نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2 استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
هدف پژوهش بررسی نقش رهبری زهرآگین مدیران در ایجاد ترومای سازمانی با میانجیگری رفتار منافقانه معلمان بود. روش توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی بود. جامعه پژوهش دبیران مدارس متوسطه استان خوزستان در سال 1399 به تعداد 16750 نفر بودند، از این جامعه بر مبنای فرمول کوکران نمونهای به حجم 407 نفر با روش نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شد. جمعآوری دادهها از پرسشنامههای؛ رهبری زهرآگین (Schmidt, 2008)، ترومای سازمانی (Vivian & Hormann, 2015) و رفتار منافقانه (هادوینژاد، 1390) استفاده شد. تحلیل دادهها با استفاده از ضریب همبسـتگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری انجام شد. یافتهها نشان داد که رهبری زهرآگین مدیران دارای اثر مثبت و معنیدار بر ترومای سازمانی و رفتار منافقانه در دبیران مدارس متوسطه بود. همچنین رفتار منافقانه دارای اثر مثبت و معنیدار بر ترومای سازمانی در دبیران مدارس متوسطه بود (05/0 p≤). بهعلاوه، رهبری زهرآگین مدیران بهواسطه رفتار منافقانه دارای اثر غیرمستقیم، مثبت و معنیدار بر ترومای سازمانی در دبیران مدارس متوسطه بود (05/0 P≤). بهطوریکه رهبری زهرآگین مدیران و رفتار منافقانه 55 درصد از تغییرات ترومای سازمانی در دبیران مدارس متوسطه را تبیین کردند. به نظر میرسد رفتار منافقانه در دبیران مدارس متوسطه در رابطهی رهبری زهرآگین مدیران و ایجاد ترومای سازمانی نقش واسطهای داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
ابراهیمی، س. ع.، و باکی هاشمی، م. م. (1397). پیامدهای فردی ترومای سازمانی در یک واحد ارائهدهنده خدمات سلامت. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 27(108)، 11-24. http://journal.gums.ac.ir/article-1-1759-fa.html
ابراهیمی، س.ع.، باقری قرهبلاغ، ه.، عینعلی، م و باکی هاشمی، م.م. (1398). نقش ترومای سازمانی بر سکوت و بدبینی سازمانی در یک مرکز ارائهدهنده خدمات سلامت. مجله علوم اعصاب شفای خاتم، 7(3)، 60-51. http://shefayekhatam.ir/article-1-1944-fa.html
آجیل چی، ب.، و کریمی، ی. (1392). بررسی رابطۀ مهارت مدیریت زمان مدیران با استرس شغلی کارمندان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق (قیام دشت). پژوهش در نظام‌های آموزشی، 7(23)، 47-65.
حسنیآبیز، ز.، ثابت، م.، پاشاشریفی، ح. و پاشاشریفی، ن. (1400). فراتحلیل عوامل سازمانی مؤثر بر افزایش کارایی و انگیزش دبیران در فرایند تعلیم و تربیت. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 15(53)، 72-82.
حسینی، س.، و زارع، ا. (1396). تأثیر رهبری قلدرمآبانه در بروز رفتارهای منافقانه: تعیین نقش میانجیگری سکوت سازمانی. فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، 8، 15-27. https://ijpa.srbiau.ac.ir/article_12802.html?lang=fa
حکیمی، ا. (1398). رفتارهای منافقانه و کجروی سازمانی: تبیین نقش میانجی اعتماد بین فردی و سکوت سازمانی. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 8(3)، 181-206. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23221518.1398.8.3.6.1
دهقانی سلطانی، م.، مصباحی، م. و میرزاصادقی، ن. (1399). تأثیر رهبری مسموم بر آسیبهای سازمانی با ترویج رفتارهای ریاکارانه و ماکیاولیستی. نشریه مطالعات منابع انسانی، 10(3)، 159-184. https://doi.org/10.22034/jhrs. 2020.236600.1441
زارع، ا.، علیزاده، ح.، و سپهری، س. (1397). رابطه بین رهبری قلدری و رفتار ریاکارانه: نقش سکوت درکشده و اعتماد بین فردی. مجله پژوهشی مدیریت تحول، 10(2)، 149-178.
