نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 دانشیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
هدف این پژوهش تبیین روابط ساختاری بین کیفیت روابط والد-فرزند و جو عاطفی مدرسه با قلدری در مدرسه با ارزیابی نقش میانجیگر خودپنداره بود. جامعه آماری دانشآموزان متوسطه سال تحصیلی 97-96 تهران بودند که با روش نمونهبرداری خوشهای چندمرحلهای 205 دانشآموز دختر و 205 دانشآموز پسر انتخاب شدند. گردآوری دادهها از طریق پرسشنامه قلدری ایلی نویز (2001)، پرسشنامه ارزیابی رابطه والد-فرزند فاین و همکاران (1983)، پرسشنامه خودپنداره ساراسوت (1957) و جو اجتماعی- عاطفی مدرسه پاشا امیری (1388) استفاده شد. برایتحلیل از مدلیابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که کیفیت رابطه پدر-فرزند با مؤلفههای قلدری و زدوخورد قلدری بهصورت منفی و با مؤلفه قربانی آن بهصورت منفی همبسته است. کیفیت رابطه مادر-فرزند و مؤلفه استقلال جو عاطفی مدرسه با هر سه مؤلفه قلدری بهصورت منفی همبسته بود. مؤلفه ساختار جو عاطفی مدرسه تنها با مؤلفه قربانی قلدری بهصورت منفی همبسته بود. مؤلفه حمایت جو عاطفی مدرسه تنها با مؤلفه زدوخورد قلدری بهصورت منفی همبسته بود. درنهایت همه مؤلفههای خودپنداره با همه مؤلفههای قلدری بهصورت منفی همبسته بود. ضریب مسیر غیرمستقیم بین آن دو منفی و معنادار است. خودپنداره رابطه بین جو عاطفی مدرسه و قلدری را میانجیگری میکند. ضرایب مسیر کل، مستقیم و غیرمستقیم بین کیفیت رابطه والد–فرزند و قلدری منفی معنادار بود. خودپنداره بهصورت منفی و معنادار رابطه بین کیفیت رابطه والد-فرزند و قلدری را میانجیگری میکند. ضریب مسیر بین خودپنداره و قلدری نیز منفی و معنادار بود.
کلیدواژه‌ها
ابراهیمپور، ص. (1393). مقایسه ویژگیهای فردی، خانوادگی و بافتاری دانشآموزان نوجوان قلدر، همسالان قربانی و عادی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز.
اسماعیلزاده، ف. (1395). راﺑﻄﻪ ﺟﻮﻣﺪرﺳﻪ، ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽوﻫﻮﯾﺖاﺟﺘﻤﺎﻋﯽﺑﺎﻗﻠﺪریوﻗﺮﺑﺎﻧﯽﺷﺪندانشآموزان. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه سمنان.
بخشی، ن. (1391). بررسی جومدرسهونیمرخمشکلاترفتاریوهیجانیدرمدارسعادیواستعدادهایدرخشان. پایاننامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی تربیتی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه فردوسی مشهد.
بشرپور، س.، نظری، م.، مهری، ص. و جوکار کمالآبادی، ن. (1391). مقایسهخودپندارهتحصیلیدانشآموزاندرگیردرمشکلاتقلدریودانشآموزانعادی. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.
پاشا امیری، ف. (1390). پرسشنامه جو اجتماعی عاطفی مدرسه، انتشارات روانسنجی. 18-2.
چالمه، ر. (1392). کفایت روانسنجی مقیاس ایلی نویز در دانشآموزان ایرانی: بررسی روایی، پایایی و ساختار عاملی. فصلنامهروشهاومدلهای روانشناختی، 3 (11)، 52-39.
