نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
2 استاد، گروه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
3 استادیار، گروه روانشناسی تربیتی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
پژوهش حاضر با هدف آموزش خود دلگرم سازی مبتنی بر نظریه آدلر بر خودکارآمدی تصوری و بهزیستی روان‌شناختی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی و طرح پیشآزمون-پسآزمون و پیگیری 6 ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه دانشآموزان دختر مقطع متوسطه دوم مدارس دولتی شهر تهران بود که در سال 98-1397 مشغول به تحصیل بودند. نمونهی این پژوهش شامل 60 نفر (30 نفر گروه آزمایش و 30 نفر گروه کنترل) بود که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند و سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسهی 90 دقیقهای (هفتهای یک جلسه) تحت آموزش خود دلگرم سازی قرار گرفتند و گروه کنترل نیز هیچ آموزشی دریافت نکرد. ابزار استفادهشده در این پژوهش شامل مقیاس خودکارآمدی تصوری دانشآموزان جینک و مورگان (1999) و مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف (1989) بود. برای تجزیهوتحلیل دادهها از روش تحلیل اندازهگیری مکرر استفاده شد. نتایج تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد که آموزش خود دلگرم سازی باعث افزایش خودکارآمدی تصوری (01/0 >P) و بهزیستی روان‌شناختی (01/0 >P) دانشآموزان شده است و این تأثیر در بهزیستی روان‌شناختی پس از مرحله پیگیری پایدار مانده است. با توجه به اثربخش بودن این آموزش بر افزایش خودکارآمدی تصوری و بهزیستی روان‌شناختی ارائهی این آموزش برای دانشآموزان مفید ارزیابی میشود.
کلیدواژه‌ها
اصغری، ف.، سعادت، س.، عاطفی کرجوندانی، س. و جانعلیزاده کوکنه، س. (1393). رابطه بین خودکارآمدی تحصیلی با بهزیستی روان‌شناختی، انسجام خانواده و سلامت معنوی در دانشجویان دانشگاه خوارزمی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱۴ (۷)، ۵۸۱-۵۹۳.
آقایوسفی، ع.، مهماننوازان، ا. و دهستانی، م. (1394). اثربخشی آموزش خود دلگرم سازی شوناکر مبتنی بر نظریه آدلر بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در زنان سرپرست خانوار. مجلهروانشناسیوروانپزشکیشناختی، 2(3)، 1-15.
برجعلی، م.، بگیان کوله مرز، م.، بختی، م. و عباسی، م. (1392). اثربخشی آموزش دلگرمی مبتنی بر رویکرد آدلری بر بهبود بهزیستی هیجانی و اجتماعی دانشآموزان مدارس شبانهروزی. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، ۱۰ (۴)، ۸۳-۱۰۰.
جعفری شیرازی، ف. (1391). بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی بر بالابردن خودکارآمدی زنان سرپرست خانوار شهر تهران. پژوهشنامه زنان. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 2(3)، 47-70.
رابینسون، ج.، جی.، د. و کورمیک، م. (1395). راهنمای جامع بهداشت روانی و سلامت جسمانی، ترجمه: شهلا پزشک و ژانت هاشمی آذر. تهران: کتاب ارجمند.
خانجانی، م.، شهیدی، ش.، فتحآبادی، ج.، مظاهری، م. و شکری، ا. (1393). ساختار عاملی و ویژگیهای روانسنجی فرم کوتاه (18 سؤالی) مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی، 9(32)، 27-36.
درایکورس، ر.، کاسل، پ. و فرگوسن، ا. (2004). انضباط بدون اشک: چگونه تعارضات را در کلاس درس کاهش دهیم و فضای توهم با همکاری ایجاد کنیم؟، ترجمۀ حمید علیزاده و علیرضا روحی. (1396). تهران: رسش، چاپ 3.
سلیمی بجستانی، ح.، فرکوراوند، پ. و یونسی، ج. (1394). اثربخشی آموزش خود دلگرم سازی بر سلامت روان زنان دارای همسر معتاد. فصلنامهاعتیادپژوهیسوءمصرفمواد، 9(34)، 67-78.