زارع، ف.، و سپهوند، ر. (1398). بررسی نقش سبک رهبری زهرآگین بر ترومای سازمانی با توجه به نقش میانجی سکوت سازمانی (مطالعه موردی: کارکنان دانشگاه آزاد و پیام نور شیراز). رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 10(1)، 189- 216. https://dorl.net/dor/20.1001.1. 20086369.1398.10.37.9.3
سپهوند، ر.، مؤمنیمفرد، م. و ساعدی، ع. (1390). شناسایی و اولویتبندی عوامل مؤثر بر آسیبهای سازمانی با استفاده از رویکرد دلفی فازی. پژوهشنامه مدیریت تحول، 12(1)، 251-272. https://doi.org/10.22067/pmt.v12i1. 75971
سرلک، م. ع.، و کولیوند، پ. (1395) تأثیرات آسیبهای سازمانی بر مهارتهای کارکنان یک بیمارستان خصوصی در ایران. مجله علوم اعصاب شفای خاتم، 4(1)، 45-54. http://shefayekhatam.ir/article-1-923-fa.html
شکوه، ز.، و نیکپور، ا. (1398). بررسی تأثیر رهبری زهرآگین بر دلبستگی کاری کارکنان در سازمانهای دولتی. پژوهشهای مدیریت عمومی، 12(44)، 133-154. https://doi.org/10.22111/jmr.2019.30307.4621
شیری، ا.، خلدشرفی، ص.، دهقانیسلطانی، م.، و یاسینی، ع. (1394). بررسی ارتباط بین خودشیفتگی مدیران و رفتارهای منافقانه با میانجیگری ماکیاولگری مدیران در سازمانهای دولتی شهر کرمانشاه. مدیریت سازمانهای دولتی، 3(3)، 107-128.
عبادی، ف. (1391). بررسی تأثیر نفاق مدیریت ارشد سازمان در مقاومت کارکنان در برابر تغییر: تبیین نقش میانجی اعتماد کارکنان به مدیریت ارشد سازمان. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان.
عیدیپور، ک.، یوسفی، ب.، زردشتیان، ش.، و عیدی، ح. (1399). بررسی تأثیر سبک رهبری زهرآگین بر بدبینی سازمانی و بیگانگی شغلی کارکنان وزارت ورزش و جوانان با نقش میانجی ماکیاولیسم. مطالعات مدیریت ورزشی، 12(59)، 152-135. https://doi.org/10.22089/smrj.2018. 5378.2060
قنبری، س.، و معجونی، ح. (1400). تأثیر رهبری اخلاقی در اثربخشی سازمانی مدارس با نقش میانجی توانمندسازی روانشناختی و خلاقیت دبیران. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 15(53)، 178-163. https://www.doi.org /10.22034/jiera.2022.309050.2617
کاشف، س. م.، و عبداللهیگدلو، ر. (1398). رابطه بین حسادت سازمانی و درگیری مثبت در کار دبیران تربیتبدنی با نقش میانجی رفتار ریاکارانه. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 6(24)، 37-52. https://www.doi.org /10.30473/fmss.2019.47837.1990
هادوینژاد، م. (1390). کاوش پدیده رفتارهای منافقانه در ارتباطات بین فردی در سازمان: خلق و آزمون نظریهای داده بنیاد با استفاده از پژوهش روشهای آمیخته. رساله دکترای، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس.
هادوینژاد، م.، و روستا، س. (1395). جو ارگانیک: مفهومسازی و اندازهگیری. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 25 (82)، 61-80. https://doi.org/10.22054/jmsd.2017.7147
Ajil Chi, B, Karimi, Y. (2012). Investigating the relationship between managers' time management skills and job stress among employees of the Islamic Azad University, Tehran East Branch (Qiyam Dasht). Journal of Research in Educational Systems, 7(23), 65-47. [In Persian].
Akca, M. (2017). The impact of toxic leadership on intention to leave of employees. International Journal of Economics, Business and Management Research, 1(4), 285-290.
Alexander, B. N., Greenbaum, B. E., Shani, A. B., Mitki, Y., & Horesh, A. (2021). Organizational Posttraumatic Growth: Thriving After Adversity. The Journal of Applied Behavioral Science, 57(1), 30-56. https://doi.org/10.1177/0021886320931119
Berdahl, J. L., Cooper, M., Glick, P., Livingston, R. W., & Williams, J. C. (2018). Work as a masculinity contest. Journal of Social Issues, 74(3), 422-448. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/josi.2018.74.issue-3/issuetoc
Chang, Y. P., Hu, H. H., & Lin, C. M. (2021). Consistency or Hypocrisy? The Impact of Internal Corporate Social Responsibility on Employee Behavior: A Moderated Mediation Model. Sustainability, 13(17), 9494. https://doi.org/10.3390/su13179494
Dehghani Soltani, M., Mesbahi, M., & Mirza Sadeghi, N. (2019). The effect of toxic leadership on organizational harm by promoting hypocritical and Machiavellian behaviors. Journal of Human Resources Studies, 10(3), 159-184. [In Persian]. https://doi.org/10.22034/jhrs.2020.236600.1441
DesAutels, C. L. (2019). Deeper wounds? betrayal trauma survivors and value hypocrisy in the workplace. Doctoral dissertation, California Southern University, Costa Mesa, California, United States.
