نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

2 استاد، گروه مدیریت آموزشی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

3 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تدوین و پیاده‏سازی رویکرد آموزش پاسخگو در مدل‏سازی کسب مرجعیت علمی در آموزش پزشکی بود. طرح پژوهش از نوع کیفی با روش داده بنیاد بوده است. جامعه پژوهش گروهی از خبرگان دانشگاهی در دانشگاه علوم پزشکی مازندران بودند که 25 نفر از آن‌ها بر اساس اصل اشباع نظری با استفاده از روش نمونه‏گیری هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‏ها از مصاحبه‏های عمیق ساختاریافته استفاده شد. سپس داده‏های جمع‌آوری‌شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم‏افزار MAXqda 24 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافته‏ها حاکی از آن بود که مدل کسب مرجعیت علمی در آموزش پزشکی با رویکرد آموزش پاسخگو دارای 5 بعد به شرح 1. فرهنگ‌سازی و ارزش‌آفرینی، 2. بسترشناسی و ظرفیت‌سازی دانش، 3. تجاری‌سازی و بازار گرایی، 4. ساختار مراکز علمی حوزه‏ی درمان و 5. برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری و 16 مؤلفه به شرح 1. گفتمان‏های نو، 2. فرهنگ خودباوری، 3. فرهنگ نوآوری، 4. فرهنگ آینده‌نگری، 5. تعیین الزامات، 6. اولویت‏های آموزش، 7. مدیریت منابع انسانی، 8. تفکر و برنامه‌ریزی، 9. تجاری‏سازی تولیدات علمی، 10. پایش برنامه‏های تجاری‌سازی، 11. آزادی علمی، 12. ساختارهای توانا ساز، 13. کاربرد فنّاوری‌ها، 14. اجرای مفاد سند نقشه جامع، 15. سیاست‏های کلی نظام سلامت و 16. تحول و نوآوری آموزش علوم پزشکی است. درنتیجه می‏توان گفت که کسب مرجعیت علمی در علوم پزشکی در منطقه مستلزم توجه هم‌زمان به ابعاد آموزش، پژوهش، برقراری زیرساخت‏های لازم در این حیطه است لذا برای کسب مرجعیت علمی باید به دانشگاه‏ها به‌عنوان یک مجموعه یکپارچه نگری است.

