پژوهش در نظام‌های آموزشی

شناسایی شاخص‌های مرجعیت آفرین رشته‌های علوم‌ انسانی در آموزش عالی

نیلوفر مظفری؛ مجتبی حاجیان حیدری؛ هادی خان محمدی

دوره 17، شماره 63 ، دی 1402، ، صفحه 66-85

https://doi.org/10.22034/jiera.2024.409855.3027

چکیده

هدف: در حوزه آموزش عالی، مرجعیت علمی رشته‌های دانشگاهی نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌دهی فضای تحصیلی، جذب دانشجویان مستعد و ارتقای دانش دارد. شناخت و ارزیابی مرجعیت علمی حوزه‌های دانشگاهی هم برای دانشگاه‌ها و هم برای افرادی که به دنبال تصمیم‌گیری آگاهانه در زمینه تحقیق، آموزش و مشاوره هستند ضروری است. پژوهش حاضر مطالعه‌ای کیفی ... بیشتر هدف: در حوزه آموزش عالی، مرجعیت علمی رشته‌های دانشگاهی نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌دهی فضای تحصیلی، جذب دانشجویان مستعد و ارتقای دانش دارد. شناخت و ارزیابی مرجعیت علمی حوزه‌های دانشگاهی هم برای دانشگاه‌ها و هم برای افرادی که به دنبال تصمیم‌گیری آگاهانه در زمینه تحقیق، آموزش و مشاوره هستند ضروری است. پژوهش حاضر مطالعه‌ای کیفی با هدف شناسایی شاخص‌های مرجعیت علمی ‌در رشته‌های دانشگاهی آموزش عالی در دانشگاه علامه طباطبایی به‌عنوان یکی از ارکان آموزش عالی است.روش: با استفاده از روش نمونه‌برداری هدفمند گلوله برفی مصاحبه‌های عمیقی با 30 عضو هیئت‌علمی دانشگاه در رشته‌های مختلف صورت گرفت. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از روش تحقیق تحلیل موضوعی و نرم‌افزار مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش مجموعه‌ای از شاخص‌های کلیدی را نشان داد که به ایجاد و به رسمیت شناختن مرجعیت علمی در حوزه‌های دانشگاهی کمک می‌کند. این شاخص‌ها شامل خروجی‌های تحقیقاتی، همکاری‌های بین‌رشته‌ای، بودجه و منابع، تخصص هیئت‌علمی و شناخت بین‌المللی است.نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر با ارائه بینشی در مورد عواملی که به اعتبار علمی کمک می‌کند، راهنمایی‌های ارزشمندی برای سایر دانشگاه‌ها ارائه می‌دهد که هدف آن ارتقای جایگاه علمی و جایگاه خود به‌عنوان دانشگاه‌های پیشرو در حوزه‌های مربوطه است.

برنامه درسی ارتباط‌ساز بستری ‌نو در اقلیم آموزش عالی؛ اهداف و راهبردها

ام البنین کشاورز رودکی؛ کورش فتحی واجارگاه؛ سیده مریم حسینی لرگانی؛ غلامرضا یادگارزاده

دوره 17، شماره 60 ، فروردین 1402، ، صفحه 5-17

https://doi.org/10.22034/jiera.2023.385047.2912

چکیده

کارکرد آموزش در انتقال دانش و کارکرد پژوهش در تولید و گسترش دانش، آموزش عالی را در دستیابی به اهداف یاری می‌رسانند و برنامه درسی مهمترین عنصر تاثیرگذار بر این کارکردها به شمار می‌رود. از اینرو هدف این پژوهش تبیین اهداف و راهبردهای برنامه درسی ارتباط‌ساز به‌عنوان بستری‌نو در اقلیم آموزش عالی بوده است. طرح پژوهش از نوع کیفی و با روش ... بیشتر کارکرد آموزش در انتقال دانش و کارکرد پژوهش در تولید و گسترش دانش، آموزش عالی را در دستیابی به اهداف یاری می‌رسانند و برنامه درسی مهمترین عنصر تاثیرگذار بر این کارکردها به شمار می‌رود. از اینرو هدف این پژوهش تبیین اهداف و راهبردهای برنامه درسی ارتباط‌ساز به‌عنوان بستری‌نو در اقلیم آموزش عالی بوده است. طرح پژوهش از نوع کیفی و با روش داده ‌بنیاد با جامعه آماری شامل متخصصان و صاحب‌نظران کلیدی برنامه‌ درسی آموزش عالی دانشگاه‌های شهید بهشتی، علامه طباطبایی، امیرکبیر و الزهرا بوده‌ که 13 نفر از آنها بر اساس اصل اشباع نظری با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شده و در سال 1401 به اجرا در آمده است. جهت گردآوری داده‌ها از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته استفاده و سپس داده‌های جمع‌آوری ‌شده با استفاده از رویکرد گلیزری و مقایسۀ مستمر در فرایند کدگذاری باز، انتخابی و نظری مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفته و نتایج آن به ظهور اهداف و راهبردهای برنامه با 14 مقوله اصلی، 40 مقوله فرعی و110 مفهوم، پیرامون مقوله‌محوری با عنوان "پیوند آموزش و پژوهش" منجر شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که اهداف برنامه درسی ارتباط‌ساز چشم‌اندازی خواهد بود تا این نوع از برنامه‌ درسی با ایجاد پیوند بین آموزش و پژوهش و با عنایت به راهبردهای استخراج شده، در جهت نائل شدن به اهداف حرکت کند. نتیجه پژوهش نشان داد که ارتباط بین آموزش و پژوهش در برنامه درسی ارتباط‌ساز در نهایت به بالندگی دانشگاه، توسعه‌یافتگی کشور در ابعاد مختلف و تولید علم راه‌حل‌گرا منجر خواهد شد.