Dobbs, J. M., & Do, J. J. (2019). The impact of perceived toxic leadership on cynicism in officer candidates. Armed Forces & Society, 45(1), 3-26. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/h0046408
Ebadi, F. (2011). Investigating the effect of the organization's senior management disloyalty on employees' resistance to change: explaining the mediating role of employees' trust in the organization's senior management. Master's thesis, Faculty of Administrative Sciences and Economics, Vali Asr University (AJ) Rafsanjan. [In Persian].
Ebrahimi, S. A., Bagheri Gara Bollagh, H., Eynali, M., & Baki Hashemi, M. M. (2019). The Role of Organizational Trauma on Silence and Organizational Cynicism in a Health Service Provider Center. The Neuroscience Journal of Shefaye Khatam; 7(3), 51-60. [In Persian]. http://shefayekhatam.ir/article-1-1944-fa.html
Ebrahimi. S. A., & Baki Hashemi, M. M. (2019). Individual Consequences of an Organizational Trauma in a Health Care Provider Unit. Journal Guilan University of Medical Sciences; 27 (108), 11-24. [In Persian] http://journal.gums.ac.ir/article-1-1759-fa.html
Effron, D. A., Lucas, B. J., & O’Connor, K. (2015). Hypocrisy by association: When organizational membership increases condemnation for wrongdoing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 130, 147-159. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2015.05.001
Eidipour, K, Yousefi, B, Zardashtian, S & Eidi, H. (2019). Investigating the effect of toxic leadership style on organizational pessimism and job alienation of Ministry of Sports and Youth workers with the mediating role of Machiavellianism. Sports Management Studies, 12(59), 135-152. [In Persian]. https://doi.org/10.22089/smrj.2018.5378.2060
Einarsen, S., Aasland, M. S., & Skogstad, A. (2007). Destructive leadership behaviour: A definition and conceptual model. The Leadership Quarterly, 18(3), 207-216. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2007.03.002
Fahie, D. (2019). The lived experience of toxic leadership in Irish higher education. International Journal of Workplace Health Management, 13(3), 341-355. https://www.emerald.com/insight/publication/issn/1753-8351
Ghanbari, S., & Majuni, H. (1400). The effect of ethical leadership on the organizational effectiveness of schools with the mediating role of psychological empowerment and teachers' creativity. Journal of Research in Educational Systems, 15(53), 178-163. [In Persian]. https://www.doi.org/10.22034/jiera. 2022.309050.2617
Hadadian, Z, & Zarei, J. (2016). Relationship between toxic leadership and job stress of knowledge workers. Studies in Business and Economics, 11(3), 84-89.
Hadadian, Z., Navidi, H., Digehsara, K. S., & Sabet, F. Z. (2016). Hypocritical behavior and organization size: a game-theory approach. Mediterranean Journal of Social Sciences, 7(1), 159-166. http://dx.doi.org/10.5901/mjss.2016.v7n1p159
Hadavinejad, M. (1390). Exploring the phenomenon of hypocritical behaviors in interpersonal communication in the organization: creation and theoretical testing of foundation data using mixed methods research. PhD Thesis, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University. [In Persian].
Hadovinejad, M., & Rusta, S. (2016). Organic atmosphere: conceptualization and measurement. Journal of Management Studies in Development Evolution, 25(82), 61-80. [In Persian]. https://doi.org/10.22054 /jmsd.2017.7147
Hakimi, I. (2018). Hypocritical behaviors and organizational deviance: explaining the mediating role of interpersonal trust and organizational silence. Organizational Behavior Studies, 8(3), 181-206. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23221518. 1398.8.3.6.1
Hassani Abiz, Z., Sabit, M., Pasha Sharifi, H., & Pasha Sharifi, N. (1400). A Meta-analysis of organizational factors effective of efficiency and motivation of teachers. Journal of Research in Educational Systems, 15(53), 82-72. [In Persian].
