نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنرکرمان، کرمان،ایران
2 استادیار گروه روان شناسی دانشگاه شهید باهنرکرمان، کرمان، ایران
3 دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و سبک‌های مقابله با استرس با فرسودگی تحصیلی و نقش واسطه‌ای اهمال‌کاری تحصیلی در دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر کرمان بود. طرح پژوهش از نوع طرح همبستگی است و گروه نمونه ۴۹۸ نفر از دانش‌آموزان مدارس حسابی و با‌خدا در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ بودند که به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل سیاهه فرسودگی تحصیلی مسلش (2002)، سیاهه سبک‌های مقابله با استرس اندلر و پارکر (1990)، سیاهه ویژگی‌های شخصیت نئو (1992) و سیاهه اهمال‌کاری تحصیلی سولومن و راث بلوم (1994) بود. نتایج با استفاده از روش معادلات ساختاری به دست آمدند و نشان می‌دهد ضریب مسیر غیرمستقیم ویژگی‌های شخصیت (برون‌گرایی/ درون‌گرایی (31/0-)، روان‌‌رنجورخویی (30/0)، گشودگی به تجربه (25/0-)، سازگاری (23/0-)، وظیفه شناسی (21/0-)) از طریق اهمال‌کاری تحصیلی روی فرسودگی تحصیلی معنادار است (p<0/001) به علاوه ضریب مسیر غیرمستقیم سبک‌های مقابله با استرس (مساله‌محور(32/0-)، هیجان-محور(30/0)، مشغولیت اجتماعی و حواس پرتی (19/0-) از طریق اهمال‌کاری تحصیلی روی فرسودگی تحصیلی معنادار است (001/0 p<. بنابراین از آنجایی که افراد با توجه به ویژگی‌های شخصیتی خود از سبک‌های مقابله با استرس استفاده می‌کنند، آموزش راهبردها و مهارت‌های مقابله با استرس در افراد دارای ویژگی‌های شخصیتی(برون‌گرایی، درون‌گرایی، روان‌نژندی، وظیفه‌شناسی و سازگاری و گشودگی به تجربه) علاوه بر کاهش اهمال‌کاری تحصیلی در جهت کاهش فرسودگی تحصیلی نیز موثر است.
کلیدواژه‌ها
اخگر، م.، خلیلی، م. (1396). بررسی نقش ویژگی‌های شخصیتی در پیش‌بینی سبک‌های مقابله با استرس در دانشجویان پسر. پویش در آموزش علوم تربیتی، 1396(6)، 78-93.
برزگر، ب. (۱۳۹۵). بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیت و انعطافپذیری شناختی با فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه، مجله مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، ۲ (۳)، ۳۵-۴۵.
تاجیک، س.، محرمی، ج.، دانش‌پرور، ح. (۱۳۹۷). رابطه ویژگی‌های شخصیتی و تنظیم شناختی هیجان با فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه، فصلنامه علمی پژوهشی روان‌شناسی مدرسه، ۷ (۳)، ۶۸-۸۷.
چراغیان، ح.، حیدری، ن.، اریا، ن.، امرایی، ع. (1395). رابطه بین خلاقیت و راهبردهای مقابله با استرس با بازیگوشی در دانشجویان، فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، 12 (3)، 39-58.
حبیبی، آ.، عدن‌ور، م. (۱۳۹۶). مدل یابی معادلات ساختاری، انتشارات جهاد دانشگاهی.
حسینی لرگانی، م.، (1398). بررسی عوامل اثرگذار بر فرسودگی تحصیلی از دیدگاه دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی. پژوهش در نظام‌های آموزشی، (44) 13، 141-154.
حمزه لو، ل. (۱۳۹۶)، بررسی رابطه بین هویت تحصیلی و پنج عامل شخصیت با اهمال‌کاری تحصیلی در بین دانش‌آموزان دختر سال سوم متوسطه شهر ارومیه سال تحصیلی ۹۵-۹۶، پایاننامه کارشناسی ارشد، ارومیه، دانشگاه ارومیه.
دربیدی، م.، همتی، ح.، بفرویی، ک. (۱۳۹۴)، پیش‌بینی فرسودگی تحصیلی بر اساس اهمال‌کاری و انگیزش تحصیلی دانشجویان دانشگاه یزد، سومین کنفرانس ملی روان‌شناسی و علوم رفتاری، تهران، موسسه اطلاع‌رسانی نارکیش.
رستمی، ز.، عابدی، م. و شوفلی و. (1390). هنجاریابی مقیاس فرسودگی تحصیلی مسلش در دانشجویان زن دانشگاه اصفهان. رویکردهای نوین آموزشی، 6(1 (پیاپی 13), 21-38.
