نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 دکتری تکنولوژی آموزشی، دانشگاه فدرال کازان، روسیه
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی تطبیقی میزان توجه به مهارتهای فرایندی در کتابهای علوم پایه اول تا سوم ابتدایی ایران و روسیه بود که در سال 1399-1400 انجام شده است. این پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه کتابهای"علوم تجربی" ایران و "دنیای اطراف ما" روسیه در پایه اول، دوم و سوم تشکیل دادند. ابزار تحلیل محتوای کتاب چک لیست محقق ساخته مهارتهای فرایندی بود و داده‌های گردآوری شده بر اساس مدل جرج بردی در چهار مرحله توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در کتابهای درس علوم ابتدایی ایران به مولفه‌های مقایسه و طبقه‌بندی، مهارت کاربرد ابزار و مهارت برقراری ارتباط بیشتر تاکید شده است. در کتابهای درس علوم کشور روسیه به مولفه‌های مشاهده، پیش بینی و تخمین، تفسیر یافته‌ها و نتیجه‌گیری بیشتر توجه شده است. همچنین نتایج به دست آمده نشان می‌دهد مولفه‌های کشف و برقراری روابط عددی، فرضیه‌سازی، مهارت اندازه‌گیری و انجام تحقیق در هر دو کشور کمتر مورد توجه واقع شده است. بررسیهای انجام شده نشان می‌دهد میزان توجه به مهارتهای فرایندی به نسبت حجم مطالب کتاب در سه پایه ابتدایی هر دوکشور کم است. به اینترتیب لازم است در تدوین کتابهای علوم سه پایه در دو کشور به مولفه‌های مهارتهای فرایندی بیش از پیش توجه شود. پیشنهاد میشود در کشور ایران مثالها و مباحث درس با فعالیتهای روزمره زندگی مرتبط گردد. همچنین در کتابهای درسی روسیه مبحث گفتگو و برقراری ارتباط مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
اولاد، ر. (1390). تحلیل محتوای کتابهای علوم دوره ابتدایی با توجه به مهارتهای فرایندی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. برنامهریزی درسی. دانشکده علوم انسانی و تربیت‌بدنی. دانشگاه تربیت مدرس شهید رجایی.
بهرامی، س؛ و پرنو، م (1396). بررسی مبحث انرژی در کتب علوم تجربی دوره ابتدایی با توجه به مهارتهای فرایند علمی. پویش در آموزش علوم، 3 (6)، 43-55.
حسینی، ع.، کریمیان، ن.، حسامی، ف؛ و محمدی، ب. (1398). اثربخشی آموزش با الگوی کاوشگری بر هیجانهای تحصیلی دانشآموزان ابتدایی در درس علوم تجربی. نشریه علمی پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 16(1)، 51-64.
زمانی، ب. و اسفیجانی، ا. (1385). کاربرد گرافیک در آموزش مفاهیم فیزیکی در کتابهای درسی علوم مقطع ابتدایی کشورهای ایران، آمریکا و انگلستان به‌منظور پرورش روحیه جستجوگری در دانش آموزان. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 2، 13 (ویژهنامه علوم تربیتی)، 95-118.
زمانی، ب. و عظیمی، س. (1387). چگونگی بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در انجام دادن تکالیف درسی علوم دوره ابتدایی کشور انگلستان: بررسی کتابهای راهنمای تدریس (معلم). نوآوریهای آموزشی، 7(27)، 7-35.
شکاری، آ؛ و رحیمی، آ. (1388) یک مطالعه تطبیقی سیستمهای آموزشی در ایران و چین پس از انقلاب. مجله دانشگاه Buletinul Petrol؛ 6 (1)، 58-66.
صبوری خسروشاهی، ح. (1389). آموزش‌وپرورش در عصر جهانی‌شدن؛ چالشها و راهبردهای مواجهه با آن. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 1(1)، 153-196.
صیادپور، ز؛ و صیادپور، م. (1396). تأثیر یادگیری مشارکتی بر اضطراب و انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان. نشریه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(39)، 97-112.