تدوین الگوی دانشگاه سبز پایدار برای آموزش عالی

سکینه جعفری

دوره 16، شماره 57 ، تیر 1401، ، صفحه 105-118

چکیده

هدف پژوهش حاضر تدوین الگوی دانشگاه سبز پایدار برای آموزش عالی بود که با رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی انجام‌ شد. جامعه آماری، متخصصان و اساتید دانشگاه‌های سراسری کشور در حوزه دانشگاه سبز در سال 1400 بودند که 10 نفر طبق اصل اشباع نظری با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نمیه‌ساختاریافته و بررسی اسناد موجود در این ... بیشتر هدف پژوهش حاضر تدوین الگوی دانشگاه سبز پایدار برای آموزش عالی بود که با رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی انجام‌ شد. جامعه آماری، متخصصان و اساتید دانشگاه‌های سراسری کشور در حوزه دانشگاه سبز در سال 1400 بودند که 10 نفر طبق اصل اشباع نظری با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نمیه‌ساختاریافته و بررسی اسناد موجود در این زمینه بود. داده‌های به دست آمده با استفاده از روش بازخورد مشارکت کننده اعتباریابی شدند و روایی داده‌ها با استفاده از معیار کیفیت (مؤثق بودن) سنجیده و مورد تأیید قرار گرفت. داده‌ها با روش تحلیل مضمون تحلیل شدند. نتیجۀ تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی 174 مضمون پایه، 40 مضمون سازمان‌دهنده در زمینۀ دانشگاه سبز پایدار گردید که در قالب 7 مضمون فراگیر به شرح 1. مدیریت منابع سبز پایدار، 2. مدیریت سبز پایدار دانشگاه، 3. امور آموزشی سبز پایدار، 4. امور سبز پژوهشی پایدار، 5. نظام مدیریت زیست‌محیطی فضای دانشگاه، 6. مدیریت منابع انسانی سبز پایدار، 7. فرهنگ‌سازی سبز پایدار سازمان‌دهی شدند. در نهایت با استفاده از یافته‌های پژوهش، مدلی تحت عنوان دانشگاه سبز پایدار برای آموزش عالی ارائه گردید. امید می‌رود الگوی تدوین شده به توسعه آموزش عالی در جهت سبز شدن دانشگاه‌ها و پایداری اقتدار علمی کشور کمک کند.

طراحی و اعتباریابی الگوی کارآفرینی اجتماعی نظام آموزش عالی ایران

دانیال داوودی راد؛ عباس عباس پور؛ محمدرضا میگون‌پوری

دوره 15، شماره 54 ، مهر 1400، ، صفحه 33-50

چکیده

کارآفرینی اجتماعی، راهبردی اساسی برای توسعه پایدار است؛ آموزش عالی نیز، آبشخور تحولات بنیادین در نهادینه‌سازی کارآفرینی اجتماعی است. هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی الگوی کارآفرینی اجتماعی برای نظام آموزش عالی ایران بود. پژوهش حاضر از طریق روش تحقیق ترکیبی انجام شد. در بخش کیفی پژوهش، از طریق نمونه‌گیری هدفمند، با 15 نفر از صاحب‌نظران ... بیشتر

نقش میانجی عدالت سازمانی در ارتباط بین رهبری تحول‏آفرین و جانشین‏پروری در آموزش عالی

آیت سعادت طلب؛ احمد فتح اللهی کوچه؛ حسین کریمی تبار

دوره 14، شماره 51 ، دی 1399، ، صفحه 119-136

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی عدالت سازمانی در ارتباط بین رهبری تحول‏آفرین و جانشین‏پروری در آموزش عالی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه مدیران (تعداد 200 نفر) دانشگاه خوارزمی بود که با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی ساده تعداد ۱۲۰ نفر به‏عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری ... بیشتر هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی عدالت سازمانی در ارتباط بین رهبری تحول‏آفرین و جانشین‏پروری در آموزش عالی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل همه مدیران (تعداد 200 نفر) دانشگاه خوارزمی بود که با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی ساده تعداد ۱۲۰ نفر به‏عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده‏های پژوهش از سه ابزار پرسشنامه جانشین‏پروری (کیم، 2006)، رهبری تحول‏آفرین بأس و اولیو (2004) و عدالت سازمانی (نیهوف و مورمن، 1993) استفاده شد. تجزیه‏وتحلیل داده‏ها نیز با روش مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که مدل مفهومی پژوهش با داده‏های تجربی برازش دارد و عدالت سازمانی نقش میانجی را در ارتباط بین رهبری تحول‏آفرین با جانشین‏پروری دارد. بر این اساس رابطه متغیر رهبری تحول‏آفرین با جانشین‏پروری از طریق عدالت سازمانی مورد تأیید قرار گرفت. بدین شرح که متغیر عدالت سازمانی نقش میانجی را در رابطه بین رهبری تحول‏آفرین با جانشین‏پروری نشان داد. همچنین متغیر پیش‏بین رهبری تحول‏آفرین اثر مستقیم و مثبت بر جانشین‏پروری مدیران داشت. بر اساس نتایج پژوهش می‏توان نتیجه گرفت که عدالت سازمانی در دانشگاه نقش تسهیل‏کننده را در توسعه برنامه‏های جانشین‏پروری دارد. بدین معنی که رهبری تحول‏آفرین در دانشگاه، از طریق عدالت سازمانی در ارتقاء و توسعه فرایند جانشین‏پروری تأثیرگذار است.