رحمانی، ش.، یارمحمدزاده، پ. و حبیبی کلیبر، ر. (1396). اﻟﮕﻮی ﺳﺎﺧﺘﺎری رﻓﺘﺎر ﻗﻠﺪری ﺑﺮ اﺳﺎس ادراکهای ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ویژگیهای ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ در ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن. فصلنامه ﻋﻠﻤﯽ- ﭘﮋوﻫﺸﯽروانﺷﻨﺎﺳﯽﮐﺎرﺑﺮدی، 2(42)، 237-253.
روستایی شالمایی، م.، رخشانی، ف.، رمضانخانی، ع. و سوری، ح. (1395). تأثیر آموزش مبتنی بر نظریه رفتار برنامهریزیشده بر رفتارهای پیشگیریکننده از پرخاشگری. مجلهارتقایایمنی و پیشگیریازمصدومیتها، 4 (1)، 39-46.
ری کاف، ت. و مارکولایدز، ج. ای. (1393). مبانی مدلیابی معادلات ساختاری با تأکید بر برنامههای LISREL، EQS و MPLUS، ترجمه: ایزانلو، بلال؛ دهقانی، محسن و حبیبی عسکرآباد، مجتبی، تهران: رشد. (انتشار به زبان اصلی، 2006)
صفاییمجد، م. (1396). بررسی رابطه بین سلامت روانی و مهارتهای اجتماعی و وضعیت اجتماعی خانواده بر کاهش پرخاشگری و خودپنداره در دانشآموزان ابتدایی سراوان. دومینکنگرهبینالمللیعلومانسانی، مطالعاتفرهنگی.
عباسی، س.، عسگری، ز. و مهرابی، ط. (1394). بررسی ارتباط سبک فرزندپروری زنان شاغل در مراکز درمانی با اضطراب، گوشهگیری و پرخاشگری کودکان پیشدبستانی. پژوهش پرستاری، 11(2)، 63-71.
عراقی، ی. (1387). بررسی کیفیت رابطهی والد- فرزندی در دو گروه از دانشآموزان پسر پرخاشگر و غیر پرخاشگر. مطالعات روانشناختی، 4 (4)، 113-129.
قمری، م.، امیری مجد، م. و خوشنام، ا. (1393). رابطه عملکرد خانواده و تعارض والد- نوجوان با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان مقطع راهنمایی، نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 28، 51-62.
کرمی، ا.، پرسشنامه خودپنداره ساراسوت، مرکز نشر روانسنجی، 13-2.
گنجی، ح. و گنجی، م. (1393). نظریههایشخصیت. تهران: ساوالان.
محبی، م.، میرنسب، م.، فتحیآذر، ا. و هاشمی، ت. (1396). کاهشقلدریجسمانیوبهبودشایستگیاجتماعیدر دانشآموزان: ازسنجشکنشیرفتارتاطراحیمداخلهرفتاری. فصلنامهروانشناسیتربیتی، 13(46)، 170-145.
محسنزاده، ف.، عارفی، م. و افطاری، ش. (1394). رابطه رفتار زورگویی با عوامل فردی، خانوادگی و ادراک از محیط مدرسه در دانشآموزان دوره راهنمایی، فصلنامه علمی- پژوهشی، پژوهش در سلامت روانشناختی، 9(2)، 54-63.
منصورینژاد، ر.، بهروزی، ن. و شهنی ییلاق، م. (1394). رابطه علی پیوند والدینی با قلدری در مدرسه با میانجیگری ویژگیهای شخصیتی دانشآموز و کیفیت ارتباط معلم- دانشآموز: یک مدل پیشنهادی. دو فصلنامه مشاوره کاربردی، 5 (1)، 41-62.
نظری، ف.، کاکاوند، ع. و مشهدی فراهانی، م. (1394). رابطه طرحوارههای ناسازگار اولیه با شیوههای فرزندپروری مادران و اختلالات بیرونی شده فرزندانشان. فصلنامه روانشناسیکاربردی، 9(2)، 15-135.
