نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه اصفهان

2 استاد دانشگاه اصفهان

3 دانشیار دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تدوین یک مدل تصمیم‌گیری چند شاخصه فازی برای انتخاب مدیران مدارس بر اساس معیارهای شایستگی مدیریتی بود. این پژوهش از نوع پژوهش‌های ترکیبی با رویکرد اکتشافی طبقه‌ای هدایت‌شده بوده است. ابتدا با مطالعه عمیق ادبیات موضوع و مصاحبه نیمه ساختاریافته با نمونه‌ای 25 نفره از اساتید و خبرگان مدیریت آموزشی در دانشگاه‌های سراسر کشور که با روش شبکه متخصصان انتخاب شده بودند، مدل اولیه شایستگی‌های مدیریتی تدوین و زیر معیارها تعیین شدند. پرسشنامه شایستگی در نمونه‌ای از مدیران مدارس اصفهان اجرا و پس ‌از انجام تحلیل عاملی تأییدی پرسشنامه اصلاح گردید. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران ۳۶۸ نفر تعیین شد. نمونه‌ای با حجم 51 نفر از مدیران مدارس بر اساس روش هدفمند و معرف انتخاب شده و پرسشنامه دلفی فازی در اختیار آن‌ها قرار گرفت و بر اساس نتایج آن مدل نهائی تدوین گردید. ساختار سلسله‌مراتبی معیارهای شایستگی شامل معیارهای اصلی، فردی، شغلی و سازمانی و همچنین 12 معیار فرعی و 74 زیر معیار تعیین شد. سپس بر اساس روش سلسله‌مراتب فازی و نظر 15 نفر از خبرگان که از بین اساتید دانشگاه و شیوه شبکه متخصصان تعیین شده بودند، معیارها و زیرمعیارها رتبه‌بندی گردید. یافته‌ها نشان داد از بین معیارهای اصلی معیار شغلی و از بین معیارهای فرعی مهارت انسانی دارای بیشترین وزن هستند. در پایان مبتنی بر روش استنتاج فازی و به کمک 8 تن از خبرگان، پایگاه قواعد فازی تشکیل و با استفاده از خروجی آن مدل تصمیم‌گیری چند شاخصه فازی برای انتخاب مدیران تدوین گردید.

