نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خدابنده

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی

3 استاد دانشگاه علامه طباطبائی

4 دانشیار مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی

چکیده

هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی اعتبارسنجی و تضمین کیفیت، متناسب با مختصات بافتی نظام آموزش عالی ایران بود. در این پژوهش، روش پژوهش کیفی با رویکرد نظریه زمینه­ای انجام شد. جامعه آماری پژوهش خبرگان آموزش عالی بودند، که 36 نفر به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند جهت مصاحبه نیمه­ساختارمند انتخاب شد. در مرحله اول کدگذاری باز، 2027 مفهوم به دست آمد. داده­های مرحله دوم کدگذاری باز، در قالب 1262 مفهوم و 157 مقوله عمده طبقه­بندی شد. در مرحله کدگذاری محوری، در قالب کدگذاری نظری، 25 مقوله نظری تعیین شد. سپس، برحسب ویژگی‌های شرایطی، تعاملی/فرایندی و پیامدی طبقه­بندی شد. در مرحله کدگذاری انتخابی، مقوله گفتمان کیفیت، بیم و امید، به‌عنوان مقوله مرکزی انتخاب شد. از نظر خبرگان آموزش عالی، چالش‌های موجود کیفیت دانشگاهی در ایران ناشی از چالش‌ گفتمان بود، و نه چالش شکلی و ماهوی؛ و حتی معرفت­شناختی. با توجه به درک و تفسیر خبرگان، کیفیت دارای دو بعد بیم و امید بود. بر این اساس، در یک چشم‌انداز کلی، بینش دوگانه و تقابل­گرایانه­ای از گفتمان کیفیت به نام­های گفتمان کیفیت نظارتی به‌عنوان بیم و گفتمان کیفیت مشارکتی به‌منزله‌ی امید در دانشگاه‌های کشور گونه‌شناسی و طبقه‌بندی شد. همچنین، الگوی طراحی شده در پژوهش حاضر، داری مفهومی پیچیده و چندبعدی بود. این الگو در صورتی کارکرد مثبت خواهد داشت، که بسان یک کلیت واحد به تمامی ابعاد آن به طور یکسان توجه شود.

کلیدواژه‌ها

آدلمن، سی. (1374). اعتباردهی در آموزش عالی. ترجمه­ی نادر قلی قورچیان. فصل­نامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 3 (9)، 159-174.
شفیع‌زاده، ح. (1391). مقایسه­ی تضمین کیفیت از طریق تجهیز امکانات آموزشی در مؤسسات آموزش عالی، پیام نور و آزاد اسلامی. فصل­نامه روان‌شناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، 3 (1)، پیاپی 9، 85-97.
عباسی، م؛ و شیره­پزآرانی، ع. (1390). سیاست­گذاری کیفیت آموزش عالی: چالش­ها و چشم‌اندازها. تهران، دانشگاه تهران-پردیس دانشکده­های فنی، پنجمین همایش ارزیابی کیفیت در نظام دانشگاهی.
فراستخواه، م. (1389). دانشگاه و آموزش عالی. تهران: نی.
فراستخواه، م. (1396). دانشگاه ایرانی و مسئله کیفیت. تهران. تهران: آگاه.
ﻗﻮرﭼﯿــﺎن، ن؛ و ﺧﻮرﺷﯿـــﺪی، ع. (1379). شاخص‌های ﻋﻤﻠﮑــﺮدی در ارﺗﻘﺎی ﮐﯿﻔـــﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﻈـــﺎم آﻣﻮزش ﻋﺎﻟـــﯽ. ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺘـــﯽ اﻧﺪﯾﺸﻪ.
کافمن، ر. و هرمن، ج. ج. (1396). برنامه­ریزی استراتژیک در نظام آموزشی: بازاندیشی، بازسازی ساختارها، بازآفرینی. ترجمه­ی فریده مشایخ و عباس بازرگان هرندی. تهران: انتشارات مدرسه.
محمدپور، ا. (1390). فرا روش. تهران: جامعه­شناسان.
محمدپور، ا. (1392). روش تحقیق کیفی، ضد روش. تهران: جامعه­شناسان.
محمدپور، ا؛ و رضایی، م. (1387). درک معنایی پیامدهای ورود نوسازی به منطقه­ی اورامان کردستان ایران به شیوه­ی پژوهش زمینه­ای. مجله جامعه­شناسی ایران، 9 (1 و 2)، 3-33.
ملکی، ح. (1389). تعلیم و تربیت اسلامی، رویکرد کلان­نگر. تهران: عابد.
مورن. ا؛ و همکاران. (1387). اندیشه­ی پیچیده و روش یادگیری در عصر سیاره­ای. ترجمه‌ی محمد یمنی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
هومن، ح. (1394). راهنمای عملی پژوهش کیفی. تهران: سمت.
یمنی دوزی سرخابی، م. (1394). برنامه­ریزی توسعه­ی دانشگاهی: نظریه­ها و تجربه­ها. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
American Psychological Association. (2018). Definition of Accreditation. Retrieved May 31, 2018, from http://search.apa.org/search?query=definition%20of%
20accreditation
Bradley, R. B. (2006). Analyzing service quality: The case of post-graduate Chinese students. Available from: URL: http:/www.leeds.ac.uk/researchProgs/
fileadmin/user_upload/documents
Cheng. Y, C. (2003). Quality assurance in education: internal interface, and future. Quality Assurance in Education, 11 (4), 202-213.
Commission on International Trans-regional Accreditation. (2018). Benefits of accreditation. Retrieved February 3, 2018, from http://www.citaschools.org/
index.php?option=com_content&task=view&id=14&Itemid=57
Council for Higher Education Accreditation. (2018). Information Aboat Accreditation. Retrieved February 1, 2018, from http://www.chea.org/public_
info/index.asp
Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed method approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Eaton, J. S. (2008). Accreditation and recognition in the United States. Speech presented at Annual Meeting of the Council for Higher Education Accreditation, Washington, D. C.
Everest College. (2018). How our accreditation benefits you. Retrieved February 3, 2018, from http://www.everestonline.edu/accreditation
Lamicq, H., & Jensen, H. T (2001). Toward Accreditation schemes for Higher Education in Europe. Final Project Report. Retrieved February 28, 2018, from http://siteresources.worldbank.org/INTAFRREGTOPTEIA/Resources/Towards_Accreditation_for_European_Higher_Education.pdf
Tashakkori, A. & Teddlie, C. (1998). Mixed methodology: Combining qualitative and quantitative approaches. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Tobin, K.G. (1990). Research on science laboratory activities: In pursuit of better questions and answers to improve learning. School Science and Mathematics, 90 (5), 403-418.
UNESCO‐CEPES. (2007). Quality Assurance and Accreditation: A Glossary of Basic Terms and Definitions. compiled by Lazăr VLĂSCEANU, Laura GRÜNBERG and Dan PÂRLEA, Bucharest Editors: Melanie Seto, Peter J. Wells Editing Assistant: Viorica Popa. Revised and updated edition.
Volkwein, J. F. (2008). The Foundations and Evolution of Institutional Research. Quality in Higher Education, g(2), 133-140.
Western Association of Schools and Colleges-Accrediting Commission for Senior Colleges and Universities. (2008). WASC 2013 handbook of accreditation. Retrieved December 28, 2008, from http://www.wascsenior.org/findit/files/
forms/Handbook of Accreditation.