اثربخشی طراحی آموزشی مبتنی بر تئوری حداقلی بر یادگیری و یادداری دانشجویان

احسان طوفانی نژاد؛ هاشم فردانش

دوره 14، شماره 50 ، مهر 1399، ، صفحه 127-142

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر طراحی آموزشی مبتنی بر نظریه حداقلی بر یادگیری و یادداری در درس‏ فناوری اطلاعات بود. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش‏آزمون و پس‏آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری دانشجویان مقطع کارشناسی در رشته روان‏شناسی که در دانشکده روان‏شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی در سال تحصیلی 97-1396 مشغول به ... بیشتر

طراحی الگویی جهت ارزیابی کیفیت مبتنی بر توسعه کارآفرینی دانشگاهی

فاطمه شعبانی زنگنه؛ سید رسول حسینی؛ محمود صفری

دوره 14، شماره 50 ، مهر 1399، ، صفحه 163-189

چکیده

هدف این پژوهش طراحی الگویی جهت ارزیابی کیفیت مبتنی بر توسعه‏ی کارآفرینی دانشگاهی بود. برای انجام این پژوهش از روش آمیخته (کیفی/نظریه برخاسته از داده‏ها «داده بنیاد» و کمی/توصیفی- همبستگی) استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی شامل 12 نفر از خبرگان حوزه‏ کارآفرینی بودند که با روش گلوله برفی انتخاب و با ابزار مصاحبه‏ی عمیق تا رسیدن ... بیشتر هدف این پژوهش طراحی الگویی جهت ارزیابی کیفیت مبتنی بر توسعه‏ی کارآفرینی دانشگاهی بود. برای انجام این پژوهش از روش آمیخته (کیفی/نظریه برخاسته از داده‏ها «داده بنیاد» و کمی/توصیفی- همبستگی) استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی شامل 12 نفر از خبرگان حوزه‏ کارآفرینی بودند که با روش گلوله برفی انتخاب و با ابزار مصاحبه‏ی عمیق تا رسیدن به حد اشباع نظری در گردآوری داده‏ها مشارکت داشتند. جامعه‏ی آماری بخش کمی شامل اساتید و صاحب‏نظران حوزه کارآفرینی در دانشگاه‏های دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بودند که با استفاده از فرمول کوکران نمونه آماری مشخص و 113 پرسشنامه‏ی محقق‏ساخته جهت گردآوری داده‏ها، توزیع گردید. روایی و پایایی پژوهش در بخش کمی و کیفی مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده‏های بخش کیفی از روش کدگذاری (کدگذاری باز، محوری و گزینشی)؛ و در بخش کمی از روش معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد؛ ارزیابی کیفیت در دانشگاه‏ها می‏تواند در دودسته عوامل درونی شامل (محتوای آموزشی، رهبری کارآفرینانه، منابع انسانی، عدالت آموزشی، کیفیت ارزشیابی، بازخورد از عملکرد، کیفیت فناوری اطلاعات، کیفیت فضای کالبدی) و عوامل بیرونی شامل (عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی، عوامل جغرافیایی) موردبررسی قرار گرفته و تأثیرگذار باشد. همچنین ارزیابی کیفیت دانشگاه‏ها در راستای توسعه‏ی کارآفرینی دانشگاهی پیامدهایی چون (تجاری‏سازی، پاسخگویی، توسعه‏ی مهارت‏های کارآفرینانه، خلق ارزش و توسعه‏ی اقتصادی) به همراه دارد.