کلیدواژه‌ها

اردکانی، م.؛ کتابی، س؛ و محمد شفیعی، م. (1392). رتبه‌بندی کارمندان و انتخاب سرپرستان با رویکرد ترکیبی فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی و تاپسیس فازی، مطالعه موردی، کارخانه فولاد غدیر ایرانیان. مدیریت تولید و عملیات، (4)7، 1-22.
پیریائی، ح؛ و نیکنامی، م. (1396). ارائه مدلی برای بهبود نظام انتصاب و ارتقای مدیران آموزش‌وپرورش. فصلنامه مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، 10(1)، 9-28.
ساده نژاد، ف. (1395). تبیین و اولویت‌بندی خوشه‌های شایستگی در سطوح مختلف مدیریت با استفاده از رویکرد فازی. دومین کنفرانس تحقیقات مدرن در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، مالزی.
طالبی، ب؛ و پورباقر، ی. (1394). ضرورت برخورداری مدیران مدارس از شایستگی مدیریتی. اولین همایش ملی علمی پژوهشی روان‌شناسی، علوم تربیتی و آسیب‌شناسی جامعه.
غلامی، خ.؛ شیربگی، ن؛ و صیادی، ی. (1391). بررسی خصوصیات مدیران آموزشی موفق از نظر معلمان: تلاش در جهت ساخت مقیاسی استاندارد برای مطالعه ویژگی‌های مدیریت موفق مدرسه. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 3(4)، 45-61.
فتحی واجارگاه، ک.؛ کشاورز، س.؛ تاجیک اسمعیلی، ع.؛ خسروی، ع؛ و دیبا واجری، ط. (1392). مدرسه زندگی باید در پی تربیت کدام شهروند باشد؟. فصلنامه مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، 6(11)، 9-44.
گال، م.؛ بورگ، و؛ و گال، ج. (2005). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی، ترجمه: احمدرضا نصر، حمیدرضا عریضی، خسرو باقری، محمدحسین علامت ساز، محمدجعفر پاک‌سرشت، علی دلاور، علیرضا کیامنش، غلامرضا خوی نژاد (1386). تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی با همکاری انتشارات سمت.
مؤمنی، م؛ و جهانبازی، ا. (1386). طراحی مدل تصمیم‌گیری چند شاخصه فازی برای انتخاب مدیران. دوماهنامه علمی پژوهشی دانشور رفتار دانشگاه شاهد، 26، 80-86.
مهدیلو ترکمانی، پ.؛ صفدری رنجبر، م.؛ مشبکی اصفهانی، ا؛ و شجاعی، ا. (1395). شناسایی و اولویت‌بندی شایستگی‌های مدیران واحدهای تحقیق و توسعه فن‌آوری. فصلنامه رشد فن‌آوری. 13(49)، 54-62.
نوبهاری، م؛ و نودهی، ح. (1394). تدوین استانداردهای شایستگی مدیران مدارس مقطع متوسطه. اولین کنفرانس ملی علوم مدیریت نوین و برنامه‌ریزی فرهنگی اجتماعی ایران.
هوشیار، و.؛ رحیم نیا، ف؛ و اکرامی، ح. (1394). ارائه مدل شایستگی مدیران مدارس متوسطه مطالعه موردی: مدارس متوسطه ناحیه 4 مشهد. کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم تربیتی موسسه علوم فن‌آوری خوارزمی شیراز ایران.
Bouchamma, Y., Basque, M., & Marcotte, C. (2014). School management competencies: Perceptions and self-efficacy beliefs of school principals.  Creative education, 5(08), 580.  
Boyatzis, R. E. (2008). Competencies in the 21st century. Journal of Management Development, 27(1), 5-12.
Bucker, J., & Poutsma, E. (2010). Global management competencies: a theoretical foundation. Journal of Managerial Psychology, 25(8), 829–844.
Burgoyne, J., Mackness, j., & Williams, S. (2008). Baseline Study of Leadership Development in Higher Education, Draft Report, Department of Educational Research, Lancaster University, Leadership Foundation for Higher Education, 2-7.
Byham, W., & Moyer, R. (2002). Using Competencies to Build a Successful Organization. Canada:DDI.
Cetindamar, D., Phaal, R., & Probert, D. (2010). Technology Management: Activities and Tools. London:Palgrave Macmillan.
Chien, C. F., & Chen, L. F. (2008). Data mining to improve personnel selection and enhance human capital: A case study in high-technology industry. Expert Systems with Applications, 34, 280–290.
Dubois, D. D., Rothwell, W. J., Stern, D. J., & Kemp, L. K. (2004). Competency based human Resource Management. Palo Alto, CA: Davies-Black Publishing.
Ishikawa, A., Amagasa, M., Shiga, T., Tomizawa, G., Tasuta,R., & Mieno, H. (1993). The max-min Delphy method and fuzzy Delhy method via fuzzy integration. Fuzzy sets and systems, 55, 241-253.
Khefacha; I & Belkacem, L. (2015). Modeling entrepreneurial decision-making process using concepts from fuzzy set theory. Journal of Global Entrepreneurship Research, 5,13 DOI 10.1186/s40497-015-0031-x
Khoshouei, M. oreyzi, H. & noori, A. (2013). The Eight Managerial Competencies: Essential Competencies for Twenty First Century Managers. Iranian Journal of Management Studies (IJMS), 6(2), 131-152.
Koenigsfeld, J. P. Perdue, J. Youn, H. & Woods, R. H. (2011). The changing face of competencies for club managers. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 23(7), 902-922.
Meng, L., & Monica, Hu. (2010). Developing a core competency model of innovative culinary development. International Journal of Hospitality Management, 29(4), 582-590.
Stevens, M., Bird, A., Mendenhall, M. E. & Oddou, G. (2014). Measuring Global Leader Intercultural Competency: Development and Validation of the Global Competencies Inventory (GCI). Advances in Global Leadership, 8, 115-154.
Spendlove, M. (2007). Competencies for Effective Leadership in Higher Edu