سرابی، ف.، احقر، ق. (۱۳۹۴). رابطه اهمال‌کاری تحصیلی با فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان، فصلنامه روان‌شناسی تحلیلی شناختی، ۶ (۲۳)، ۴۳-۴۸
سرانچه، م.، مکتبی، غ.، حاجی یخچالی، ع. (1393). رابطه علّی ویژگی‌های شخصیت با فرسودگی تحصیلی با میانجی‌گری خودکارآمدی تحصیلی و تنیدگی تحصیلی ادراک شده در دانشجویان، مجله روش‌ها و مدل‌های شناختی، 5(17)، 92-75.
سلیمانفر، ا.، شعبانی، ف، . (1391). رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و فرسودگی تحصیلی در دانشجویان کارشناسی ارشد. مجله علوم زیستی و زیست پزشکی، 3(1)، 60-63.
سوری نژاد، م.، فرهادی، م.، کردنوقابی، ر. (1394). تبیین اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و سبک‌های فرزند پروری، فصلنامه علمی پژوهشی خانواده و پژوهش، 12(4)، 7-26.
شفیعی، ا.، بهرامی، ه.، حاتم، ح.، (1398). اثربخشی آموزش تفکر مثبت نگر بر تنظیم شناختی هیجان و اهمال‌کاری در دانش‌آموزان دختر دوره دوره دوم متوسطه. پژوهش در نظام‌های آموزشی، (47)13، 40-23.
صالحی پور، ا.، پور محدث، گ.، رویین پور، ف.، طالبی، غ. (1395). رابطه سبک‌های مقابله با استرس و تأثیرات مثبت و منفی با اهمال‌کاری تحصیلی در دانشجویان. مجله بین‌المللی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1(1)، 1851-1864.
عبدی‌زرین، س.، اکبرزاده، م.، مصطفوی، م. (۱۳۹۸). نقش تنظیم هیجانی و فرسودگی تحصیلی در پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی در دانشجویان دانشگاه اصفهان. روان‌شناسی فرهنگی، ۳ (۱)، ۱۷۵-۱۹1.
فتحی آشتیانی، ع. (1390). آزمون‌های روان‌شناختی ارزشیابی شخصیت و سلامت روان، تهران: انتشارات بعثت
قریشی راد، ف. (1389). اعتباریابی مقیاس مقابله با موقعیت‌های استرس زای اندلر و پارکر، مجله علوم رفتاری، 4 (1), 1-7.
قنادی، س.، فخری، م.، دوستی، ی.، (1396). مدل ساختاری اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی با انگیزش تحصیلی در دانش‌آموزان دبیرستانی. مجله فیزیولوژی روانی عصبی ابن سینا، 4(2)، 57-64.
کاکی زاده و. (1396). پیش‌بینی فرسودگی تحصیلی از طریق اهمال‌کاری تحصیلی و اضطراب امتحان در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان مرودشت، پایاننامه کارشناسی ارشد، مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
گروسی فرشی، م. ت. (1380). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). تبریز: انتشارات جامعه پژوه، دانیال
محمد پور، م.، رحمتی، ف.، (1395). نقش پیش‌بینی‌کننده سازگاری اجتماعی، اهمال‌کاری تحصیلی و امید تحصیلی در فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی. مجله میان‌رشته‌ای آموزش، 1(1)، 35-4.
میرمهدی، ر.، ناعمی، ا. (۱۳۹۷). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی در دانشجویان، کنفرانس ملی دستاوردهای نوین جهان در تعلیم و تربیت، روان‌شناسی، حقوق و مطالعات فرهنگی – اجتماعی
نصری، ص.، دماوندی، م. ا.، عاشوری، ا. (۱۳۹۳). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، سبک‌های هویت و تعهد. فصلنامه شخصیت و تفاوت‌های فردی، 3 (4)، 1-7.
نوری امام‌زاده ئی، ط.، نیلفروشان، پ. (1395). اهمال‌کاری تحصیلی دانشجویان: نقش سبک‌های مقابله با تنیدگی و ابعاد دوگانه کمال‌گرایی. رویکردهای نوین آموزشی، 11(1)، 21-40.
Balkis, M. (2013). Academic procrashtination, academic life satisfaction and academic achievement:the mediation role of retional belief about studying. Journal of cognitive and Behavioral psychothrapies, 13(1),57-74
Çakır, S., Akça, F., Kodaz, A. F., & Tulgarer, S. (2014). The survey of academic procrastionation on high school students with in terms of school burn-out and learning styles. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 114, 654-662.