تحلیل انتقادی عوامل برون دانشگاهی موثر بر رتبه جهانی دانشگاه‌های ایران

عاطفه ریگی؛ نعمت اله عزیزی؛ عبدالوهاب پورقاز

دوره 14، شماره 49 ، تیر 1399، ، صفحه 91-109

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی چالش‌های بیرونی نظام آموزش عالی ایران بر اساس رتبه‏بندی‏های جهانی بود. رویکرد پژوهش کیفی بوده که از روش تحلیل گفتمان انتقادی روث وداک بهره گرفته است. مشارکت‏کنندگان در پژوهش، 16 نفر از صاحب‏نظران در مؤسسات پژوهشی و دانشگاهی مستقر در تهران بودند که به‏صورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه‏گیری گلوله ... بیشتر هدف پژوهش حاضر بررسی چالش‌های بیرونی نظام آموزش عالی ایران بر اساس رتبه‏بندی‏های جهانی بود. رویکرد پژوهش کیفی بوده که از روش تحلیل گفتمان انتقادی روث وداک بهره گرفته است. مشارکت‏کنندگان در پژوهش، 16 نفر از صاحب‏نظران در مؤسسات پژوهشی و دانشگاهی مستقر در تهران بودند که به‏صورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه‏گیری گلوله برفی انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار مورداستفاده در پژوهش، مصاحبه نیمه‏ساختاریافته و همچنین تحلیل محتوای سخنرانی‏های صاحب‏نظران منتخب بود. برای اعتبار‏سنجی داده‏ها در پژوهش حاضر از دو روش بازبینی مشارکت‏کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت‏کننده در پژوهش استفاده شد. به‏منظور تجزیه‏وتحلیل داده‏ها نیز از دو روش تحلیل موضوعی و روش تحلیل متون گفتاری استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد چالش‌های سیاست‏گذاری (تنوع و عدم هماهنگی در سیاست‌های نهادهای تعیین‏کننده خط‏مشی‏های آموزش عالی، کم‏توجهی به تعیین رسالت‌ها در سیاست‏گذاری، تخصصی نبودن و استفاده نکردن از نتایج پژوهش در فرآیند سیاست‌گذاری‌ها)‏، چالش‌های اقتصادی (کم‏توجهی به درآمدزایی دانشگاه‌ها در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور، کم‌توجهی به اقتصاد دانش‌بنیان به‌منظور توسعه اقتصادی کشور) و چالش‌های فرهنگی-اجتماعی (کم‌اهمیت بودن علم در جامعه ایران، کم‌توجهی به تربیت شهروند جهانی و توجه ویژه به «ما» محلی)، ازجمله چالش‌های محیط بیرونی نظام آموزش عالی بودند که منجر به ضعف رتبه دانشگاه‌های کشور در رتبه‏بندی‏های جهانی شده‏اند. در این راستا، راهبردهایی به‌منظور بهبود رتبه دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی‌های جهانی ارائه شد.

ارائه الگو برای رهبری اصیل در استادان با رویکرد انسان‏گرایی در سازمان‏های آموزش عالی

مهشید دارابیگی؛ پریسا ایران نژاد؛ رمضان جهانیان؛ مژگان عبدالهی

دوره 14، ویژه نامه ، تیر 1399، ، صفحه 137-158

چکیده

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگو رهبری اصیل استادان با رویکرد انسان‏گرایی در سازمان‏های آموزش عالی در سال تحصیلی 99-1398، انجام پذیرفت. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی؛ ازنظر شیوه جمع‏آوری داده‏ها، توصیفی-پیمایشی و ازنظر نوع داده‏ها، ترکیبی از نوع اکتشافی بود. جامعۀ آماری در بخش کیفی پژوهش، خبرگان جامعۀ علمی دانشگاهی و مسئولین دانشگاهی ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف طراحی الگو رهبری اصیل استادان با رویکرد انسان‏گرایی در سازمان‏های آموزش عالی در سال تحصیلی 99-1398، انجام پذیرفت. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی؛ ازنظر شیوه جمع‏آوری داده‏ها، توصیفی-پیمایشی و ازنظر نوع داده‏ها، ترکیبی از نوع اکتشافی بود. جامعۀ آماری در بخش کیفی پژوهش، خبرگان جامعۀ علمی دانشگاهی و مسئولین دانشگاهی بودند که با استفاده از اصل اشباع نظری و نمونه‏گیری هدفمند، تعداد 20 نفر برای این بخش انتخاب شدند. جامعۀ آماری بخش کمی ، اعضای هیئت‏علمی دانشگاه‏ علوم پزشکی ایران به تعداد 951 نفر بودند که با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی طبقه‏ای و نسبتی از طریق فرمول کوکران، تعداد 275 نفر به‏عنوان نمونه انتخاب شدند. گردآوری داده‏ها از طریق مرور مبانی نظری، مصاحبه عمیق و پرسشنامه‏های محقق‌ساخته انجام پذیرفت. روایی و پایایی ابزار، همگی مورد تأیید قرار گرفت. روش تحلیل داده‌ها در بخش کیفی کدگذاری نظری برگرفته از روش نظریه‏پردازی داده بنیاد بود. در بخش کمی، از آزمون‏هایی همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل عاملی اکتشافی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که مؤلفه‏های تشکیل‏دهنده رهبری اصیل با رویکرد انسان‏گرایی در سازمان‏های آموزش عالی شامل، مؤلفه‏های خودآگاهی، پردازش متعادل اطلاعات، شفافیت در روابط، عدالت درون‏سازمانی، فرهنگ‏سازمانی، حمایت سازمانی، رفتار شهروند سازمانی، اعتماد درون‏سازمانی، راهبرد مدیریتی و توانمندسازی خود شکوفایی، خودپنداره مثبت، روابط میان فردی، همدلی، اصالت، احترام، استدلال و خردگرایی، اشتیاق شغلی و اعتمادبه‏نفس بود. الگوی ارائه‏شده در پژوهش حاضر از برازش مطلوبی برخوردار بود.