کلیدواژه‌ها

استراس، آ؛ و کوربین، ج. (1390)، اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‏ها و روش‌ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم.
بازرگان هرندی، ع. (1397)، مقدمه‏ای بر روش‏های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: دیدار.
بیگلر، م. (1392). چالش‏های تولیت در نظام آموزش پزشکی کشور: رویکرد کیفی، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، 70(4)، 299-311.
تابان، م. (1391). طراحی الگوی مرجعیت علمی در آموزش عالی ایران با رویکرد آمیخته اکتشافی. پایان‏نامه دکتری مدیریت دانشگاه تهران.
حسینی‏مقدم، م.، بشیری، ح.، حیدرزاده، آ.، خوشرنگ، ح.، دادگران، ا. (1398). ارائه الگوی پیشنهادی آینده‌نگاری مرجعیت علمی با تأکید بر مطالعه موردی‏ دانشگاه علوم پزشکی گیلان. دو فصلنامه آینده‏پژوهی ایران، 4(1)، 171-205.
حقانی، ف؛ و صحت، م. (1394) چالش‏های آموزش بالینی در نظام سلامت. نشریه آموزش و اخلاق پرستاری، 2(3)، 9-19.
حق‏گویان، ز.، زارعی‏متین، ح.، جندقی غ؛ و رحمتی، م. (1394)، فهم فرآیند شکل‏گیری نشاط با استفاده ازنظریه داده بنیاد. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 4(2)، 119-141.
دانایی‌فرد، ح؛ و اسلامی، آ. (1390)، ساخت نظریه بی‏تفاوتی سازمانی: کاربرد استراتژی پژوهشی نظریه داده بنیاد در عمل، چاپ اول. تهران: دانشگاه امام صادق.
دهقانی، م.، عزیزی، ف.، حق‌دوست، ع.، نخعی، ن.، خزائلی، پ؛ و روانگرد، ز. (1392). تحلیل وضعیت آموزش پزشکی پاسخگو و دیدگاه‏های نوآورانه اعضای هیئت‌علمی بالینی دانشکده پزشکی کرمان در ارتقای وضعیت موجود بر اساس نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدیدها. نشریه گام‏های توسعه در آموزش پزشکی، 10(4)، 403-412.
دهنویه، ر. (1395) تولید علم و مرجعیت علمی، کمیت یا کیفیت، گام‏های توسعه در آموزش پزشکی. مجله مرکز مطالعات و توسعه پزشکی، 13(6)، 651-652.
سیدجوادین، ر.، حسنقلی پور، ط.، رهنورد، ف؛ و تاب، م. (1391). مفهوم‌پردازی مرجعیت علمی در نظام آموزش عالی. نشریه پژوهش در نظام‏های آموزشی، 6(16)، 21-27.
عزیزی، ف. (1394). چالش‏ها در چشم‌اندازهای آموزش پزشکی در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، 39(1)، 1-3.
Abdalla, M. E., Boelen, C., & Osman, W. N. (2019). Development and evaluation of an online course about the social accountability of medical schools. Journal of Taibah University Medical Sciences14(3), 241-245.
Araújo, L. S., Cruz, J. F. A., & Almeida, L. S. (2017). Achieving scientific excellence: An exploratory study of the role of emotional and motivational factors. High Ability Studies28(2), 249-264.
Azizi F. (2015). Challenges and perspectives of medical education in Iran.  The Quarterly Journal of School of Medicine, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Research in Medicine. 39(1), 1-3. [In Persian]
Bazargan, A. (2008). Introduction to qualitative and mixed research methods; Common approaches in behavioral sciences. Tehran: Didar Publishing. [In Persian]
Boelen, C. (2018). Coordinating medical education and health care systems: the power of the social accountability approach. Medical education52(1), 96-102.
Boelen, C., Pearson, D., Kaufman, A., Rourke, J., Woollard, R., Marsh, D. C., & Gibbs, T. (2016). Producing a socially accountable medical school: AMEE Guide No. 109. Medical Teacher38(11), 1078-1091.
Danaeefard, H. & Eslami, A. (2011). Application of the grounded theory strategy in practice: Discovering the Theory of Organizational Indifference. Tehran: Imam Sadiq University. [In Persian]
Dehghani, M., Azizi, F., Haghdoust, A., Nakhaee, N., Khazaeli, P., & Ravangard, Z. (2013). Situation analysis of social accountability medical education and Innovative perspectives of clinical faculty members of Kerman University of Medical Sciences towards its promotion using strengths, weaknesses, opportunities, and threats. Strides in Development of Medical Education, 10(4), 403-412. [In Persian]
Dehnavie, R. (2016). Science production and scientific authority: quantity or quality. Strides in the Development of Medical Education. 13(6), 651-652. [In Persian]
González Ramos, A. M., & Benavente, B. R. (2017). Excelencia en la ciencia: uma reflexión crítica afirmativa1. Cadernos de Pesquisa47, 1372-1394.
Guerrero, M., Urbano, D., Fayolle, A., Klofsten, M., & Mian, S. (2016). Entrepreneurial universities: emerging models in the new social and economic landscape. Small business economics47(3), 551-563.
Haghani, F., & Hojat, M. (2013). Challenges of clinical education in the health system. Journal of Education and Ethics of Nursing. 2(3) 9-19. [In Persian]
Haghgooyan, Z., Zarei-Matin, H., Jandaghi, G., & Rahmati, M. (2015). Understanding of vigor process by grounded theory. Organizational Behaviour Studies Quarterly, 4(2), 141-119. [In Persian]
HangFu, L., & Nauhria, S. (2019). Principles for designing accountability and responsibility plan in medical education that spreads across multiple sites. MedEdPublish8. http://dx.doi.org/10.15694/mep.2019.000057.1
Lindhult, E. (2019). Scientific excellence in participatory and action research: Part II. Rethinking objectivity and reliability. Technology Innovation Management Review9(5), 22-33.
Mahmoud, B., & Peivand, B. (2013). The Challenges Of Stewardship In Medical Education System: A Qualitative Approach. Payavard Salamat7(4), 38-50
Olszewski, M., & Bednarska, M. A. (2018). Is Scientific Excellence a Good Predictor of Academic Engagement in Knowledge Transfer? Empirical Evidence from Tourism Academia. Business And Non-Profit Organizations Facing Increased Competition And Growing Customers’demands, 7, 83-94.
Reeve, C., Woolley, T., Ross, S. J., Mohammadi, L., Halili Jr, S. B., Cristobal, F., ... & Neusy, A. J. (2017). The impact of socially-accountable health professional education: A systematic review of the literature. Medical teacher39(1), 67-73.
Seyed Javadin, S. R., Hasangholi-Pouryasouri, T., Rahnavard, F., & Tab, M. (2012). Conceptualization of scientific authority in higher education, Journal of Research in Educational Systems, 6(16), 27-21. [In Persian]
Strauss, A, & Corbin, J. (2011). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Translated by Buick Mohammadi, Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies, Third Edition. [In Persian]