Abassi, S., Asgari, Z., & Mehrabi, T. (2015). The relationship between parenting styleofwomen working in medical centers with anxiety, isolation and aggression of preschool children, Nursing Research, 11(2), 63-71. [In Persian]
Abdul Ghani, F. B., Abdullah Kamal, S. L. B., & Abd Azizc, A. B. (2014). The Implication of Parenting Styles on the Akhlak of Muslim teenagers in the South of Malaysla. Procedia Social and Behavioral Sciences, 114, 761–765.
Araghi,Y. (2008). Comparison of the quality of parent- Child Relationship of two Groups of Aggressive and Non Aggressive boy Students. psychstudies, 4(4), 113-129. [In Persian]
Bakhshi, N. (2012). Examining the school atmosphere and profile of behavioral and emotional problems in normal and gifted schools, Ministry of Science, Research and Technology - Ferdowsi University of mashhad – facuity of educational sciences and psychology. [In Persian]
Banzon-Librojo, L. A., Garabiles, M. R., & Alampay, L. P. (2017). Relations between harsh discipline from teachers, perceived teacher support, and bullying victimization among high school students. Journal of adolescence, 57, 18-22.
Bashirpour, S., Nazari, M, Mehri, S., Jokar Kamalabadi, N. (2012), Comparison of academic self-concept of students involved in bullying problems and normal students. Tabriz University of Medical Sciences and Health Services. [In Persian]
Chalmeh, R. (2013)Psychometric Adequacy of the Illinois Bullying Scale in Iranian Students: A Study of Validity, Reliability and Factor Structure. Quarterly Journal of Psychological Methods and Models,3(11),39- 52. [In Persian]
Cuff, T. & Markolides, G. E. (2014). Fundamentals of Structural Equation Modeling with emphasis on Lisrel, EQS, Mplus programs, Translate: Izanloo, Balal; Dehghani,Mohsen and Habibi Askarabad, Tehran: Roshd. (Published in the original language, (2006). [In Persian]
Ebrahimpour, S. (2014) Comparison of individual, family and contextual characteristics of bullying adolescent students, victim peers and normal, Ministry of Science, Research and Technology - University of Tabriz - Faculty of Educational Sciences and Psycholog. [In Persian]
Erdoğdu, M. Y. (2016). Parental attitude and teacher behaviours in predicting school bullying. Journal of Education and Training Studies, 4(6), 35-43.
Esmailzadeh, F. (2016) The relationship between school atmosphere,welfare and social identity with bullying and victimization of students, Government - Ministry of Science, Research, and Technology - Semnan University - Faculty of Educational Sciences and Psychology - [M.Sc.]. [In Persian]
Ganji, H. & Ganji, M. (2014). Personality theories. Tehran: Savalan Publishing, 770-766. [In Persian]
Gold blum, P., Espelage, D., Chu, J., & Bongar, B. (2015).Youth Suicide and Bullying Challenges and Strategies for prevention and Intervention, NewYork:Oxford University.
Hebenton, B., J., Susyan, & Y. C. Chang, L. (2016). Bullying and Violence in South Korea. Cham: Springer Nature
Hein, N. (2017). New perspectives on the positioning of parents in children’s bullying at school. British journal of sociology of education, 38(8), 1125-1138.
Jungert, T., Piroddi, B., & Thornberg, R. (2016). Early adolescents' motivations to defend victims in school bullying and their perceptions of student–teacher relationships: A self-determination theory approach. Journal of adolescence, 53, 75-90.
Karami, A., Sarasut Self-Concept Questionnaire, Psychometric Publishing Center, 13-2. [In Persian]
Longobardi, G., Iotti, N., Jungert, T., & Settanni, M. (2018). Student-teacher relationships and bullying: the role of student social status. Journal of adolescence, 63, 1-10.
Mansoorinejad, R., Behrozi, N. & Shahni Yilagh, M. (2015). The causal relationship between parental bond and bullying in school mediated by student personality traits and the quality of teacher-student relationship: A proposed model. Bi-Quarterly Journal of Applied Counseling, 5 (1), 41-62. [In Persian]
Meyers, L. S, Gamest, G., & Goarin, A. J. (2006). Applied multivariate research, design and interpretation, Thousand oaks. London. New Deihi, Sage publication.