Hitchcock, M. J. (2015). The Relationship between toxic leadership, organizational citizenship, and turnover behaviors among San Diego nonprofit paid staff. University of San Diego.
Honer, F., & Burchell, J. (2022). Toxic Leadership and Organizational Commitment in Faith-Based Healthcare Organizations. Business Management Research and Applications: A Cross-Disciplinary Journal, 1(1), 16-36. https://bmrajournal. columbiasouthern.edu/index.php/bmra/article/view/2121
Hormann, S. D. (2007). Organizational Trauma: A Phenomenological Study of Leaders in TraumatizedOrganizations. https://aura.antioch. edu/etds/184
Hormann, S., & Vivian, P. (2005). Toward an understanding of traumatized organizations and how to intervene in them. Traumatology, 11(3), 159-169. https://doi.org/10.1177/153476560501100302
Hosseini, S., & Zare, A. (2016). The effect of bullying leadership on the emergence of hypocritical behaviors: explaining the mediating role of organizational silence. Iranian Journal of Public Administration Mission, 8 (Special Issue), 15-27. [In Persian]. https://ijpa.srbiau.ac.ir/article_12802. html?lang=fa
Huddleston, L., Stephens, C., & Paton, D. (2007). An evaluation of traumatic and organizational experiences on the psychological health of New Zealand police recruits. Work, 28(3), 199-207. https://content.iospress.com/articles/work/wor00610
Kashef, M., & Abdullahi Gadlo, R. (2018). The relationship between organizational envy and positive involvement in the work of physical education teachers with the mediating role of hypocritical behavior. Organizational behavior management studies in sports, 6(24), 52-37. [In Persian]. https://www.doi.org/10.30473/fmss.2019.47837.1990
Kılıç, M., & Günsel, A. (2019). The dark side of the leadership: The effects of toxic leaders on employees. European Journal of Social Sciences, 2(2), 51-56. https://doi.org/10.26417/ejss-2019.v2i2-64
Kılıçoğlu, G., & Kılıçoğlu, D. Y. (2019). Understanding organizational hypocrisy in schools: the relationships between organizational legitimacy, ethical leadership, organizational hypocrisy and work-related outcomes. International Journal of Leadership in Education, 24(1), 24-56. https://doi.org/10.1080/13603124.2019.1623924
Kılıçoğlu, G., Kılıçoğlu, D. Y., & Hammersley-Fletcher, L. (2020). Leading Turkish schools: A study of the causes and consequences of organisational hypocrisy. Educational Management Administration & Leadership, 48(4), 745-761. https://doi.org/10. 1177/1741143218822778
Koçel, T. (2007). Isletme yöneticiligi: yonetim ve organizasyon, organizasyonlarda davranış, klasik, modern, cagdas ve güncel yaklasımlar. Arıkan Basım Yayınları.
Labrague, L. J., Nwafor, C. E., & Tsaras, K. (2020). Influence of toxic and transformational leadership practices on nurses' job satisfaction, job stress, absenteeism and turnover intention: A cross‐sectional study. Journal of Nursing Management, 28(5), 1104-1113. https://doi.org/10.1111/jonm. 13053
Lipman-Blumen, J. (2005). Toxic leadership: When grand illusions masquerade as noble visions. Leader to Leader, 36, 29-36.
Malik, M. S., Sattar, S., Younas, S., & Nawaz, M. K. (2019). The workplace deviance perspective of employee responses to workplace bullying: The moderating effect of Toxic Leadership and mediating effect of emotional exhaustion. Review of Integrative Business and Economics Research, 8(1), 33-50.
Miao, Q., & Zhou, J. (2020). Corporate hypocrisy and counterproductive work behavior: A moderated mediation model of organizational identification and perceived importance of CSR. Sustainability, 12(5), 1847. https://doi.org/10.3390/su12051847
Milosevic, I., Maric, S., & Lončar, D. (2019). Defeating the toxic boss: The nature of toxic leadership and the role of followers. Journal of Leadership & Organizational Studies, 27(2), 117-137. https://doi.org/10.1177/1548051819833374
Morrison, A. R. (2018). Beyond the status quo–setting the agenda for effective change: The role of leader within an international school environment. Educational Management Administration & Leadership, 46(3), 511-529. https://doi.org/10.1177 /1741143216682500
Orunbon, N. A. (2020). The Menace of Toxic Leadership in School Organisations. Euro Afro Studies International Journal, 1(4), 1-14.
