نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 استاد، گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، مقایسه درگیری تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی و اهداف پیشرفت در دانش‌آموزان تیزهوش دختر و پسر دوره دوم متوسطه شهر اهواز بود. این پژوهش از نوع کمی مقایسه‌ای بود. نمونه آماری شامل 300 نفر (140 پسر و 160 دختر) که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبی انتخاب شدند. جمع‌آوری داده‌ها از سه پرسشنامه درگیری تحصیلی زرنگ (1391)، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی موریس (2001) و پرسشنامه اهداف پیشرفت میدگلی و همکاران (1998) استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های آماری ازجمله تحلیل واریانس چند متغیری و تک متغیری استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد دانش‌آموزان تیزهوش پسر در سه مؤلفه درگیری شناختی، رفتاری و انگیزشی میانگین پایین‌تری از دختران تیزهوش داشتند، همچنین خودکارآمدی تحصیلی پسران تیزهوش نسبت به دختران تیزهوش میانگین پایین‌تری را نشان داد. اهداف پیشرفت نیز در مؤلفه‌های اهداف تبحری و رویکردی دانش‌آموزان تیزهوش پسر از دانش‌آموزان تیزهوش دختر میانگین پایینی دارند و در اهداف اجتنابی پسران تیزهوش میانگین بالایی نسبت به دختران تیزهوش را نشان دادند. در تمام متغیرهای پژوهش تفاوت معناداری بین دانش‌آموزان تیزهوش دختر نسبت به پسران تیزهوش یافته شد. این تفاوت در سطح 001/0 معنادار بود. درنتیجه دانش‌آموزان پسر تیزهوش نیازمند توجه آموزشی و تلاش فردی بیشتری بودند.

کلیدواژه‌ها

الهام‌پور، ف.، گنجی، ح. و ابوالمعالی، خ. (1397). مقایسه رابطه پیشرفت تحصیل با درگیری تحصیلی، سرسختی و ادراک محیط کلاس بین دانش‌آموزان دختر و پسر. مجله پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، 3(18)، 26-40.
بنتهام، س. (2005). روان‌شناسی تربیتی. ترجمة اسماعیل بیابانگرد. (1384). تهران: رشد.
رستگار خالد، ا. (1389). تفاوت‌های جنسیتی در انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانشجویان، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، 13(50)، 82-124.
رضایی، ا. و سیف، ع. ا. (1384). نقش باورهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری و جنسیت در عملکرد تحصیلی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 84، 44-86.
 عمادی، س. ر.؛ فرشچی، ف. (1394). تحلیل همبستگی مشغولیت تحصیلی دانشجویان با دستاوردهای تحصیلی آن‌ها، مجله مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 8، 115-134.
عقیقی بیدگلی، ا. و تمنایی فر، م. ر. (1394). تفاوت‌ها جنسیتی در خودکارآمدی تحصیلی پیشرفت تحصیلی در دانشجویان، سومین کنفرانس ملی روان‌شناسی و علوم رفتاری، تهران.
غلامعلی لواسانی، م.، خضری آذر، ه. و امانی ساری بگلو، ج. (1390). تفاوت‌های جنسیتی در خودکارآمدی، اهداف پیشرفت، ارزش تکلیف، درگیری شناختی و پیشرفت ریاضی. مجله مطالعات اجتماعی- روان‌شناختی زنان، 9(1)، 7-31.
قائد رحمتی، م.، اسدی، م. و شیرعلی‌پور، ا. (1392). مقایسه فراگیران دختر و پسر در فراتحلیل خودکارآمدی. فصلنامه آموزشی و ارزشیابی، 6(22)، 87-97.
معصومی، م. م.، حسین‌زاده لطفی، ف.، شاهورانی، ا. و رشیدیان، ز. (1386). بررسی علل افت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر خرم‌آباد در درس ریاضی. مجله ریاضیات کاربردی واحد لاهیجان، 4(14)، 75-88.
References
Anderman, L. H. & Anderman, E. M. (1999). Social predictors of change instudents achievement goal orientations. Contemporary Educational Psychology, 25, 21-37.
Appleton, J. J., Christenson, S. L., Kim, D., & Reschly, A. L. (2006). Measuring cognitive and psychological engagement: Validation of the Student Engagement Instrument. Journal of school psychology44(5), 427-445.‏
Bayata, S. & Meamar, A (2016). Preadictive Achievment cognitive and meta- cognitive Aspects procedia- Social and Behavioral Scences, 217 (February), 169-176.
Casuso-Holgado, M. J., Cuesta-Vargas, A. I., Moreno-Morales, N., Labajos-Manzanares, M. T., Barón-López, F. J., & Vega-Cuesta, M. (2013). The association between academic engagement and achievement in health sciences students. BMC Medical Education13(1), 33.‏
Dinger, F. C., Dickhauser, O., Spinath, B. & Steinmayr, R. (2013), Antecedent and consequences of students achievement goals: A mediation analysis. Learning and Individual Differences, 28, 90-101.
Elliot, A. J. & Dweck, C. S. (2005). Competence as the core of achievement motivation. In A. J. Elliot & C. S. Dweck (Eds), Handbook of competence and motivation. New York: Guilford.
Lam, S. F., Jimerson, S., Shin, H., Cefai, C., Veiga, F. H., Hatzichristou, C., ... & Basnett, J. (2016). Cultural universality and specificity of student engagement in school: The results of an international study from 12 countries. British Journal of Educational Psychology86(1), 137-153.‏
Lietaert, S., Roorda, D., Laevers, F., Verschueren, K., & De Fraine, B. (2017). The gender gap. British Journal of Educational Psychology, 85(4), 498–518.
Mazlan, I., Abdul Rahim, M. R., & Sharina, S. A. (2019). The impact of self-efficacy (online measure) on students ’grade pointscores, International Journal of Asian Social Science, 9(3), 271-275.
Pajares, F. & Miller, D. (1994). Role of self-efficacy and self- Concept Beliefs in Mathematical problem solving: A path Analysis. Journal of educational psychology, 86, 193-203.
Skinner, E. A., & Pitzer, J. R. (2012). Developmental of Student Engagement. Coping. And Every Resilience. In S. L. Christenson, A. L. Resechly & C. Wylie (Eds), Handbook of Research in student Engagement. New York: Springer.
Sirin, S. R., & Rogers-Sirin, L. (2005). Components of school engagement among African American adolescents. Applied Developmental Science9(1), 5-13.‏
Villant, G. E. (2003). Mental health. American Journal of psychiatry, 16, 1384-1374.
Wilcox, G., McQuay, J., Blackstaffe, A., Perry, R. & Hawe, P. (2018). Twenty percent of the variance between students in academic engagement is explained by grade level, gender family affluence, anxiety, and social support. School Psychology Forum, 10(4), 397-409.