صفاری نیا، م.، آقایوسفی، ع. ر. حسینیان، س. و مهماننوازان، ا. (1396). اثربخشی رواندرمانی آدلری بر اساس سبک زندگی، علاقهی اجتماعی بر احساس کهتری و بهزیستی اجتماعی زنان خیانت دیده. پژوهشهای روانشناسی اجتماعی. 7(26)، 97-117.
عزیزی، ح. (1390). بررسی اثربخشی مشاوره گروهی آدلری بر خودکارآمدی و خودپنداره دانشجویان پسر دانشگاه دولتی بجنورد. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
علیزاده، ح. و سجادی، ح. (1389). رودولف درایکورس، روابط مسئولانه و احترام متقابل. تهران: داژه.
علیزاده، ح.، نصیری فرد، ن. و کرمی، ا. (1389). تأثیر آموزش دلگرمی مبتنی بر رویکرد آدلر بر روی خودکارآمدی عزتنفس دختران نوجوان. نشریه علمی پژوهشی مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 4، 143-168.
فرهادی، ع. و امیری، ح. (1396). اثربخشی آموزش مادران با رویکرد آدلری بر بهبود استراتژیهای مثبت شناختی عاطفی کودکان افسرده و کاهش افسردگی. کنفرانس بینالمللی روانشناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت، مشهد، موسسه آموزش عالی شاندیز.
فرهادی، ع.، امیری، ح. و حسینی، س. (۱۳۹۸). اثربخشی آموزش والدین با رویکرد آدلری بر کاهش احساس گناه و بهزیستی روان‌شناختی کودکان افسرده. فصلنامه پژوهشهای مشاوره، ۱۸ (۷۱)، ۶۰-۷۹.
فکوری، س. و عرب هاشمی، م. (۱۳۹۵). اثربخشی آموزش دلگرمی بر شادکامی کارکنان آموزشوپرورش شهرستان قوچان، چهارمین همایش ملی مشاوره و سلامت روان، قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان.
کریم زاده، م. و محسنی، ن. (1385). بررسی رابطۀ خودکارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان دختر سال دوم دبیرستان (شهر تهران). فصلنامه مطالعات زنان، 4(2)، 29-49.
منصوری، م. و ناظمی پور، ه. (۱۳۹۴). اثربخشی آموزش والدین با رویکرد آدلری بر بهزیستی روان‌شناختی و تنیدگی والدینی مادران کودکان مبتلا به اوتیسم، اولین کنگره ملی توانمندسازی جامعه در حوزه علوم اجتماعی روانشناسی و علوم تربیتی، تهران، مرکز توانمندسازی مهارتهای فرهنگی و اجتماعی جامعه.
مهدی پور، ح. و کرد، ب. (1397). رابطه ذهن آگاهی و خودکارآمدی ادراکشده با بهزیستی ذهنی در بین بیماران سرطانی بیمارستانهای شهر تبریز. مجله پژوهش پرستاری، ۱۳(۱)، ۱۱-۱۷.
یاری، ه. (1391). اثربخشی آموزش گروهی به شیوه آدلری بر افزایش خودکارآمدی اجتماعی دانشآموزان دختر مقطع راهنمایی شهرستان گچساران. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
یوهانسن، ث. (2010). دین و معنویت در دین و معنویت در رواندرمانی و مشاوره: رویکردی آدلری با تأکید بر رواندرمانی و مشاوره با مسلمانان. ترجمۀ فرید براتی سده. (1391). تهران: رشد.