Owens, A. P. (2014). Risk and resilience factors associated with secondary traumatic stress among social workers assisting veterans. Doctoral dissertation, Howard University, Washington, District of Columbia, United States.
Pelletier, K. L. (2010). Leader toxicity: An empirical investigation of toxic behavior and rhetoric. Leadership, 6(4), 373-389. https://doi.org/10.1177/1742715010379308
Pena, P. A., Van den Broucke, S., Sylin, M., Leysen, J., & De Soir, E. (2017). Definitions, typologies, and processes involved in organizational trauma: A literature review. Impact of organizational trauma on workplace behavior and performance, 1-17.
Reyhanoglu, M., & Akın, O. (2016). Toksik liderlik orgutsel saglıgı olumsuz yonde tetikler mi? İnsan ve Toplum Bilimleri Arastırmaları Dergisi, 5(3), 442-459.
Sarlak, M. A., Kolivand, P. (2016). Effects of Organizational Trauma on Staff Skills in a Private Hospital in Iran. The Neuroscience Journal of Shefaye Khatam, 4(1), 45-54. [In Persian]. http://shefayekhatam.ir/article-1-923-fa.html
Schmidt, A. A. (2008). Development and validation of the Toxic Leadership Scale. MA dissertation, University of Maryland, College Park, Maryland, United States.
Self, D. R., & Schraeder, M. (2009). Enhancing the success of organizational change: Matching Readiness Strategies with Sources of Resistance. Leadership & Organization Development Journal, 30, 167-182. https://doi.org/10.1108/01437730910935765
Sepahvand, R., Momeni Mofrad, M. & Saedi, A. (2019). Identifying and prioritizing factors affecting organizational trauma using the fuzzy Delphi approach. Change management research paper, 12(1), 251-272. [In Persian]. https://doi.org/10. 22067/pmt.v12i1.75971
Shiri, A., Khaledsharafi, S., Dehghani-Sultani, M. & Yasini, A. (2014). Investigating the relationship between managers' narcissism and hypocritical behaviors with the mediation of managers' Machiavellianism in Kermanshah government organizations. Management of Public Organizations, 3(3), 107-128. [In Persian].
Shokoh, Z & Nikpour, A. (2018). Examining the effect of toxic leadership on the work attachment of employees in government organizations. Public Management Research, 12(44), 133-154. [In Persian]. https://doi.org/10.22111/jmr.2019.30307 .4621
Singh, N., Sengupta, S., & Dev, S. (2017). Toxicity in leadership: Exploring its dimensions in the Indian context. International Journal of Management Practice, 10(2), 109-130. https://doi.org/10.1504/IJMP.2017.083078
Tavanti, M. (2011). Managing toxic leaders: Dysfunctional patterns in organizational leadership and how to deal with them. Human Resource Management, 2011, 127-136. https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.desklight-ef315caf-6826-42af-9ee9-886149cb10a2
Uysal, H. T. (2019). The mediation role of toxic leadership in the effect of job stress on job satisfaction. International Journal of Business, 24(1), 55-73.
Venugopal, V. (2016). Understanding organizational trauma: a background review of types and causes. Journal of Business and Management, 18(10), 65-9.
Vivian, P., & Hormann, S. (2015). Persistent traumatization in nonprofit organizations. OD Practitioner, 47(1), 25-30. file:///C:/Users/THIS%20PC/Downloads/Persistent%20Traumatization-1.pdf
Winn, G. L., & Dykes, A. C. (2019). Identifying toxic leadership and building worker resilience. Professional Safety, 64(03), 38-45.
Yaghi, A., & Yaghi, M. (2021). Evaluating organizational hypocrisy within universities as toxic leadership behavior. Public Integrity, 1-16.
Yavaş, A. (2016). Sectoral differences in the perception of toxic leadership. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 229, 267-276. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2016.07.137
Yusif, A. N. (2019). Followers coping with stress in toxic leader-follower dyadic relationships: A realist synthesis. Doctoral dissertation, University of Maryland University College, Adelphi, Maryland, United States.
Zare, A., Alizadeh, H., & Sepehri, S. (2017). The relationship between bullying leadership and hypocritical behavior: the role of perceived silence and interpersonal trust. Journal of Change Management, 10(2), 149-178. [In Persian].
Zare, F., & Sepahvand, R. (2018). Investigating the role of Zahragin's leadership style on organizational trauma with regard to the mediating role of organizational silence (case study: Azad University employees and Payam Noor Shiraz). New Approach in Educational Management, 10(37), 189-216. [In Persian]. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20086369.1398.10.37.9.3
)