نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور

3 کارشناس ارشد روانشناسی و مشاور مدارس شهرستان نمین

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر آموزش مهارت­های زندگی بر خودپنداره‏ی دانش‏آموزان دارای افت تحصیلی انجام شد. روش پژوهش نیمه‏آزمایشی با طرح پیش‏آزمون-پس‏آزمون با گروه کنترل بود. جامعه‏ی آماری پژوهش شامل کلیه‌ی دانش‏آموزان پسر مقطع متوسطه‏ی شهرستان نمین در سال تحصیلی 93-1392 بودند که از میان آنان، 30 دانش­آموز با افت تحصیلی به صورت تصادفی خوشه‏ای انتخاب‌شده و به‌طور تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. به گروه آزمایش 10 جلسه مهارت‏های زندگی آموزش داده شد. جهت جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه‏ی خودپنداره‏ی کالیفرنیا استفاده شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل در مرحله‏ی پس‏آزمون از لحاظ خودپنداره تفاوت معناداری وجود دارد و نمرات خودپنداره‏ی دانش­آموزان گروه آزمایش بالاتر از گروه کنترل بود؛ بنابراین، می‏توان گفت که آموزش مهارت‏های زندگی موجب افزایش خودپنداره‏ی در دانش‏آموزان گروه آزمایش شده است و می‏توان از آموزش مهارت­های زندگی برای افزایش خودپنداره دانش‏آموزان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