Mohebbi, M.; Mirnsab, M., Fathia Azar, A. & Hashemi, T. (2017). Reducing Physical Bullying and Improving Social Competence in Students: From Behavioral Assessment of Behavior to Behavioral Intervention Design, Quarterly Journal of Educational Psychology, Allameh Tabatabai University, 13(46), 170-145. [In Persian]
Mohsenzadeh, F., Arefi, M., & Iftar, Sh. (2015). The Relationship between Bullying Behavior and Individual, Family and Perceptions of School Environment in Middle School Students. Quarterly Journal of Research in Psychological Health, 9(2), 63-54. [In Persian]
Mucherah, W., Finch, H., White, T., & Thomas, K. (2018). The relationship of school climate, teacher defending and friends on students' perceptions of bullying in high school. Journal of adolescence, 62, 128-139.
Nazari, F., Kakavand, A. & Mashhadi Farahani, M. (2015). The relationship between early maladaptive schemas with mothers' parenting styles and their children's externalized disorders. Journal of Applied Psychology, 9(2), 135-115. [In Persian]
Notar, C. E., & Padgett, M. S. (2013). Adults role in bullying. Universal Journal of Educational Research, 1(4), 294-297.
Pasha Amiri, F. (2011). School Emotional Social Climate Questionnaire, Psychometric Publications. 18-2. [In Persian]
Postigo, S., González, R., Montoya, I., & Ordoñez, A. (2013). Theoretical proposals in bullying research: a review. Anales de psicología, 29(2).
Qamari, M., Amiri Majd, M. & Khoshnam, A. (2014). The Relationship between Family Function and Parent-Adolescent Conflict with Academic Achievement of Middle School Students, Scientific-Research Journal of Education and Evaluation, 28, 62-51. [In Persian]
Rahmani, Sh.,Yarmohamadzade, P. & Habibi Kalibar, R. (2017). Structural pattern of bullying behavior based on perceptions of family environment and personality traits in adolescents. Journal of Applied Psychology, 2(42), 253- 237. [In Persian]
Ribakova, L. A., Valeeva, R. A., & Merker, N. (2016). Bullying in School: Case Study of Prevention and Psycho-Pedagogical Correction. International Journal of Environmental and Science Education, 11(7), 1603-1617
Roostayi Shalmayi, M., Rakhshani, F., Ramezankhani, A., & Soori, H. (2016). The effect of education based on the theory of planned behavior on behaviors that prevent aggression. Journal of Safety Promotion and Injury Prevention, 4(1), 39-46. [In Persian]
Safaeei Majd, M. (2017). The relationship between mental health and social skills and family social status on rducing aggression and self-concept in primary school students in Saravan, 2 end international congress of humaneties,cultural studies. [In Persian]
Salleh, N. M., & Zainal, K. (2014). Bullying among Secondary School Students in Malaysia: A Case Study. International Education Studies,7(13), 184-191.
Schuiringa, H., van Nieuwenhuijzen, M., de Castro, B. O., & Matthys, W. (2015). Parenting and the parent–child relationship in families of children with mild to borderline intellectual disabilities and externalizing behavior. Research in developmental disabilities, 36, 1-12.
Miller, J. W. (2013). The role of sociability self-concept in the relationship between exposure to and concern about aggression in middle school. RMLE Online, 36(7), 1-10.
Tshotsho, N., Thwala, S’lungile, K. (2015).The Effects of Bullying on Teenage Girls in Swaziland High Schools, Journal of Edu cation and Training Studies, 3(6), 179-184.
Zych, I., Farrington, D. P., Llorent, V. J., & Ttofi, M. M. (2017). Protecting children against bullying and its consequences. Cham Springer.
)