نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه شهید بهشتی

2 استاد دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشیار دانشگاه الزهرا

4 دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

پژوهش حاضر باهدف تحلیل آموزش چندفرهنگی در ایران صورت گرفته است. به همین منظور از روش پژوهش ترکیبی استفاده‌شده است. بدین ترتیب که ابتدا در یک پژوهش کیفی معیارهای آموزش چندفرهنگی مطلوب استخراج شد که این معیارها در 4 عنصر اصلی (هدف، محتوا، روش‌های تدریس، ارزشیابی) و 9 عنصر فرعی و 50 زیر محور از میان مصاحبه با صاحب‌نظران و معلمان برجسته در آموزش چندفرهنگی به دست آمدند. سپس معیارهای استخراج‌شده در یک پرسشنامه‌ی نظرسنجی قرار داده شدند که روایی آن توسط 5 نفر از متخصصان آموزش چندفرهنگی مورد تأیید قرار گرفت. به‌وسیله‌ی این پرسشنامه فاصله‌ی میان وضعیت مطلوب آموزش چندفرهنگی و وضعیت موجود این آموزش در ایران سنجیده شد. بدین گونه که 150 معلم مقطع متوسطه دوم در سال 1396 در استان مرکزی با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، 60 کارشناس و مؤلف کتاب درسی مقطع متوسطه با روش نمونه‌گیری تصادفی و 16 صاحب‌نظر تعلیم و تربیت چندفرهنگی با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب‌شده و به سؤالات پرسشنامه پاسخ دادند.نتایج نشان می‌دهد که هر سه گروه معتقدند وضعیت برنامه‌ی درسی چندفرهنگی در ایران در هر 4 عنصر اصلی و عناصر فرعی موردبررسی نسبت به وضعیت مطلوب برنامه درسی چندفرهنگی از حد متوسط نیز پایین‌تر است؛ اما نظر معلمان و مؤلفین کتاب‌های درسی در ابعاد هدف، محتوا و روش تدریس متفاوت از متخصصان تعلیم و تربیت چندفرهنگی است. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد معلمان و مؤلفین کتاب‌های درسی مقطع متوسطه در ابعاد هدف، محتوا و روش تدریس نگرش مثبت‌تری به وضع موجود در مقایسه با متخصصان تعلیم و تربیت چندفرهنگی دارند.

کلیدواژه‌ها

حسینی لرگانی، م؛ و فتحی واجارگاه، ک. (1393). طراحی الگوی سنجش برنامه درسی زائد در نظام آموزش عالی ایران. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 8(27)، 149-174.
حمیدی زاده، ک؛ و فتحی واجارگاه، ک. (1396). آموزش چندفرهنگی: تحلیل نظام‌مند ادراک معلمان. فصلنامه علمی پژوهشی تدریس پژوهی، 5(2)، 2-16.
حمیدی زاده، ک؛ و فتحی واجارگاه، ک. (1396). آموزش چندفرهنگی: تأملی بر تجارب ایده آل معلمان موفق در مدارس. دو فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 96/10/17 پذیرش، در انتظار چاپ.
صالحی امیری، ر؛ و حسین زادگان، ز. (1389). جهانی‌شدن فرهنگی و تأثیرات آن بر فرهنگ ایران. پژوهشنامه اجتماعی، 57، 9-46.
محمدی، ر.؛ زمانی فر، م؛ و صادقی مندی، ف. (1395). بررسی تطبیقی نظام‌های ارزشیابی و تضمین کیفیت آموزش‌های کاربردی در جهان. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 10 (34)، 133-166.
Banks, J. A. (2008). Diversity, group identity, and citizenship education in a global age. Educational Researcher, 37 (3), 129- 139.
Banks, J.A. (Ed.) (2009a). The Routledge international companion to multicultural education. New York & London: Routledge.
Banks, J. A. (2010). Approaches to multicultural curriculum reform. In J. A. Banks & C. A. Banks (Eds.), Multicultural education: Issues and perspectives (7th ed., pp. 247- 269). Hoboken, NJ: John Wiley.
Banks, J. A. (2011). Teaching strategies for ethnic studies. (9th Ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Banks, J. A., & Geneva Gay, G. (2015). Multicultural education a renewed paradigm of transformation and call to action. New York & London: Roultedge.
Dilworth, P. P. (2008). Multicultural citizenship education. In J. Arthur, I. Davies, & C. L. Hahn (Eds.), The sage handbook of education for citizenship and democracy (pp. 424-437). London: Sage.
Erickson, F., Bagrodia, R., Cook-Sather, A., Espinoza, M., Jurow, S., Shultz, J., & et al. (2007). Students’ experience of school curriculum: The everyday circumstances of granting and withholding assent to learn. In M. Connelly, F. H. Ming, & J Phillion (Eds.), The Sage handbook of curriculum and instruction (pp.198- 218). Thousand Oaks, CA: Sage
Grant, C., & Portera, A. (2011). Intercultural and Multicultural Education. Enhancing Global Interconnectedness. New York & London: Routledge (Taylor& Francis Group).
Hall, B. (2010). Multicultural Education. International Journal of Multicultural Education, (12) 2, 1-3.
Lee, C. D. (2006). Culture, literacy, and learning: Taking bloom in the midst of the whirlwind. New York: Teachers College Press.
Nieto, S. (2009). Multicultural education in United States: Historical realities, ongoing challenges, and transformative possibilities. In J. A. Banks (Ed.), The Routledge international companion to multicultural education (pp. 79-95). New York and London: Routledge.
Sleeter, C. E., & Grant, C. A. (2010). Making choices for multicultural education: Five approaches to race, class, and gender (7th Ed.). New York.
Venäläinen, S. (2010). Interaction in the multicultural classroom: Towards culturally sensitive home economics education.