بهینه کاوی (بنچ مارکینگ) وکاربردهای آن درآموزش عالی مطالعه دانشگاههای منتخب ایران

محسن کمالی؛ پرویز ساکتی؛ محمد حسین پور؛ مقصود فراستخواه

دوره 14، ویژه نامه ، تیر 1399، ، صفحه 193-205

چکیده

هدف کلی از این مقاله ارزشیابی سیستم اطلاعات مدیریت در آموزش عالی ایران با استفاده از رویکرد بهینه کاوی است. با کاربرد این روش سیستم اطلاعات مدیریت چهار دانشگاه منتخب (اصفهان، تهران، شیراز و اهواز) با یکدیگر مقایسه شدند. جامعه آماری موردمطالعه با روش نمونه‌گیری خوشه‏ای 1511 نفر دانشجو، 1038 نفر استاد، 518 نفر مدیر و 1158 نفر از کارمندان ... بیشتر

تدوین و اعتباریابی الگوی یادگیری سیّار مبتنی بر شبکه های اجتماعی در آموزش عالی ایران

نیلوفر اکبرزاده؛ کامران محمدخانی؛ محمود ابوالقاسمی

دوره 14، ویژه نامه ، تیر 1399، ، صفحه 207-224

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تدوین و اعتباریابی الگویی برای یادگیری سیّار مبتنی بر شبکه‏های اجتماعی در آموزش عالی ایران در سال تحصیلی 99-1398 بود. روش پژوهش در این مقاله از نوع آمیخته از نوع اکتشافی متوالی بود. ابتدا بر اساس روش کیفی و مشخصاً بر مبنای انجام مصاحبه با خبرگان موضوع، به استخراج ابعاد، مؤلفه‏ها و شاخص‌های مفهوم یادگیری سیّار پرداخته‌شده ... بیشتر هدف از پژوهش حاضر تدوین و اعتباریابی الگویی برای یادگیری سیّار مبتنی بر شبکه‏های اجتماعی در آموزش عالی ایران در سال تحصیلی 99-1398 بود. روش پژوهش در این مقاله از نوع آمیخته از نوع اکتشافی متوالی بود. ابتدا بر اساس روش کیفی و مشخصاً بر مبنای انجام مصاحبه با خبرگان موضوع، به استخراج ابعاد، مؤلفه‏ها و شاخص‌های مفهوم یادگیری سیّار پرداخته‌شده و سپس در مرحله کمّی، بر اساس روش پیمایشی و با تدوین پرسشنامه برگرفته از شاخص‌های مرحله کیفی و پس از پیاده‌سازی یک دوره یادگیری درس «مبانی آماری» مبتنی بر شبکه اجتماعی WhatsApp، از 300 نفر از شرکت‌کنندگان با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‏ای مرحله‏ای انتخاب شدند که در این دوره پیمایش مبتنی بر پرسشنامه مذکور انجام گرفت و بر اساس داده‏های آن -که 281 پرسشنامه معتبر بود- به اعتباریابی و بررسی ساختار عاملی الگوی یادگیری سیّار در آموزش عالی پرداخته شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی متخصصان دانشگاهی و کارشناسان تکنولوژی آموزشی که از این جامعه نمونه‏ای به حجم 15 نفر به استناد پژوهش‏های معتبر پیشین با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند و در بخش کمّی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی و آزادشهر تهران بود. تحلیل داده‏ها در بخش کیفی بر اساس تحلیل محتوی موضوعی و در بخش کمّی بر اساس تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی بود. یافته‏های پژوهش در بخش کیفی نشان داد که الگوی یادگیری سیّار دارای 4 بعُد و 24 مؤلفه است. این ابعاد شامل بعُدِ «فراگیر یا یادگیرنده»، «تعامل و ارتباط»، «ابزار و تکنولوژی» و «زیرساخت» می‏باشند. یافته‏های بخش کمّی نیز نشان دادند که در تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، بارهای عاملیِ همه شاخص‌ها بالاتر از 3/0 بود و شاخص‌های نیکویی برازش الگو نیز، برازش مناسبی را نشان می‏داد. همچنین شاخص‌ها، پایایی (میزان آلفای کرونباخ) مناسبی در الگوی مذکور داشتند. نتایج یافته‏های پژوهش حاضر نشان داد که عدم تمایل دانشجویان در استفاده از دستگاه‏های سیار، کاربرد آن در راستای اهداف آموزشی و دانشگاهی به دلیل عدم آگاهی از مزایای یادگیری سیار است و دلیل دیگر مقاومت آن‌ها نسبت به این سیستم، ترس از امکان برقراری کامل تعامل طرفین به دلیل عدم توانایی در ارتباطات چهره به چهره است

شناسایی و رتبه بندی معیارهای ارزیابی عملکرد رقابتی دانشگاه ها با استفاده از تکنینک های تصمیم گیری چند معیاره

بدری عباسی

دوره 14، ویژه نامه ، تیر 1399، ، صفحه 609-636

چکیده

هدف از پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی معیارهای های ارزیابی عملکرد رقابتی دانشگاه با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره است. مطالعه حاضر توصیفی بوده و جامعه تحقیق را 15 نفر از مطلعین حوزه آموزش عالی و سیاست گذاری علم و فناوری تشکیل می دهند. روش گرد آوری داده ها کتابخانه ای و ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر 6 ... بیشتر

