نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بجنورد، بجنورد، ایران.
2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بجنورد، بجنورد، ایران.
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط نیازهای بنیادین روانشناختی و احساس تعلق به مدرسه با نقش واسطهای خودکارآمدی اجتماعی در دانشآموزان دوره متوسطه دوم انجام گرفت. روش پژوهش مطالعه حاضر توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانشآموزان دوره متوسطه دوم شهر مشهد در سال تحصیلی 98-1397 بود. نمونه موردبررسی 369 دانشآموز (پسر و دختر) بودند که به روش خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس ارضای نیازهای بنیادین در روابط (لاگواردیا و همکاران، 2000)، پرسشنامه خودکارآمدی اجتماعی نوجوانان (کنلی، 1989) و پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه (بری و همکاران، 2005) بود. تحلیل دادهها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان دادند اثر مستقیم و معناداری میان نیازهای بنیادین روانشناختی در ارتباط با معلمان با خودکارآمدی اجتماعی و احساس تعلق به مدرسه وجود دارد. بهطوریکه نیازهای بنیادین روانشناختی و خودکارآمدی اجتماعی 55 درصد از تغییرات احساس تعلق به مدرسه را تبیین میکردند. به نظر میرسد خودکارآمدی اجتماعی دانشآموزان در رابطهی نیازهای بنیادین روانشناختی و احساس تعلق به مدرسه نقش واسطهای داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
تنهای رشوانلو، ف.، سعیدی رضوانی، ط.، صمدیه، ه. و کارشکی، ح. (1399). ویژگیهای روانسنجی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین در روابط با دوستان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 21(4).
سپاه منصور، م. و امراللهی بیوکی، ع. (1395). نقش واسطهای عدم ارضای نیازهای روانشناختی و خشم در رابطه بین رفتار کنترلی ادراکشده و زورگویی. پژوهشهای روان‌شناسی اجتماعی، 6(22)، 97-112.
سجادپور، ح.، مهرابی، ح. ع.، علیزاده م. ح. و عبدالمحمدی، ک. (1393). بررسی رابطه بین مؤلفههای خودکارآمدی اجتماعی نوجوانان با گرایش به رفتارهای پرخطر. فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، 1(3)، 63-73.
کریمی، س. و ستوده، ب. (1396). نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی در رابطهی بین ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی و درگیری تحصیلی دانشجویان کشاورزی غرب ایران. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 9(42)، 136-149.
مکیان، ر. و کلانتر کوشه، م. (1394). هنجاریابی پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه و ارتباط آن با فرسودگی تحصیلی و انگیزش پیشرفت در میان دانشآموزان شهر تهران. اندازهگیری تربیتی، 6 (20)، 119-138.
ملکی پیربازاری، م.، نوری، ر. و صرامی، غ. (1390). حمایت اجتماعی و علائم افسردگی: نقش واسطهای خودکارآمدی. روان‌شناسی معاصر، 6 (2)، 26-34.
Assor, A., Kaplan, H., Kanat-Maymon, Y., & Roth, G. (2005). Directly controlling teacher behaviors as predictors of poor motivation and engagement in girls and boys: The role of anger and anxiety. Learning and Instruction, 15(5), 397-413.
Bandura, A. (2000). Cultivate self-efficacy for personal and organizational effectiveness. Handbook of principles of organization behavior, 2, 11-21.
Bandura, A. (2012). On the functional properties of perceived self-efficacy revisited. Journal Of management, 38(1), 9-44.
Bartholomew, K., Ntoumanis, N., & Thøgersen-Ntoumani, C. (2011). Self-determination theory and the darker side of athletic experience: The role of interpersonal control and need thwarting. Sport and Exercise Psychology Review, 7(2), 23-27.
Bloom, H. S. (2005). Learning more from social experiments: Evolving analytic approaches. Russell Sage Foundation.
Brew, C., Beatty, B., & Watt, A. (2004, December). Measuring students’ sense of connectedness with school. In Australian Association for Research in Education Annual Conference, Melbourne.
Chapman, R. L., Buckley, L., & Sheehan, M. (2012). Developing safer passengers through a school-based injury prevention program. Safety science, 50(9), 1857-1861.
Chapman, R. L., Buckley, L., Sheehan, M., & Shochet, I. (2013). School-based programs for increasing connectedness and reducing risk behavior: A systematic review. Educational Psychology Review, 25(1), 95-114.
Connolly, J. (1989). Social self-efficacy in adolescence: Relations with self-concept, social adjustment, and mental health. Canadian Journal of Behavioural Science, 21(3), 258-269.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2012). Self-determination theory. P–in Van Lange PAM, Kruglanski AW, Higgins ET, eds. Handbook of Theories of Social Psychology, 1, 155-159.
Faust, P. B., Ennis, L. S., & Hodge, W. M. (2014). The Relationship between Middle Grade Student Belonging and Middle Grade Student Performance. Alabama Journal of Educational Leadership, 1, 43-54.
Ibarra-Rovillard, M. S., & Kuiper, N. A. (2011). Social support and social negativity findings in depression: Perceived responsiveness to basic psychological needs. Clinical psychology review, 31(3), 342-352.