اتکینسون، ریتا، اتکینسون، ریچارد، اسمیت، ادوارد، بم، داریل و نولن هوکسما، سوزان( 1391). زمینه ی روانشناسـی هیلگـارد (ترجمه محمدنقی براهنی، بهروز بیرشک، مهرداد بیک، رضا زمانی و مهرناز شهرارای). تهران: رشد.
بیابانگرد، اسماعیل( 1390). روش های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
حسینی دولت آبادی، فاطمه( 1386). نقش خودپنداره در موفقیت تحصیلی دانش آموزان با تکیـه بـر وظـایف معلمـان.مجلـهپیوند، 330 و 331، 39-33.
سعادتمند، سعید و سپهریان آذر، فیروزه( 1391). اثربخشی آمـوزش مهـارت هـای زنـدگی بـر خودپنـداره تحصـیلی، انگیـزهپیشرفت و سلامت روان دانش آموزان ناموفق .اولین همایش مّلّّی روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید رجایی.
عبداﷲ پور، محمد( 1385). تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر عّزّّت نفس، خودپنداره و سلامت روان دانش آموزان پسر سـالدوم متوسطه شهرستان کهکیلویه (دهدشت). پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده. واحد علوم و تحقیقات اهواز.
گاطعزاده، عبدالامیر( 1390). تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان دانشجویان دختر .فصلنامه علمـی -پژوهشـیزن و فرهنگ، (9)3، 119-111.
محمدخانی، شهرام، جزایری، علیرضا، محمدخانی، پروانه، رفیعی، حسـن؛ و قاضـی طباطبـایی، محمـود( 1378). اثربخشـی آموزش مهارت های زندگی بر عوامل خطرساز مصرف مواد در نوجوانان در معرض خطر .فصلنامه رفاه اجتماعی، (29)7، .125-150.
نریمانی، محمد و احدی، بتول( 1389). آزمون های شخصیت. اردبیل: محقق اردبیلی.
هنری ماسن، پاول، کیگان، جروم، کارول هوستون، آلتا، جین وی کانجر، جـان  (1392). رشـد و شخصـیت کـودک (ترجمـه ی مهشید یاسایی). تهران: نشر مرکز.
Esmaeilinasab, M., Malekmohamadi, D., Ghiasvand, Z., & Bahrami, S. (2011). Effectiveness of life skills training on increasing self-esteem of high school students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 1043-1047.
Ghazvinim, S. D. (2011). Relationships between academic self-concept and academic performance in high school students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 1034-1039.
Green, J., liem, G. A., Martin, A. J., Colmar, S., Marsh, H. W., & mclnerney, D. (2012). Academic motivation, self-concept, engagement, and performance in high school: Key processes from a longitudinal perspective. Journal of Adolescence, 35 (5), 111-112.
Huang, Ch. (2011). Self-concept and academic achievement: A meta-analysis of longitudinal relations. Journal of School Psychology, 49 (5), 505-528.
Marsh, H. W., & O'Mara, A. J. (2008). Reciprocal effects between academic self-concept, selfesteem, achievement and attainment over seven adolescent-adult years: Unidimensional and multidimensional perspectives of self-concept. Personality and Social Psychology Bulletin, 34, 542552.
Marsh, H. W., Trautwein, U., Lüdtke, O., Köller, O., & Baumert, J. (2005). Academic self-concept, interest, grades, and standadized test scores: Reciprocal effects models ofcausal ordering. Child Development, 76, 397-416.
Preckel, F., Niepel, Ch., Schneider, M., & Brunner, M. (2013). Self-concept in adolescence: A longitudinal study on reciprocal effects of self-perceptions in academic and social domains. Journal of Adolescence. 36 (6), 1165-1175.
Rahmati, B., Adibrad, N.,Tahmasian, K., & Salehsedghpour, B. (2010). The Effectiveness of life skill training on Social adjustment in Children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 870–874.
Taylor, L. D., Davis-Kean, P., & Malanchuk, O. (2007). Self-esteem, academic selfconcept, and aggression at school. Aggressive Behavior, 33 (2), 130–136.
Vatankhah, H., Daryabari, D., Ghadami, V., & Naderifar, N. (2013). The effectiveness of
communication skills training on self-concept, self-esteem and assertiveness of female students in guidance school in Rasht. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 885-889.
اتکینسون، ریتا، اتکینسون، ریچارد، اسمیت، ادوارد، بم، داریل و نولن هوکسما، سوزان( 1391). زمینه ی روانشناسـی هیلگـارد (ترجمه محمدنقی براهنی، بهروز بیرشک، مهرداد بیک، رضا زمانی و مهرناز شهرارای). تهران: رشد.
بیابانگرد، اسماعیل( 1390). روش های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
حسینی دولت آبادی، فاطمه( 1386). نقش خودپنداره در موفقیت تحصیلی دانش آموزان با تکیـه بـر وظـایف معلمـان.مجلـهپیوند، 330 و 331، 39-33.
سعادتمند، سعید و سپهریان آذر، فیروزه( 1391). اثربخشی آمـوزش مهـارت هـای زنـدگی بـر خودپنـداره تحصـیلی، انگیـزهپیشرفت و سلامت روان دانش آموزان ناموفق .اولین همایش مّلّّی روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید رجایی.
عبداﷲ پور، محمد( 1385). تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر عّزّّت نفس، خودپنداره و سلامت روان دانش آموزان پسر سـالدوم متوسطه شهرستان کهکیلویه (دهدشت). پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده. واحد علوم و تحقیقات اهواز.
گاطعزاده، عبدالامیر( 1390). تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان دانشجویان دختر .فصلنامه علمـی -پژوهشـیزن و فرهنگ، (9)3، 119-111.
محمدخانی، شهرام، جزایری، علیرضا، محمدخانی، پروانه، رفیعی، حسـن؛ و قاضـی طباطبـایی، محمـود( 1378). اثربخشـی آموزش مهارت های زندگی بر عوامل خطرساز مصرف مواد در نوجوانان در معرض خطر .فصلنامه رفاه اجتماعی، (29)7، .125-150.
نریمانی، محمد و احدی، بتول( 1389). آزمون های شخصیت. اردبیل: محقق اردبیلی.
هنری ماسن، پاول، کیگان، جروم، کارول هوستون، آلتا، جین وی کانجر، جـان  (1392). رشـد و شخصـیت کـودک (ترجمـه ی مهشید یاسایی). تهران: نشر مرکز.
Esmaeilinasab, M., Malekmohamadi, D., Ghiasvand, Z., & Bahrami, S. (2011). Effectiveness of life skills training on increasing self-esteem of high school students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 1043-1047.
Ghazvinim, S. D. (2011). Relationships between academic self-concept and academic performance in high school students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 1034-1039.
Green, J., liem, G. A., Martin, A. J., Colmar, S., Marsh, H. W., & mclnerney, D. (2012). Academic motivation, self-concept, engagement, and performance in high school: Key processes from a longitudinal perspective. Journal of Adolescence, 35 (5), 111-112.
Huang, Ch. (2011). Self-concept and academic achievement: A meta-analysis of longitudinal relations. Journal of School Psychology, 49 (5), 505-528.
Marsh, H. W., & O'Mara, A. J. (2008). Reciprocal effects between academic self-concept, selfesteem, achievement and attainment over seven adolescent-adult years: Unidimensional and multidimensional perspectives of self-concept. Personality and Social Psychology Bulletin, 34, 542552.
Marsh, H. W., Trautwein, U., Lüdtke, O., Köller, O., & Baumert, J. (2005). Academic self-concept, interest, grades, and standadized test scores: Reciprocal effects models ofcausal ordering. Child Development, 76, 397-416.
Preckel, F., Niepel, Ch., Schneider, M., & Brunner, M. (2013). Self-concept in adolescence: A longitudinal study on reciprocal effects of self-perceptions in academic and social domains. Journal of Adolescence. 36 (6), 1165-1175.
Rahmati, B., Adibrad, N.,Tahmasian, K., & Salehsedghpour, B. (2010). The Effectiveness of life skill training on Social adjustment in Children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 870–874.
Taylor, L. D., Davis-Kean, P., & Malanchuk, O. (2007). Self-esteem, academic selfconcept, and aggression at school. Aggressive Behavior, 33 (2), 130–136.
Vatankhah, H., Daryabari, D., Ghadami, V., & Naderifar, N. (2013). The effectiveness of
communication skills training on self-concept, self-esteem and assertiveness of female students in guidance school in Rasht. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 885-889.