نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی دلاور ¹
• محمد قربانی ²

¹ استاد دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

ریاضیات از درس‏های مهمی است که یادگیری آن می‏تواند در تمامی عرصه‏های زندگی تأثیرگذار باشد. این پژوهش، با هدف تدوین مُدلی برای تبیین و پیش‏بینی پیشرفت ریاضی بر اساس باورهای انگیزشی دانش‏آموزان انجام شده است. روش پژوهش، همبستگی از نوع پیش‏بینی است. پس از تهیۀ ابزار اندازه‏گیری و تعیین روایی و پایایی آن، از بین جامعۀ آماری پسران دانش‏آموز سال دوم دبیرستآنهای دولتی تهران، نمونه‏ای به حجم 120 نفر دانش‏آموز به روش خوشه‏ای چند مرحله‏ای انتخاب شد و پرسشنامه‏های مربوطه را تکمیل کردند. نمرۀ ریاضی هر یک از دانش‏آموزان نیز به عنوان ملاک پیشرفت ریاضی اخذ شد. داده‏های جمع‏آوری‏شده به وسیلة نرم‏افزار spss و لیزرل مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. متغیرهای پژوهش توصیف شدند و مدل پیشنهادی بر اساس فرضیه‏های پژوهش به آزمون گذاشته شد. یافته‏های به دست آمده فرضیة اول را تأیید کردند. بدین معنی که می‏توان برای پیش‏بینی پیشرفت ریاضی بر اساس عوامل فردی، آموزشگاهی و خانوادگی معادلۀ رگرسیون را صورت‏بندی کرد و نشان داد که این عوامل سه‏گانه، روی هم 98 درصد از واریانس پیشرفت ریاضی را تبیین می‏کنند. برای آزمون فرضیه دوم از روش تحلیل مسیر استفاده شد و نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی برازندگی ندارد. نتایج آزمون فرضیه سوم نشان داد که عوامل فردی 67 درصد، عوامل آموزشگاهی 61 درصد و عوامل خانوادگی 49 درصد در پیش‏بینی پیشرفت ریاضیات سهم دارند. نتایج آزمون فرضیۀ چهارم نشان داد که عوامل آموزشگاهی نسبت به عوامل خانوادگی واریانس بیشتری از پیشرفت ریاضی را تبیین می‏کنند، گرچه عوامل خانوادگی هم تأثیر معنی‏داری بر پیشرفت ریاضی دارند.

کلیدواژه‌ها

• باورهای انگیزشی
• پیشرفت ریاضی
• مدل
• رگرسیون
• تحلیل مسیر