Aghayossefi, A., Mehmannavazan, A. & Dehestani, M. (2015). The effectiveness of training of the Schonaker's self-encouragement based on the Adler's theory on cognitive emotion regulation strategies among the female-headed households. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 2(3), 1-15. [In Persian]
Alizadeh, H., & Sajjadi, H. (2010). Rudolf Derikorth, Responsible relationships and mutual respect. Tehran: Dazhe Publishing. [In Persian]
Alizadeh, H., Nasirifard, N. & Karami, A. (2010). Adlerian-based encouragement training, self-efficacy and self-esteem of female adolescents studying the effectiveness. Women's Studies Sociological and Psychological, 8(4), 143-168. [In Persian]
Asghari, F., Saadat, S., Atefi Karajvandani, S. & Janalizadeh Kokaneh, S. (2014). The Relationship between Academic Self-Efficacy and Psychological Well-Being, Family Cohesion, and Spiritual Health Among Students of Kharazmi University. Iranian Journal of Medical Education, 14(7), 581-593. [In Persian]
Azizi, H. (2011). The effectiveness of training Adlerian group counseling on self-efficacy and celf-concept of male students of Bojnourd state university. Master thesis. Allame Tabataba'I University. [In Persian]
Bahlmann, R., & Dinter, L. D. (2001).Encouragement self-encouragement. An Effect study of the Encouragement Training Schoenaker- Concept. The Journal of Individual Psychology,Vol57,No 37,pp 273-288.
Bandura, A. & Locke. E. A. (2003). Negative Self- Efficacy and goal revisited. Journal of Applied Psychology, 98, 87- 99.
Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational psychologist, 28(2), 117-148.
Bandura, A. (2010). Self-efficacy. The Corsini Encyclopedia of Psychology, 1–3.
Blocky, M. (2011). The relationship between love and psychological well-being with marital satisfaction. Master thesis. University of Hormozgan.
Boehm, J. K., & Kubzansky, L. D. (2012). The heart's content: the association between positive psychological well-being and cardiovascular health. Psychological bulletin, 138(4), 655.
Borjali, M., Beghyan kolemarz, M., Bakhti, M, & Abasi, M. (2014). The Encouragement Training Based on Adlerian Approach and the Social and Emotional Well-Being of Boarding School Students. Quarterly Journal of Family and Research, 10(4), 83-100. [In Persian]
Bright, J (2018, Jan 27). Opinion more support and less shouting. Sydney Morning Herald Retrieved from.
Caprara, G. V., Pastorelli, C., Regalia, C., Scabini, E., & Bandura, A. (2005). Impact of adolescents' filial self‐efficacy on quality of family functioning and satisfaction. Journal of Research on Adolescence, 15(1), 71-97.
Caspaner, L. L., De Milla, A. D. A., & Prins, L. H. (2010). Work Relations That Enhance the Weil -Being of Organizations and Individuals. The Journal of Individual Psychology, 62(1), 81 -84.
Dreikrus, R., Cassel, P., & Ferguson, A. (2017). Discipline without tears: How to reduce classroom conflicts and create an atmosphere of illusion by working together?, translated by: Hamid Alizadeh & Alireza Roohi. Rasesh publisher, 3rd edition, (2004).
Fakouri, S,. & Arab Hashemi, M. (2016). The Effectiveness of Encouragement Training on Happiness of Education. Staff of Quchan City. [In Persian]
Farhadi, A., & Amiri, H. (2017). The Effectiveness of Adlerian Mothers' Education on Improving Positive Cognitive Emotional Strategies in Depressed Children and Reducing Depression. International Conference on Psychology, Counseling, Education, Mashhad, Shandiz Institute of Higher Education. [In Persian]
Farhadi, A., Amiri, H., Hosseini, S. S. (2019). Effectiveness of Educating Parents with Adlerian Approach in Reducing Feeling of Guilt and Improving Psychological Well-being in Children with Depression. Journal of counseling research, 18 (71), 60-79. [In Persian]
Guo, Y., Xu, J., & Liu, X (2018). English language learners’ use of self-regulatory strategies for foreign language anxiety in China. System, 76, 49-61.
Horwood, S., & Anglim, J. (2019). Problematic smartphone usage and subjective and psychological well-being. Computers in Human Behavior.
Huppert, F. A. (2009). Psychological well‐being: Evidence regarding its causes and consequences. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 1(2), 137-164.
Iri, Y., Fakhri. M. K., & Hasanzadeh, R. (2018). Modeling structural relationships of happiness and psychological well-being with self-efficacy intermediary among students of Farhangian University. Community Health.
Jinks, J., & Morgan, V. (1999). Children's perceived academic self-efficacy: An inventory scale. The Clearing House, 72(4), 224-230.