Karimi, S., & Sotoodeh, B. (2017). Mediating Role of Academic Self-efficacy in the Relationship between Basic Psychological Needs Satisfaction and Academic Engagement among Agricultural Students in the West Iran Universities. Journal of Agricultural Education Administration Research, 9(42), 136-151. [In Persian]
La Guardia, J. G., & Patrick, H. (2008). Self –determination theory as a fundamental theory of close relationships, Canadian Psychology, 49(3),201-209.
La Guardia, J. G., Ryan, R. M., Couchman, C. E., & Deci, E. L. (2000). Within-person variation in security of attachment, self-determination theory perspective on attachment, need fulfillment, and well-being. Journal of personality and social psychology, 79(3),367-384.
Langdon, J., Sturges, D., & Schlote, R. (2018). Flipping the Classroom, Effects on Course Experience, Academic Motivation, and Performance in an Undergraduate Exercise Science Research Methods Course. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 18(4), 13-27.
Makyan, R., & Kalantar Kooshe, M. (2015). Normalizing Sense of Belonging to School Questionnaire and its relationship with Academic Burnout and Achievement Motivation among Persian students. Educational Measurement, 6(20), 119-138. [In Persian]
Maleki Pirbazari, M., Nouri, R., & Sarami, GR. (2012). Social support and depression symptoms: The mediating role of self-efficacy. Contemporary Psychology, 6(2), 26-34. [In Persian]
Mann, M. J., Smith, M. L., & Kristjansson, A. L. (2015). Improving academic self-efficacy, school connectedness, and identity in struggling middle school girls: A preliminary study of the REAL girls program. Health Education & Behavior, 42(1), 117-126.
Mapfumo, J., & Muchena, P. (2013). School connectedness: Exploring the concept in Zimbabwean schools. Academic Research International, 4(2), 558.
Raiziene, s., Gabrialaviciute, I., & Garckija, R. (2017). Links between basic psychological need Satisfaction and school Adjustment: A person- oriented Approach. Journal of psychological and Educational Research, 25(1), 82-92.
Rakovec-Felser, Z. (2015). The sensitiveness and fulfilment of Psychological needs: Medical, Health Care and Students. Collegium antropologicum, 39(3), 541-550.
Roffey, S. (2011). Enhancing connectedness in Australian children and young people. Asian journal of Counselling, 18(1),1-25.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2011). A self-determination theory perspective on social, institutional, cultural, and economic supports for autonomy and their importance for well-being. In Human autonomy in cross-cultural context (pp. 45-64). Springer, Dordrecht.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. Guilford Publications.
Sajjadpour, S. H., Mehrabi, H. A., Alizade, M. H., AbdolMohammadi, K. (2015). Investigating the Relationship between Self-Efficacy Components of Teenagers and Intention to High – Risk Behavior. The North Khorasan disciplinary knowledge, 1(3), 63-73. [In Persian]
Sepah Mansour, M., & Amrolahi Boyouki, A. (2017). Mediating Role of Failure to Satisfy Psychological needs and Anger in Relationship between Bullying and Perceived Control Behavior. Social Psychology Research, 6(22), 97-112. [In Persian]
Shochet, I. M., Smyth, T., & Homel, R. (2007). The impact of parental attachment on adolescent perception of the school environment and school connectedness. Australian and New Zealand Journal of Family Therapy, 28(2), 109-118.
Smith, H. M., & Betz, N. E. (2000). Development and validation of a scale of perceived social self-efficacy. Journal of career assessment, 8(3), 283-301.
Soenens, B., Sierens, E., Vansteenkiste, M., Dochy, F., & Goossens, L. (2012). Psychologically controlling teaching: Examining outcomes, antecedents, and mediators. Journal of Educational Psychology, 104(1), 108-120.
Stracuzzi, N. F., & Mills, M. L. (2010). Teachers Matter: Feelings of School Connectedness and Positive Youth Development among Coos County Youth. New England Issue Brief No. 23. Carsey Institute.
Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2015). Using Multivariate Statistics (Baloğlu, M., Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Tanhaye Reshvanloo, F., Saeidi Rezvani, T., Samadiye, H., & Kareshki, H. (in print). Psychometric Properties of the Basic Need Satisfaction in Relationships with Friends Scale. Knowledge & Research in Applied psychology, … [In Persian].
Walker, G. J. (2016). Social class and basic psychological need satisfaction during leisure and paid work. Journal of Leisure Research, 48(3), 228-244.
Wentzel, K. R., Battle, A., Russell, S. L., & Looney, L. B. (2010). Social supports from teachers and peers as predictors of academic and social motivation. Contemporary educational psychology, 35(3), 193-202.
Westland, J. C. (2010). Lower bounds on sample size in structural equation modeling. Electronic commerce research and applications, 9(6), 476-487.
Yuen, M., Lau, P. S., Lee, Q. A., Gysbers, N. C., Chan, R. M., Fong, R. W., ... & Shea, P. M. (2012). Factors influencing school connectedness: Chinese adolescents’ perspectives. Asia Pacific Education Review, 13(1), 55-63.
)