نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری رشته روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

2 دانشیار گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشیار روانشناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبایی

4 دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش الگوی تعلیمی بر بهبود روابط والد-فرزند و تقویت هویت ملی و دینی بود. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود و جامعه آماری کلیه دانش­آموزان دختر کلاس دوازدهم هنرستان­های شهر بیرجند در سال تحصیلی 96-95 بودند. از این جامعه تعداد 30 نفر که ویژگی­های ورودی موردنظر را داشتند به روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شدند. از پرسشنامه­های رابطه والد-فرزند فاین، مورلند و سئوبل (1983) و هویت ملی و دینی لطف­آبادی (1383)، برای سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده­های پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره انجام شد. نتایج نشان داد آموزش الگوی تعلیمی موجب بهبود روابط والد–فرزند می­شود. همچنین نتایج نشان داد که بهبود روابطی که نتیجه آموزش الگوی تعلیمی بود توانست هویت ملی و دینی فرزندان را تقویت کند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می­توان گفت با بهبود روابط والد-فرزند در اثر آموزش الگوی تعلیمی هویت ملی و دینی در فرزندان نیز تقویت می­شود.

کلیدواژه‌ها

احمدی، م. س. (1393). اثربخشی آموزش مهارت­های ارتباطی بر خودتنظیمی یادگیری دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه شهر زنجان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 15 (55)، 113-120.
اخوان کاظمی، ب. و ارغوانی، ف. (1390). نقش هویت دینی در همگرایی ایران و آسیای مرکزی، فصلنامه سیاست، 41(3)، 1-21.
بیگدلی، ا.، صفری، ه. و محمدی، ع. (1394). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی به والدین با الگوی یادگیری جانشینی بر بهبود روابط مادر–دختر در دانش‌آموزان دختر پایه سوم مقطع راهنمایی شهریار. فصلنامه روان‌شناسی بالینی، 4(28)، 27-36.
ثنایی، ب.، علاقه‌بند، س. و هومن، ع. (1379). مقیاس­هایسنجشخانوادهوازدواج. تهران: بعثت.
حاتمی، م.، صادقی­راد، س. و حسنی، ج. (1394). اثربخشی آموزش مهارت­های ارتباطی در تکانش گری نوجوانان دختر دارای علائم اختلال سلوک. پژوهش در نظام­های آموزشی، 9(31)، 227-254.
حسین­زاده، ع. ح. و شجراوی، م. (1392). بررسی تأثیر میزان و نوع استفاده از ماهواره بر هویت اجتماعی دینی و ملی نوجوانان. فصلنامه دانش انتظامی، 15(5)، 13-32.
حکمت­پور، م. و صالحی امیری، ر. (1391). بررسی تأثیر نقش خانواده در حفظ هویت ملّی و دینی جوانان (مطالعه موردی منطقه ۱ و ۵ شهر تهران). مجلهمدیریتفرهنگی، 6(18)، 49-59.
شریفی، ط.، شکرکن، ح.، احدی، ح. و مظاهری، م. م. (1388). بررسی رابطه بین هویت­های دینی و ملی با سلامت روانی دانشجویان. یافته-های نو در روان‌شناسی، 4(11)، 126-142.
دلاور، ع. (1391). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: ویرایش.
زارع شاه­آبادی، ا. و صادقی، ش. (1391). خانواده و هویت ملی؛ بررسی موردی دانش­آموزان شهر یزد. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 5(2)، 65-87.
عامری، ف. و عمویی، ن. (1395). نقش عملکرد خانواده در میزان تجربه بحران هویت و تمایزیافتگی نوجوانان. فصلنامه خانواده و پژوهش، 13(30)، 77-91.
فرازی، ف.، اسمعیلی، م.، اسکندری، ح. و حاتمی، م. (1396). تأثیر آموزش الگوی تعلیمی بر روابط والد-فرزند با همایندی گرایش به تفکر انتقادی. نشریه پژوهش­های تربیتی، 4(34)، 75-94.
فلاح­زاده، م. ه. (1391). مطالعه عوامل اجتماعی مؤثر بر شکل­گیری هویت (ملی-دینی) در بین جوانان 15 تا 30 سال شهر تهران. پایان­نامه دکتری. گروه جامعه­شناسی. دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبایی.
قربانی، ن. (1394). سبک­ها و مهارت­های ارتباطی. تهران: بینش نو.
لطف‌آبادی، ح. و نوروزی و. (1383 الف). سنجش رابطه­ی هویت دینی و ملی دانش­آموزان نوجوان ایران با نگرش آنان به جهانی‌شدن. روش­شناسیعلومانسانی، 10(40)، 10-31.
لطف‌آبادی، ح. و نوروزی و. (1383 ب). نظریه­پردازی و مقیاس­سازی برای سنجش نظام ارزشی به‌منظور بررسی تأثیر جهانی­شدن بر نظام ارزشی دانش­آموزان نوجوان ایران. فصلنامه نوآوری­ای آموزشی، 3(7)، 33-58.
ماسن، پ.، کیگان، ج.، هوستون، آ. ک. و کانجر، ج. (1984). رشد و شخصیت کودک. ترجمه یاسایی، 1388. تهران: نشر کتاب، کتاب ماد.
مفاخری، م. (1392). بررسی کیفی رضایت زناشویی، هویت دینی، ملی و قومی در میان زوجین استفاده‌کننده از ماهواره و غیر آن در شهر دهگلان. پایان­نامه کارشناسی ارشد. گروه مشاوره خانواده. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
مظاهری، ا. و رضاخانی، س. (1396). اثربخشی آموزش مهارت­های ارتباطی بر افزایش عزت‌نفس و کاهش تعارضات والد-فرزند در دختران دبیرستانی. پژوهش در نظام­های آموزشی، 11(37)، 131-150.
