نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران
2 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران
3 استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین توانایی‌های شناختی و ذهنآگاهی با خردمندی معلمان با نقش واسطه‌ای هیجان‌های مثبت بود. روش پژهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعة آماری پژوهش همة معلمان مدارس ابتدایی شهرستان میبد به تعداد 600 نفر بود. به این منظور 375 نفر از معلمان مقطع ابتدایی شهرستان میبد با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه توانایی‌های شناختی نجاتی (1392)، پرسشنامه ذهنآگاهی براون و ریان (2003)، پرسشنامه هیجان‌های مثبت چن (2016) و مقیاس سه بعدی خرد آردلت (2003) را تکمیل کردند. پس از گرداوری داده‌ها، مدلیابی معادلات ساختاری برای آزمون مدل پیشنهادی و فرضیه‌ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد مدل مطرح شده از برازش خوبی برخوردار است (91/0= NFI و 068/0= SRMR). نتایج تحلیل‌ها نشان داد توانایی‌های شناختی، ذهنآگاهی و هیجان‌های مثبت بر خرد تأثیر مثبت معنادار دارد. همچنین نقش واسطه‌ای هیجان‌های مثبت در رابطه بین توانایی‌های شناختی و ذهنآگاهی با خرد تأیید شد. یافته‌ها نشان می‌دهد با افزایش متغیرهای توانایی‌های شناختی، ذهنآگاهی و هیجان‌های مثبت می‌توان افزایش خرد در معلمان را انتظار داشت.
کلیدواژه‌ها
زغیبیقناد، س.، عالیپور، س.، شهنیییلاق، م و حاجییخچالی، ع. (1396). رابطه علّی ذهنآگاهی با سرگردانی ذهنی با میانجیگری تنظیم التزام راهبردی، اضطراب، افسردگی و حافظه فعال. فصلنامه روانشناسی شناختی، 5(3)، 34-46.
کارشکی، ح.، کوهی، م و آهنی، ز. (1395). رواسازی مقیاس هیجان‌های معلم در مدارس ابتدایی شهر مشهد. فصلنامه اندازهگیری تربیتی. 6(24)، 171-200.
مرادی، ش.، کردنوقابی، ر.، یعقوبی، ا و رشید، خ. (1397). تبیین خرد بر مبنای داراییهای تحولی و میانجیگری بالندگی (ارائه مدلی علّی). فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(41)، 7-25.
ملکمحمدی، ح. (1393). پیش‌بینی خِرَد بر اساس عوامل هوشی، شناختی، تأملی، هیجانی، شخصیتی و خلاقیت. رساله دکترای رشته روانشناسی و کودکان استثنایی. دانشگاه علامه طباطبایی تهران. تهران
میرزاخانی، پ.، رضایی، ع. م.، امین بیدختی، ع.، نجفی، م.، رحیمیانبوگر، ا. (1396). اثربخشی آموزشی شکوفایی بر هیجان‌های مثبت، روابط، احساس معنی، پیشرفت و مجذوبیت پژوهشگران جوان و نخبگان. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(36)، 209-230.
نجاتی و. (1392). پرسشنامهی توانایی‌های شناختی: طراحی و بررسی خصوصیات روان‌سنجی. فصلنامه تازههای علوم شناختی، 15(2)، 11-19.
Aldwin, C. M. (2009). Gender and wisdom: A brief overview. Research in Human Development, 6(1), 1-8.
Ardelt, M. (2003). Empirical assessment of a three-dimensional wisdom scale. Research on aging, 25(3), 275-324.
Ardelt, M. (2005). How wise people cope with crises and obstacles in life. ReVision, 28(1), 7-20.
Ardelt, M., & Ferrari, M. (2019). Effects of wisdom and religiosity on subjective well-being in old age and young adulthood: exploring the pathways through mastery and purpose in life. International psychogeriatrics, 31(4), 477-489.
Baltes, P. B., & Staudinger, U. M. (2000). Wisdom: A metaheuristic (pragmatic) to orchestrate mind and virtue toward excellence. American psychologist, 55(1), 122-136.
Bechara, A. (2004). The role of emotion in decision-making: evidence from neurological patients with orbitofrontal damage. Brain and cognition, 55(1), 30-40.
Beer, J. S., Shimamura, A. P., & Knight, R. T. (2004). Frontal lobe contributions to executive control of cognitive and social behavior. In The Cognitive Neurosciences: III (Gazzaniga, M.S., ed.), pp. 1091-1104, MIT Press.
Bodhi, B. (2010). The noble eightfold path: The way to the end of suffering. Buddhist Publication Society.
Brown, D. (2006). Pointing out the great way: The stages of meditation in the Mahamudra tradition. Boston, MA: Wisdom.
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 84(4), 822-848.
Chen, J. (2016). Understanding teacher emotions: The development of a teacher emotion inventory. Teaching and Teacher Education, 55, 68-77.
Chin, W.W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern methods for business research, 295(2), 295-336.
Coffey, K. A., Hartman, M., & Fredrickson, B. L. (2010). Deconstructing mindfulness and constructing mental health: Understanding mindfulness and its mechanisms of action. Mindfulness, 1(4), 235-253.
Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
Creswell, J. D. (2017). Mindfulness interventions. Annual review of psychology, 68, 491-516.
Du, J., An, Y., Ding, X., Zhang, Q., & Xu, W. (2019). State mindfulness and positive emotions in daily life: An upward spiral process. Personality and Individual Differences, 141, 57-61.
Ford, C. G., & Shook, N. J. (2019). Negative Cognitive Bias and Perceived Stress: Independent Mediators of the Relation Between Mindfulness and Emotional Distress. Mindfulness, 10(1), 100-110.
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18(3), 382-388.