شناسایی روش‌های توسعه کارکنان در نظام آموزش عالی؛ مورد دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 8

جواد مقدسی؛ کامران محمدخانی؛ امیرحسین محمدداودی

دوره 12، شماره 43 ، دی 1397، ، صفحه 25-39

https://doi.org/10.22034/jiera.2018.83762

چکیده

توسعه کارکنان به شناسایی و نیازسنجی ابعاد و مؤلفه‌ها خلاصه نمی‌شود بلکه روش‌های توسعه نیز در موفقیت این برنامه‌ها بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی روش‌های توسعه کارکنان در نظام آموزش عالی انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کارکنان منطقه 8 دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1395 (3812 N=) و حجم نمونه ... بیشتر

تبیین و طراحی الگوی پویندگی و تحرک نظام آموزش عالی: رویکرد داده بنیاد

سید علی مدنی؛ الهام کاویانی؛ بهمن سعیدی پور؛ سوسن لایی

دوره 12، شماره 43 ، دی 1397، ، صفحه 165-183

https://doi.org/10.22034/jiera.2018.83770

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف تبیین مدل پویندگی و تحرک نظام آموزش عالی صورت گرفت. روش پژوهش، کیفی و با به‌کارگیری روش تحقیق داده بنیاد بود. به‌منظور گردآوری اطلاعات و با به‌کارگیری روش نمونه‌گیری هدفمند، با 18 نفر از خبرگان آشنا به مباحث آموزش عالی مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. تجزیه‌وتحلیل داده در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و ... بیشتر پژوهش حاضر، با هدف تبیین مدل پویندگی و تحرک نظام آموزش عالی صورت گرفت. روش پژوهش، کیفی و با به‌کارگیری روش تحقیق داده بنیاد بود. به‌منظور گردآوری اطلاعات و با به‌کارگیری روش نمونه‌گیری هدفمند، با 18 نفر از خبرگان آشنا به مباحث آموزش عالی مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. تجزیه‌وتحلیل داده در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام گرفت. بر اساس آن، مدل کیفی پژوهش طراحی شد. نتایج 390 کد یا مفهوم اولیه از مصاحبه‌ها و 40 مفهوم و 23 مقوله را در قالب مدل پارادایمی شامل توسعه ظرفیتها و قابلیتهای چندگانه آموزش عالی به‌عنوان مقوله محوری و شرایط علی (کادر هیات علمی مجرب، تنوع برنامههای آموزشی و پژوهشی، گسترش پژوهشهای کاربردی، ظرفیت آموزش ترکیبی، تعامل دانشگاه با صنایع، برنامه درسی انعطاف‌پذیر و کاربردی)، عوامل زمینه‏ای (امکانات آموزشی متعدد، انگیزه اساتید، جذب دانشجو در تمامی مقاطع، ارتباطات مناسب اجتماعی، توسعه سامانههای آنلاین)، شرایط مداخله‏گر (جذب و ارتقاء، توانمندسازی دانشجویان، سیاستهای توسعهای، تصویر مناسب از دانشگاه‌ها)، راهبردها (دانشجویان خارجی، توانمندسازی منابع انسانی، ظرفیتهای آموزشی جدید) و عوامل پس‏آیندی (در سطوح فردی-سازمانی) مطرح ساخت.

الگوی اعتبارسنجی و تضمین کیفیت نظام آموزش عالی ایران از دیدگاه خبرگان

محمد مجتبی زاده؛ عباس عباس پور؛ حسن ملکی؛ مقصود فراست خواه

دوره 12، شماره 42 ، آبان 1397، ، صفحه 7-24

https://doi.org/10.22034/jiera.2018.78680

چکیده

هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی اعتبارسنجی و تضمین کیفیت، متناسب با مختصات بافتی نظام آموزش عالی ایران بود. در این پژوهش، روش پژوهش کیفی با رویکرد نظریه زمینهای انجام شد. جامعه آماری پژوهش خبرگان آموزش عالی بودند، که 36 نفر به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند جهت مصاحبه نیمهساختارمند انتخاب شد. در مرحله اول کدگذاری باز، 2027 مفهوم به دست آمد. ... بیشتر هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی اعتبارسنجی و تضمین کیفیت، متناسب با مختصات بافتی نظام آموزش عالی ایران بود. در این پژوهش، روش پژوهش کیفی با رویکرد نظریه زمینهای انجام شد. جامعه آماری پژوهش خبرگان آموزش عالی بودند، که 36 نفر به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند جهت مصاحبه نیمهساختارمند انتخاب شد. در مرحله اول کدگذاری باز، 2027 مفهوم به دست آمد. دادههای مرحله دوم کدگذاری باز، در قالب 1262 مفهوم و 157 مقوله عمده طبقهبندی شد. در مرحله کدگذاری محوری، در قالب کدگذاری نظری، 25 مقوله نظری تعیین شد. سپس، برحسب ویژگی‌های شرایطی، تعاملی/فرایندی و پیامدی طبقهبندی شد. در مرحله کدگذاری انتخابی، مقوله گفتمان کیفیت، بیم و امید، به‌عنوان مقوله مرکزی انتخاب شد. از نظر خبرگان آموزش عالی، چالش‌های موجود کیفیت دانشگاهی در ایران ناشی از چالش‌ گفتمان بود، و نه چالش شکلی و ماهوی؛ و حتی معرفتشناختی. با توجه به درک و تفسیر خبرگان، کیفیت دارای دو بعد بیم و امید بود. بر این اساس، در یک چشم‌انداز کلی، بینش دوگانه و تقابلگرایانهای از گفتمان کیفیت به نامهای گفتمان کیفیت نظارتی به‌عنوان بیم و گفتمان کیفیت مشارکتی به‌منزله‌ی امید در دانشگاه‌های کشور گونه‌شناسی و طبقه‌بندی شد. همچنین، الگوی طراحی شده در پژوهش حاضر، داری مفهومی پیچیده و چندبعدی بود. این الگو در صورتی کارکرد مثبت خواهد داشت، که بسان یک کلیت واحد به تمامی ابعاد آن به طور یکسان توجه شود.