مهرام، ب.، ساکتی، پ. و لطف­آبادی، ح. (1384). بررسی تحولات نگرشی و هویتی در دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد. فصلنامه مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 1(6)، 65-80.
میرزایی کوتنایی، ف.، شاکری­نیا، ا. و اصغری، ف. (1394). رابطه تعامل والد-فرزند با سطح رفتارهای پرخاشگرانه دانش­آموزان. فصلنامه سلامت روانی کودک، 2(4)، 21-34.
میلانی-فر، ب. (1395). بهداشت روانی. تهران: قومس.
نجفی، م.، مهدی­فر، م. ع. و دبیری، س. (1391). رابطه عملکرد خانواده و بحران هویت نوجوانان. مجموعه مقالات کنگره بین­المللی خانواده و جهانی­شدن، پنجمین کنگره آسیب­شناسی خانواده. صص.346-348. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
Anyamene, A., Nwokolo, C,. & Madegbuna, U. (2015). Effects of psychoeducation technique on examination misconduct tendencies of secondary school students. European Scientific Journal, 11(11), 1857–7881.
Aslani, K. h., & Sanaee, B. (2004). The role of relation skills on efficiency of family in married students. Journal of Science and Research in Apply Psychology. 30, 115-136. [Persian].
Brown, N. W. (2018). Psychoeducational groups: process and practice (4th ed). New York: Routledge.
Butauski, M. (2016). Young adults identify exploration: privacy management & parent-child communication on topics of career, religion, & politics. (Master of Arts). Kent State University.
Clarion, C. (2013). Classroom management strategies for dealing with habitually disruptive students: Applications of psycho-educational principles and models. Retrieved on 14th August 2013 from http://www.scribd.com/doc/ 36459574/Classroom-Management-Strategiesfor-Dealing-with-Habitually-Disruptive-Students-Applications-of-Psycho-Educational-Principles-and-Methods.
Cook, R. M. (2016). Parent-Adolescent communication and adolescent depression after a partial hospitalization program, The Graduate Faculty of The University of Akron, PHD.
Gordon, t. (1976). P.E.T. in Action. New York: Wyden.
Hambali, I. M., & Gipayana, M. (2016). A cognitive stage-experiential psycho-educational guidance model to enhance the Bhineka Tunggal Ika (Unity in diversity) awareness. Journal of Social Sciences, 5 (1), 19-28.
Harigie, O. H., & Dickson, d. (2004). Skilled interpersonal communication: Research, theory and practice. Routledge. New York: USA.
Kojastehmehr, R. (2009). The effectiveness of relation skills on relation's models and positive feeling to spouse in couples of Ahvaz city. Journal of Social Study of Women Psychosocial, 8(1), 81-96. [Persian].
Lohm, D. (2007). How has Australia's history influenced young adults' understanding of Australianness?. Australian Sociological Association Annual Conference- New Zealand, 2007.
O’Reilly, M. F., Lancioni, G. E., Sigafoos, J., O’Donoghue, D., Lacey, C., & Edrisinha, C. (2004). Teaching social skills to adults with intellectual disabilities: a comparison of external control and problemsolving interventions. Research in Developmental Disabilities, 25 (5), 399-412.
Pattersong, R. (1977). Families. New York: Research Press.
Pellerone, M., Spinelloa, C., Sidoti, A., & Micciche, S. (2015). Identity, perception of parent-adolescent relation and adjustment in a group of university students. Social and Behavioral Sciences, 190, 459-464.
Rivera, f., Garoa-Moya, I., Moreno, C., & Ramos, P. (2013). Developmental contexts and sense of coherence in adolescence: A systematic review. Journal of health psychology, 18(6), 800-812.
Runcan. P. L. (2012). The time factor: does it influence the parent-child relationship? Procedia-social and behavioral sciences, 33, 11-14.
Runcan, P. L., Constantineanu, C., Ielics, B., & Popa, D. (2012). The role of communication in the parent-child interaction. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46: 904-908.
Trenas, A. F. R., Osuna, M. J. P., Olivares, R. R., & Cabrera, J. H. (2013). Relationship between Parenting Style and Aggression in a Spanish Children Sample. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 82, 36-529.
Vyskocilova, J., & Prasko, J. (2012). Social skills training in psychiatry. Journal of Activities Nervosa Superior Revive, 54 (4), 159–170.