Johansen, S. (2012). Religion and Spirituality in Religion and Spirituality in Psychotherapy and Counseling: Adlerian approach with emphasis on psychotherapy and counseling with Muslims. Translated by: Farid Barati sadeh, Roshd publisher, (2010).
Johnson, S., Robertson, I., & Cooper, C. L. (2018). Psychological Well-Being. In WELL-BEING (pp. 45-55). Palgrave Macmillan, Cham.
Kang, G., Park, T., Han, S., & Park, J. (2012). The effects of an encouragement program on inferiority feeling and self-esteem of children. International Conference on Automotive Science and Technology, ASNT, pp 317-324.
Karimzadeh, M., & Mohseni, N. (2006). Investigate the relationship between academic self-efficacy with academic achievement in high school girl students in Tehran. Journal of Women’s Studies, 4(2), 25-29.
Khanjani, M., Shahidi, Sh., Fathabadi, J., Mazaheri, M., & Shokri, A. (2014). Factor structure and psychometric properties of the Ryff’s scale of Psychological well-being, short form (18-item) among male and female students. Thought & Behavior in Clinical Psychology, 8(32), 27-36. [In Persian]
Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge (Vol. 198). Oxford: Oxford University Press.
Mansouri, M. & nazemipour, H. (2015). The effectiveness of Adlerian Parental Education on the Psychological Well-Being and Parental Stress of Mothers of Children with Autism. The first national congress of community integration in the field of social sciences, psychology and education. Tehran, central Community of Empowering Cultural and Social Skills. [In Persian]
Mehdi pour, H. & Kord, B. (2018). The relationship between mindfulness and perceived self-efficacy with subjective well-being among cancer patients in Tabriz hospitals. Iranian Journal of Nursing Research, 13(1), 11-17. [In Persian]
Pintrich, P. R,. & Degroot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33-40.
Robinson, J & Mc cormik. J. (2016). Comprehensive Guide to Mental Health and Physical Health. Translated by: Shahla Pezeshk & Jhanet Hashemi azar. Tehran: Arjmand book publisher.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.
Ryff, C. D., & Singer, B. (2006). Flourishing under fire: Resilience as a prototype of challenged thriving. In C.L.M. Keyes & J. Haidt (Eds.), Positive psychology and the life well-lived (pp. 15–36). Washington, DC: APA.
Saffarinia, M., Aghayousefi, A. R., Hoseinian, S., & Mehmannavazan, A. (2017). The Effectiveness of Adlerian Psychotherapy According of Life Style, Social Interest on the Feeling of Inferiority and Social Well-Being of Betrayed Women. Journal of Social Psychology Research. 7(26). [In Persian]
Salimi Bajestani, H., Farkooravand, P,. & Younesi, J. (2015). The Effectiveness of Self-Encouragement Training in Mental Health of Women with Addicted Spouses. Research on Addiction, 9(34), 67-78. [In Persian]
Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (2012). Motivational Role of Self-Efficacy Beliefs in Self-Regulated Learning. In Motivation and Self-Regulated Learning (pp. 123-152). Routledge.
Shulman, B. H. (1971). Confrontation techniques in Adlerian psychotherapy. Journal of individual psychology, 27(2), 167.
Sweeney, T. J. (2009). Adlerian counseling and psychotherapy: A practitioner's approach. Taylor & Francis.
Watts, R. E., & Pietrzak, D. (2000). Adlerian “encouragement” and the therapeutic process of solution‐focused brief therapy. Journal of Counseling & Development, 78(4), 442-447.
Yari, H. (2012). The effectiveness of Adlerian group education on increasing social self-efficacy of Gachsaran Middle School Girl Students. Master thesis, Azad Islamic university. Faculty of Psychology and Educational Sciences. [In Persian]
Zare, H. & Mehmannavazan, A. (2015). Educational effect of encouragement on the promotion of public self-efficacy and the resilience of female headed households. Female and family studies. 1. 37-57. [In Persian]
Zimmerman, B. J., & Kitsantas, A. (2005). Homework practices and academic achievement: The mediating role of self-efficacy and perceived responsibility beliefs. Contemporary Educational Psychology, 30(4), 397-417.
)