عصاره. ا؛ و باقرزاده، ز. (1392). ارزیابی مقایسهای برنامه درسی تعطیلات در انگلیس، ژاپن، آلمان، ایالات‌متحده آمریکا و ایران. مجله بینرشتهای تحقیقات معاصر در تجارت، 4(12)، 987-1013.
قاضی اردکانی، ر.، ملکی، ح.، صادقی، ع. (1396). تبیین رویکرد پژوهش محوری در آموزش و تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی (سوم تا ششم) بر اساس مؤلفههای پژوهش محوری. نشریه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11(39)، 7-23.
یزدانی، ج؛ و حسنی، م. (1390). میزان انطباق بین اهداف دستورالعملهای درسی یک دوره ابتدایی و راهنمایی و اهداف رسمی شورای آموزش‌وپرورش. مجله مطالعات برنامه درسی، 5 (20)، 58-79.
Bahrami, D., & Parno, M. (2017). The Review of energy topic regard to scientific process skills in primary science textbooks. Scanning in basic science education, 3(6), 43-55.
Abungu, H. E., Okere, M. I., & Wachanga, S. W. (2014). The effect of science process skills teaching approach on secondary school students’ achievement in chemistry in Nyando District, Kenya. Journal of Educational and Social Research, 4(6), 371/359
Akani, O. (2015). Levels of possession of science process skills by final year students of colleges of education in south-eastern states of Nigeria. Journal of Education and Practice, 6(27), 94–102.
Andini, T. E., Hidayat, S., Fadillah, E. N., & Permana, T. I. (2018). Scientific process skills: Preliminary study towards senior high school student in Palembang. JPBI (Jurnal Pendidikan Biologi Indonesia), 4(3), 243-250.
Assareh, A. & Bagherzadeh, Z. A. (2013) Comparative Evaluation of Vocational Curriculum in Britain, Japan, Germany, USA, and Iran. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4 (12),987-1012. [In Persian]
Aydoğdu, B., Erkol, M., & Erten, N. (2014). The investigation of science process skills of elementary school teachers in terms of some variables: Perspectives from Turkey. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 15 (1), 1–28.
Elvan, İ., Güven, E., & Aydoğdu, M. (2010). Effect of problem-solving method on science process skills and academic achievement. Journal of Turkish Science Education, 7(4), 13-25.
Germann, P. J. (1991) Developing science process skills through directed inquiry. The American Biology Teacher, 53, (4), 243-247.
Ghazi, A., Raheleh, M., Sadeghi, A. (2017). Explaining the research-oriented approach in teaching and analyzing the content of social studies textbooks in elementary school (third to sixth) based on the components of research-oriented. Journal of Research in Educational Systems, 11 (39), 7-23. [In Persian]
Hafizan, E., Halim, L., & Meerah, T. S. (2012). Perception, conceptual knowledge and competency level of integrated science process skill towards planning a professional enhancement programme. Sains Malaysiana, 41(7), 921-930.
Heong, Y. M., Othman, W. B., Yunos, J. B. M., Kiong, T. T., Hassan, R. B., & Mohamad, M. M. B. (2011). The level of Marzano higher order thinking skills among technical education students. International Journal of Social Science and Humanity, 1(2), 121-125.
Hosseini, S., Karimian., Hesami, F., & Mohammadi, B. (2020). The effect of inquiry-based learning method on achievement emotions of elementary students in Science course. Teaching and Learning Research, 16(1), 51-64. [In Persian]
Karamustafaoğlu, S. (2011). Improving the science process skills ability of science student teachers using I diagrams. International Journal of Physics & Chemistry Education, 3(1), 26-38.
Martin, M. O., Mullis, I. V. S., Foy, P., & Hooper, M. (2016). TIMSS 2015 International Results in Science. Retrieved from Boston College, TIMSS & PIRLS International Study Center website: http://timssandpirls.bc.edu/timss2015/international-results/
Meador, K. (2003). Thinking creatively about science: suggestions for primary teachers. Gifted Child Today, 26(1), 25–29.
