice from the perspective of postgraduate students in a medical school in Iran: qualitative study. Reserch and Development in medical Education(RDME), 6(1), 23-28