تحلیلی بر موانع استفاده از ابزارها و فن‌آوری‌های آموزش در نظام آموزش عالی الکترونیکی ایران

محمدرحیم جعفرزاده؛ اکبر باشکوه

دوره 12، شماره 42 ، آبان 1397، ، صفحه 97-120

https://doi.org/10.22034/jiera.2018.84468

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت موانع استفاده از ابزارها و فن‌آوری‌های آموزشی در نظام آموزش عالی الکترونیکی ایران بوده است. روش پژوهش حاضر از لحاظ روش جمعآوری داده‌ها، پیمایشی و از لحاظ ماهیت، توصیفی از نوع ارزشیابی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان و اساتید مراکز آموزش عالی الکترونیکی ایران در سال تحصیلی 96- 1395 بوده است. ... بیشتر

بررسی تطبیقی تأثیر توسعه آموزشی بر توسعه ایران و کشورهای منتخب

محمدجواد بربری؛ حسین راغفر؛ عبدالحسین کلانتری؛ غلامرضا غفاری

دوره 11، شماره 38 ، آذر 1396، ، صفحه 81-136

https://doi.org/10.22034/jiera.2017.59730

چکیده

در این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر آموزش بر توسعه، در بازه زمانی 2015-1980 در ایران و 11 کشور منتخب، اثر متغیرهای آموزشی (نرخ باسوادی، تعداد دانشجویان و هزینه آموزش عالی) بر روی توسعه مورد تحلیل قرار گرفته و با استفاده از تحلیل طولی و پانل دیتا، مدل موردنظر برازش داده شده است. مطابق یافتههای پژوهش از طریق تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار ... بیشتر در این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر آموزش بر توسعه، در بازه زمانی 2015-1980 در ایران و 11 کشور منتخب، اثر متغیرهای آموزشی (نرخ باسوادی، تعداد دانشجویان و هزینه آموزش عالی) بر روی توسعه مورد تحلیل قرار گرفته و با استفاده از تحلیل طولی و پانل دیتا، مدل موردنظر برازش داده شده است. مطابق یافتههای پژوهش از طریق تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار R و روش تحلیل واریانس در شاخص‌های آموزش و توسعه اختلاف معناداری مشاهده شد. بر اساس مدل پانلی برازش داده شده بیشترین تأثیر را آموزش عمومی (نرخ سواد) و پس‌ازآن شاخص هزینههای دولت در آموزش عالی بر توسعه داشتند. کشورهای انگلستان، ایالات‌متحده و ژاپن که دارای سابقه بیشتری در امر توسعه آموزشی هستند، ازنظر شاخصهای توسعه هم در وضعیت بالاتری قرار داشتند. ضرایب تأثیرگذاری شاخص‌های آموزشی بر توسعه در زمینه آموزشهای عمومی بیانگر این بود که کوچک‌ترین تغییر در سطح سواد اثر بیشتری روی شاخص توسعه در کشورهای توسعه یافته دارد؛ اما با توجه به پایین بودن نسبی سطح سواد در کشورهایی نظیر ایران، هند و مصر هنوز فضای زیادی برای سیاستگذاری در آموزش عمومی جهت تأثیرگذاری بر توسعه وجود دارد. کشورهایی که دارای رشد شتابان و معاصر در توسعه آموزشی هستند (کره جنوبی، چین، ترکیه و برزیل) در میانه این دو طیف قرار داشتند. ازنظر تأثیرگذاری آموزش عالی بر توسعه، ضرایب کشورهای کمتر توسعه یافته اغلب بیشتر از کشورهای توسعه یافته بود. کشور ایران علیرغم اینکه در دوره مذکور با رشد فزاینده تعداد دانشجویان مواجه بود، شاخص توسعه از رشد مناسبی برخوردار نبود و ضرایب مربوط به شاخص آموزش عالی در مقدار پایینتری نسبت به آنچه انتظار میرود قرار گرفته بود. این بدین معنا است که علیرغم گسترش آموزش عالی دیگر عوامل منجر به توسعه در کشور فراهم نبوده و امکان پر کردن شکاف علمی و فنآورانه به وجود نیامده است.