Olad, R. (2011). Content analysis of elementary science textbooks according to process skills. Master Thesis. Curriculum. Faculty of Humanities and Physical Education. Shahid Rajaee Teacher Training University.
Ongowo, R. O., & Indoshi, F. C. (2013). Science process skills in the Kenya certificate of secondary education biology practical examinations. Creative Education, 4(11), 713–717.
Opateye, J. A. (2012). Developing and Assessing Science and Technology Process Skills (STPSs) in Nigeria Universal Basic Education Environment. Journal of Educational and Social Research, 2(8), 34-42.
Prasertcharoensuk, T., & Tang, K. N. (2016). The effect of transformational leadership and teachers' teaching behavior on teaching efficiency. Turkish Online Journal of Educational Technology, Special Issue for INTE 2016, 826-833.
Rauf, R. A. A., Rasul, M. S., Mansor, A. N., Othman, Z., & Lyndon, N. (2013). Inculcation of science process skills in a science classroom. Asian Social Science, 9(8), 47-57.
Rezba, R. J., Sprague, C., & Fiel, R. (2003). Learning and assessing science process skills. Kendall/Hunt Pub. Co.
Rohaeti, E., & Prodjosantoso, A. K. (2018). Undergraduate students’ science process skills in terms of some variables: A perspective from Indonesia. Journal of Baltic Science Education, 17(5), 751-764.
Sabori Khosro shahi, H. (2010). Education in globalization period: challenges and needed strategies to face on. Strategic Studies of public policy, 1(1), 153-196. [In Persian]
Safaah, E. S., Muslim, M., & Liliawati, W. (2017). Teaching science process skills by using the 5-stage learning cycle in junior high school. Journal of Physics: Conference Series (Vol. 895, No. 012106, pp. 1-6).
Sarmadi, M., saif, M., Talebi, S., Abedi, S. (2010). A study of correlates of academic achievement in third grade guidance school students by TIMSS-R and path analysis of its effects. New Educational Approaches, 5(1), 1-30. [In Persian]
Sayadpour, Z., Sayadpour, M. (2017). The effect of participatory learning on anxiety and motivation for academic achievement in students. Journal of Research in Educational Systems, 11 (39), 97-112. [In Persian]
Seetee, N., Coll, R. K., Boonprakob, M., & Dahsah, C. (2016). Exploring integrated science process skills in chemistry of high school students. Veridian E-Journal, 9 (4), 247–259.
Shekari, A., & Rahimi, A. (2009). A comparative study of educational systems in post-revolutionary Iran and China. J Buletinul Univ Petrol, 6(1), 58-66. [In Persian]
Subali, B., Paidi, P., & Mariyam, S. (2017). Mapping elementary school students' creativity in science process skills of life aspects viewed from their divergent thinking patterns. REiD (Research and Evaluation in Education), 3(1), 1-11.
Turiman, P., Omar, J., Daud, A. M., & Osman, K. (2012). Fostering the 21st century skills through scientific literacy and science process skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 59, 110-116.
Yazdani, J., & Hassani, M. (2011). A Study on the Level of Conformity between the Objectives of Curriculum Guidelines at the Elementary and Middle School and Official Objectives of the Supreme Council of Education, Journal of Curriculum Studies, 6 (20); 2011, 58-79. [In Persian]
Zamani, B., & Esfijani, A. (2006). A Comparison of Graphic Utilization for Teaching Physics Concepts of Iranian, American, and British Primary Textbooks Aimed at Promoting the Discovery Spirit Among the Students. Journal of Education and Psychology. 13(2), 95-118.
Zamani, B., Azimi, S. (2008). Utilization of ICT when doing science homeworks at England primary schools: Evidence from science teachers ‘handbook. Educational Innovations, 7(3), 7-36.
Zamani, B., Azimi, S., Soleimani, N. (2020). Content Analysis of Elementary Science Books by Using Soft Educational Technology to Teach Environmental Issues in Iran and Russia. Environmental Education and Sustainable Development, 8(4), 15-36.
)