Fredrickson, B. L. (2006). The broaden-and-build theory of positive emotions. In M. Csikszentmihalyi & I. S. Csikszentmihalyi (Eds.), A life worth living: Contributions to positive psychology (pp. 85-103). New York, NY: Oxford University Press.
Fredrickson, B. L., Boulton, A. J., Firestine, A. M., Van Cappellen, P., Algoe, S. B., Brantley, M. M., ... & Salzberg, S. (2017). Positive emotion correlates of meditation practice: A comparison of mindfulness meditation and loving-kindness meditation. Mindfulness, 8(6), 1623-1633.
Frenzel, A. C., Goetz, T., Lüdtke, O., Pekrun, R., & Sutton, R. E. (2009). Emotional transmission in the classroom: exploring the relationship between teacher and student enjoyment. Journal of educational psychology, 101(3), 705-706.
Glück, J. (2016). Wisdom. In:N. Pachana (Ed.), Encyclopedia of Geropsychology. New York: Springer.
Gottfredson, L. S. (1997). Mainstream science on intelligence: An editorial with 52 signatories, history, and bibliography. Intelligence, 24, 13-23.
Haertel, R. L. (2016). The Relationship between Fragile Self-Esteem, Mindfulness, and Hostile Attribution Style. A dissertation for the degree of Doctor of Philosophy, The City University of New York.
Karshki, H., Koohi, M., & Ahani, Z. (2016). Validation of teacher emotion scale in primary schools of Mashhad. Educational Measurement, 6(24), 171-200. [In Persian]
Khoury, B., Lecomte, T., Fortin, G., Masse, M., Therien, P., Bouchard, V., ... & Hofmann, S. G. (2013). Mindfulness-based therapy: a comprehensive meta-analysis. Clinical psychology review, 33(6), 763-771.
Khoury, B., Lecomte, T., Fortin, G., Masse, M., Therien, P., Bouchard, V., ... & Hofmann, S. G. (2013). Mindfulness-based therapy: a comprehensive meta-analysis. Clinical psychology review, 33(6), 763-771.
Kotzé, M., & Nel, P. (2016). The psychometric properties of the Mindful Attention Awareness Scale (MAAS) and Freiburg Mindfulness Inventory (FMI) as measures of mindfulness and their relationship with burnout and work engagement. SA Journal of Industrial Psychology, 42(1), 1-11.
Liew, A. (2013). DIKIW: Data, information, knowledge, intelligence, wisdom and their interrelationships. Business Management Dynamics, 2(10), 49-62.
Malek Mohammadi, H. (2014). Prediction of wisdom by intelligence, cognitive, reflective understanding, emotional control, personality and creativity. Doctoral Dissertation of Psychology and exceptional children. Allameh Tabatabai University of Tehran, Tehran. [In Persian].
Mirzakhani, p., Rezaei, A. M., Aminbeidokhti, A. A., Najafi, M., Rahimian Bougar, I. (2017). Examining the Effectiveness of Educating Flourishing on Positive Emotions, Relationships, Sense of meaning, Achievement and Engagements among Young Researchers and Elites. Journal of Research in Educational Systems, 11(36). 209-230. [In Persian]
Moradi, SH,. kordnoghabi, R,. Yaghoobi, A,. rashid, K. (2018). Wisdom explanation based on transformational assets and growth mediation (causal model presentation). Research in Educational Systems, 41, 7-25. [In Persian]
Nejati, V. (2013). Cognitive Abilities Questionnaire: Development and Evaluation of Psychometric Properties. Advances in Cognitive Science, 15(2), 11-19. [In Persian].
Pascual-Leone, J. (2000). Mental attention, consciousness, and the progressive emergence of wisdom. Journal of Adult Development, 7(4), 241-254.
Paulus, M. P. (2016). Neural basis of mindfulness interventions that moderate the impact of stress on the brain. Neuropsychopharmacology, 41(1), 373.
Soloway, G. B. (2016). Preparing teacher candidates for the present: Investigating the value of mindfulness training in teacher education. In: Handbook of Mindfulness in Education. Springer: New York.
Staudinger, U. M., & Glück, J. (2011). Psychological wisdom research: Commonalities and differences in a growing field. Annual review of psychology, 62, 215-241.
Staudinger, U. M., & Glück, J. (2011). Psychological wisdom research: Commonalities and differences in a growing field. Annual review of psychology, 62, 215-241.
Sternberg, R. J. (2003). What is an “expert student?. Educational Researcher, 32(8), 5-9.
Sternberg, R.J. (2001). What is the Common Thread of Creativity? Its Dialectical Relation to Intelligence and Wisdom. American Psychologist, 56(4), 360-363.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics (٤th ed.). boston: allyn & bacon.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (Vol. 5, pp. 481-498). Boston, MA: Pearson.
Verhaeghen, P. (2017). Presence: How mindfulness and meditation shape your brain, mind, and life. New York: Oxford University Press.
Walsh, R. (2015). What is wisdom? Cross-cultural and cross-disciplinary syntheses. Review of General Psychology, 19(3), 278-293.
Williams, P. B., Mangelsdorf, H. H., Kontra, C., Nusbaum, H. C., & Hoeckner, B. (2016).The relationship between mental and somatic practices and wisdom. PloS one, 11(2). 1-14.
Yang, S. Y. (2020). Wisdom and memory: Autobiographical memories as the foundation for the recall of wisdom incidents. New Ideas in Psychology, 57, 1-7.
Zeqeibi Ghannad, S., Allipour, S., Shehni Yailagh, M., & Hajiyakhchali, A. (2017). The Causal Relationship of Mindfulness and Mind Wandering with Mediating Strategical Engagement Regulation, Anxiety, Depression and Working Memory. Journal of Cognitive Psychology, 5(3), 34-46. [In Persian]
)