نقش متغیرهای آموزشی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی

نورعلی فرخی

دوره 10، شماره 33 ، مرداد 1395، ، صفحه 73-84

چکیده

پژوهش حاضر باهدف نقش متغیرهای آموزشی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ روش از نوع علّی - مقایسه‌ای و به لحاظ رویکرد از نوع کلّی است. بر اساس متغیر های شیوه‌ی گزینش (آموزش و پژوهش محور) و کارشناسی مورد پژوهش (مرتبط و غیر مرتبط) دو گروهی ... بیشتر پژوهش حاضر باهدف نقش متغیرهای آموزشی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ روش از نوع علّی - مقایسه‌ای و به لحاظ رویکرد از نوع کلّی است. بر اساس متغیر های شیوه‌ی گزینش (آموزش و پژوهش محور) و کارشناسی مورد پژوهش (مرتبط و غیر مرتبط) دو گروهی و براساس دوره‌های تحصیلی (روزانه، شبانه و نیمه‌حضوری) و ترم تحصیلی (اول، دوم و سوم) سه گروهی است. جمعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد دوره‌های روزانه، شبانه و نیمه‌حضوری رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی بودند که در سال تحصیلی 90-89 به تحصیل اشتغال داشتند. برای توصیف از شاخص های توصیفی، میانگین، انحراف معیار و خط استاندارد برآورد مستقل و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد t میانگین و برای استنباط آماری با توجه به فرضیه‌های تحقیق از آزمون نقش متغیرهای آموزشی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی استفاده شد. نتایج نشان داد اگر چه بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دوره روزانه، شبانه و نیمه‌حضوری تفاوت معنی‌دار به دست نیامده است، امّا میانگین عملکرد تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد روزانه در مقایسه با دانشجویان شبانه و نیمه‌حضوری بالاتر و عملکرد تحصیلی نیمه‌حضوری بالاتر از شبانه بود.

چالش‌ آموزش علوم انسانی در دانشگاه‌های ایران: یک مطالعه‌ی کیفی

جواد حاتمی

دوره 10، شماره 32 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 234-273

چکیده

هدف این پژوهش، کشف و شناسایی چالشها و مشکلات موجود در فرایند آموزش رشتههای علوم انسانی در دانشگاههای ایران میباشد. این پژوهش از حیث معرفت‌شناختی و روش‌شناختی، دارای رویکردی کیفی است. برای جمعآوری دادهها از مصاحبههای عمیق کیفی و تکنیک KII[1] (مصاحبه با افراد مطلع کلیدی) با استادان برجسته و دارای صلاحیت در پانزده رشتهی ... بیشتر

تأملی بر استقرار نظام جانشین پروری مدیریت در دانشگاه، مدلی برآمده از نظریۀ داده بنیاد

سعید غیاثی ندوشن؛ محمد حسن پرداختچی؛ بهروز دری؛ مقصود فراستخواه

دوره 6، شماره 19 ، اسفند 1391، ، صفحه 7-49

چکیده

منابع انسانی نیازهای سازمان را در طی یک دورۀ طولانی برآورده می‌کنند و جانشین‌پروری فرایندی برای آماده‌سازی و نوسازی این منابع است. این پژوهش فرایند استقرار نظام جانشین‌پروری مدیریت در دانشگاه را با استفاده از طرح نظام‌دار نظریۀ داده بنیاد کاوش کرده است. بدین منظور از 17 نفر از سیاستگذاران در عرصۀ آموزش عالی، مدیران فعلی و سابق ... بیشتر

Internal Evaluation in the Higher Education System: A Case Study in Iran

Mohammad Sharaf؛ Alireza Mirzaei Karzan؛ Saeed Mazbuhi

دوره 5، شماره 14 ، آذر 1390، ، صفحه 147-167

چکیده

This paper aims to report on the implementation of internal evaluation in the departments of the college of human sciences (theology, Persian language and literature, and accounting and economics) in Ilam University, Iran, inorder to improve educational quality. This paper points out the findings obtained from a case study of implementing internal evaluation, encompassing 12 steps, in the departments of a university in Iran. Qualitative and quantitative methodologies were used to collect data from the heads, faculty members, students, alumni, and library staff of the ... بیشتر

مشاهده مقاله

From Internal Evaluation toward Quality Assurance in Distance Higher Education of Iran

Reza Mohammadi؛ Faranak Mokhtarian؛ Atefeh Saed

دوره 5، شماره 14 ، آذر 1390، ، صفحه 169-183

چکیده

Iranian higher education (HE) includes two headquarters named Ministry of Science, Research and Technology and Ministry of Health and Medical education; it also contains about 1500 universities and HE institutions. There are presence and distance courses in HE. But because of the existing variety and flexible courses in distance education it attracts considerable notice to itself. This kind of education is mainly fulfilled through Payam-e-nour University (PU). Therefore, expansion of this education necessitates an evaluation of its quality and assurance system. ... بیشتر

مشاهده مقاله

دوره 17 (1402)

دوره 16 (1401)

دوره 15 (1400)

دوره 14 (1399)

دوره 13 (1398)

دوره 12 (1397)

دوره 11 (1396)

دوره 10 (1395)

دوره 9 (1394)

دوره 8 (1393)

دوره 7 (1392)

دوره 6 (1391)

دوره 5 (1390)

دوره 4 (1389)

دوره 3 (1388)

دوره 2 (1387)

دوره 1 (1386)

کلیدواژه‌ها = higher education

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده