نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دماوند (تهران)، گروه علوم تربیتی، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دماوند (تهران)، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف آسیب‏شناسی نظام آموزش‏های فنی حرفه‏ای بر اساس مدل تعالی سازمانی EFQM انجام شد. روش پژوهش ازلحاظ هدف، بنیادی- کاربردی، ازنظر نوع داده آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) و ازلحاظ نحوه گردآوری داده توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری در بخش کیفی خبرگان دانشگاهی و مسئولین سازمان آموزش فنی‏و‏حرفه‏ای کشور و در بخش کمّی کلیه کارکنان شاغل در سازمان فنی‏و‏حرفه‏ای شهر تهران به تعداد 1235 نفر بود. حجم نمونه در بخش کیفی با اشباع نظری 15 نفر به‏صورت نمونه‏گیری غیر تصادفی هدفمند و در بخش کمّی بر اساس جدول مورگان 295 نفر به‏صورت تصادفی طبقه‏ای برآورد شد. ابزار گردآوری داده‏ها، در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی، پرسشنامه محقق‏ساخته بود. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی صوری، محتوایی و روایی سازه موردبررسی قرار گرفت. همچنین پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی محاسبه شد. برای محاسبه پایایی بخش کیفی نیز از روش پایایی بین دو کدگذار و باز آزمون استفاده شد. برای تجزیه‏وتحلیل داده‏ها در بخش کیفی از روش گراندد تئوری و کدگذاری بهره گرفته شد. در بخش کمی نیز داده‏های حاصل از پرسشنامه در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد مؤلفه‏های تعالی سازمانی با رویکرد EFQM در نظام آموزش‏های فنی حرفه‏ای در بعد نتایج شامل اثربخشی کارکنان، اثربخشی عملکرد، اثربخشی ذی‏نفعان و ارزش‌آفرینی برای جامعه و در بعد توانمندسازی شامل راهبردهای آموزشی و یادگیری، رهبری و مدیریت، شایستگی کارکنان، فرایندها و مدیریت اثربخش بود. همچنین یافته‏ها نشان داد وضعیت آموزش‏های فنی‏و‏حرفه‏ای مناسب است اما تا حد مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

امینی، ا. و علی نژاد، ع. (1394). بررسی و پایش مدل بنیاد مدیریت کیفیت اروپا به‏منظور شناسایی فرصت‏های بهبود سازمان. فصلنامه مهندسی تصمیم، 1(2)، 33-60.
بهشتی روی، ب.، نودهی، ح. و روغنی، م. (1394). ضرورت طراحی مدل تعالی سازمانی در مراکز بهداشتی درمانی روستایی. کنفرانس بین‏المللی مدیریت و علوم انسانی، دبی.
رمضانی، ح. جوزی، س. ع. و غلام نیا، ر. (1396). ارزیابی اثربخشی آموزش HSE بر اساس مدل تعالی سازمانی EFQM. مهندسی بهداشت حرفه ای، 4(1)، 1-9.
شمس مورکانی، غ. و میرزاپور، س. (1390). بررسی میزان کاربست مؤلفه‏های تعالی سازمانی بنیاد مدیریت کیفیت اروپا. چشم‏انداز مدیریت دولتی، 5، 115-132.
صفایی شکیب، ع.، عبدالملکی، ب.، حسین زاده، س. ع. و موسیوند، م. (1394). اثر رهبری تحول‌گرا بر تعالی سازمانی با نقش واسطه‏ای توانمندسازی ساختاری و روان‌شناختی کارکنان. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 4(5)، 1-24.
فرهنگی، ع. و دهقان نیری، م. (1389). عوامل مؤثر بر تفکر استراتژیک. مجله مدیریت بازاریابی، 9، 2-20.
کریمی، م.، حیدری، ص. و نوشمهر، ع. (1383). نمونه عملی اجرایی مدل تعالی سازمانی EFQM و -منطق RADAR در سازمان‌های بهداشتی درمانی، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت سرآمدی و سیستم‏های مدیریت کیفیت، تهران.
محسنی، ه. س. (1396). آسیب‌شناسی همکاری‏های علمی بین‌المللی در آموزش عالی ایران، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 6(22)، 259-281.
AlEidraous, S., Mohidin, S., Eid, T., AlTabsh, L., & Al-Hibshi, A. (2019). Measuring Hospital Performance: Nursing Leaders Self-assessment based on EFQM. GSTF Journal of Nursing and Health Care (JNHC), 5(1), 14-14.
Al‐Yateem, N., Docherty, C., Altawil, H., Al‐Tamimi, M., & Ahmad, A. (2017). The quality of information received by parents of children with chronic ill health attending hospitals as indicated by measures of illness uncertainty. Scandinavian journal of caring sciences31(4), 839-849.
Amini, A. & Ali Nejad, A. (2015). Review of the European Quality Management Foundation model to identify opportunities for organizational improvement. Decision Engineering Quarterly, 1 (2), 33-60. [In Persian]
Arriola, K. R. J., Hermstad, A., Flemming, S. S. C., Honeycutt, S., Carvalho, M. L., Cherry, S. T., & Kegler, M. C. (2016). Promoting Policy and Environmental Change in Faith-Based Organizations Outcome Evaluation of a Mini-Grants Program. Health promotion practice, 17(1), 146-155.
Asadi, M., Mirghafoori, H., Sadeqhi Arani, Z., & Khosravanian, H. (2011). Qualitative performance evaluation of hospitals using DEA, balanced scorecard and SERVQUAL a case study of general hospitals of Yazd. SSU_Journals18(6), 559-569.
Bagheri, F., Noorossana, R., & Najmi, M. (2019). The extent of EFQM effectiveness in routine and non-routine organizations based on multivariate techniques: an empirical study. Operational Research, 19(1), 237-267
Beheshti Roy, B., Nodehi, H. & Roghani, M. (2015). The need to design a model of organizational excellence in rural health centers. International Conference on Management and Humanities. Dubai. [In Persian]
Bounazef, D., & Van Caillie, D. (2017). Leadership and organisational values in university hospital centres: An analysis based on EFQM model.
Calvo-Mora, A., Domínguez-CC, M., & Criado, F. (2018). Assessment and improvement of organisational social impact through the EFQM Excellence Model. Total Quality Management & Business Excellence29(11-12), 1259-1278.
Dubey, M., & Lakhanpal, P. (2019). EFQM model for overall excellence of Indian thermal power generating sector. The TQM Journal, 31(3), 319-339.
Ebrahimi, S., Pourreza, A., Farzianpour, F., & Rahimi Foroushani, A. (2017). Performance Assessment of Human Resource Management of the Social Security Organization Using the European Excellence Model (efqm). Scientific Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research, 15(2), 147-158.
Escrig-Tena, A. B., Garcia-Juan, B., & Segarra-Ciprés, M. (2019). Drivers and internalisation of the EFQM excellence model. International Journal of Quality & Reliability Management, 36(3), 398-419.
Farhangi, A. A., & Dehghan Nairi, M. (2010). Factors affecting strategic thinking. Journal of Marketing Management, 9, 2-20. [In Persian]
Gloet, M., & Samson, D. (2017, January). Linking Knowledge Management, Business Excellence and Innovation Performance. In Proceedings of the 50th Hawaii International Conference on System Sciences.
Gómez-López, R., López-Fernández, M. C., & Serrano-Bedia, A. M. (2017). Implementation barriers of the EFQM excellence model within the Spanish private firms. Total Quality Management & Business Excellence, 28(7-8), 695-711.
Karimi, M., Heydari, S., Noshahr, A. (2004). Practical implementation of EFQM organizational moderation module and RADAR logic in Tehran Health Organization, Tehran; 4th International Conference on Quality Assurance and Quality Management Systems. [In Persian]
Laurett, R., & Mendes, L. (2019). EFQM model’s application in the context of higher education: A systematic review of the literature and agenda for future research. International Journal of Quality & Reliability Management, 36(2), 257-285.
Magnaghi, E., & Trébucq, S. (2017). Using the EFQM excellence model for integrated reporting: a qualitative exploration and evaluation. Research in International Business and Finance.
Mohseni, H. S. (2017). Pathology of International Scientific Cooperation in Higher Education in Iran. Quarterly Journal of Socio-Cultural Strategy, 6(22), 281-259. [In Persian]
Ramezani, H., Jozi, S. A., Gholamnia, R. (2017). Evaluate the effectiveness of HSE training based on the EFQM organizational excellence model. Occupational Health Engineering, 4(1), 1-9. [In Persian]
Roy, S., & Misra, S. (2018). Implementation Of Efqm Business Excellence Model For Higher Educational Institutions In India. International Journal of Emerging Technologies and Innovative Research, 5(5), 461-468.
Safaei Shakib, A., Abdolmaleki, B., Hosseinzadeh, S. A. A., & Musavand, M. (2015). The effect of transformational leadership on organizational excellence with the role of mediating structural and psychological empowerment of employees. Quarterly Journal of Organizational Behavior Studies, 4(5), 24-1 [In Persian]
Schneider, A., Wickert, C., & Marti, E. (2017). Reducing complexity by creating complexity: a systems theory perspective on how organizations respond to their environments. Journal of Management Studies, 54(2), 182-208.
Shams Morkani, Gh. & Mirzapour, S. (2011). Evaluation of the application of the components of organizational excellence of the European Quality Management Foundation. Public Management Perspectives, 5, 115-132. [In Persian]
Sinha, N., Garg, A. K., Dhingra, S., & Dhall, N. (2016). Mapping the linkage between organizational culture and TQM: The case of Indian auto component industry. Benchmarking: An International Journal, 23(1), 208-235.
Yáñez, S., Uruburu, Á. Moreno, A., & Lumbreras, J. (2019). The Sustainability Report as an essential tool for the holistic and strategic vision of Higher Education Institutions. Journal of Cleaner Production, 207, 57-66.
Zárraga-Rodríguez, M., Suárez-Barraza, M. F., Álvarez, M. J., Viles, E., & Jaca, C. (2017). Information Quality in Companies Committed to TQM. In Engineering Systems and Networks (pp. 299-306). Springer, Cham.