Chen, B. B., & Chang, L. (2016). Procrastination as a fast life history strategy. Evolutionary Psychology, 14(1), 1474704916630314
Cheraghian, H., heidari, N., Aria, N., amraie, A. (2016). The Relationship of Creativity and Stress Coping Strategies with Playfulness in University Students. The Journal of New Thoughts on Education, 12(3), 39-58. doi: 10.22051/jontoe.2016.2545
Fiorilli, C; Gabola, P; Pepe,A; Meylan; Curchor- Ruedi, D; Albanece, O;Doudin, A. (2015); The effect of teachers emotional intensity and social support on burnout syndrome. Applied psychology, 65(6);275-283
Ghoreyshi Rad, F. (2010). Validation of Endler& Parker coping scale of stressful situations. Behavioral Sciences, 4(1),1-7
Hayes, B. (2015). Job satisfaction, Stress and burnout in hemodialysis nurses. Queensland University of technology
Karatas, H., Bademcioglu, M. (2015). The explanation of the academic procrastination behavior of pre-service teachers whit five factor personality traits.education research association.the international journal of research in teacher education.2015,6(2):11-25
Karatas, H. (2015). Correlation among academic procrastination, personality traits, and academic achievement: Anthropologist, 20(1), 243-255
Kagan, M., Cakir, O., Ilhan, T., & Kandemir, M. (2010). The explanation of the academic procrastination behavior of university students with perfectionism, obsessive-compulsive and five factor personality traits. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 2121-2125
Kandemir, M. (2014). Predictors of academic procrastination: Coping with Stress, internet addiction and academic motivation. World Applied Sciences Journal, 32 (5), 930-938
Lee, S. J., Choi, Y. J., & Chae, H. (2017). The effects of personality traits on academic burnout in Korean medical students. Integrative medicine research, 6(2), 207-213
Loeffler, S. N., Stumpp, J., Grund, S., Limberger, M. F., & Ebner-Priemer, U. W. (2019). Fostering self-regulation to overcome academic procrastination using interactive ambulatory assessment. Learning and Individual Differences, 75, 101760
Lowinger, R. J., Kuo, B. C., Song, H. A., Mahadevan, L., Kim, E., Liao, K. Y. H., & Han, S. (2016). Predictors of academic procrastination in Asian international college students. Journal of Student Affairs Research and Practice, 53(1), 90-104
Rostami, Z., Abedi, M., Schuffli, V. (2011). Standardization of Maslash burnout inventory among female students at University of Isfahan. New Educational Approaches, 6(1), 21-38.
Schaufeli, W. B., Martinez, I. M., Pinto, A. M., Salanova, M., & Bakker, A. B. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross-national study. Journal of cross-cultural psychology, 33(5), 464-481.
Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1994). Procrastination assessment scale-students (pass). Measure for clinical practice, 2, 446-452
Abdi Zarrin, S., Akbarzadeh, M., Mostafavi, M. (2019). The Role of Emotional Regulation and Academic Burnout in the Prediction of Academic Procrastination in Students. Cultural Psychology, 3(1), 175-192. doi: 10.30487/jcp.2019.94141[in Persian]
Ghanadi, S., Fakhri, M. K., & Doosti, Y. (2017). Structural model of academic procrastination based on personality traits by educational motivation in secondary high school students: Avicenna Journal of Neuro Psycho Physiology, 4(2), 57-64. [in persian]
Hosseyni, M. (2019). Investigating the Factors Affecting Academic Burnout from the Viewpoints of Students and Faculty Members. Journal of Research in Educational Science, 13(44), 141-154. doi: 10.22034/jiera.2019.160309.1731[in Persian
Mohammadipour, M., & Rahmati, F. (2016). The predictive role of social adjustment, academic procrastination and academic hope in the high school students’ academic burnout. Interdisciplinary Journal of Education, 1(1), 35-4. [in persian]
Nasri S., Damavandi M.E., Ashoori A. (2014). Prediction of academic procrastination according to personality characteristics, identity styles and commitment, Journal of personality& individual differences:3(4):1-7 [in Persian]
Noori, T., Nilforooshan, P. (2016). University Students’ Academic Procrastination: The Role of Coping Styles with Stress and the Dual Dimensions of Perfectionism. New Educational Approaches, 11(1), 21-40. doi: 10.22108/nea.2016.21056 [in Persian]
Salehi Pour, E. S., Mohaddes, G. P., Pour, F. R., & Talebi, G. (2016). The Relationship between Coping Styles with Stress and Positive and Negative Affects with Academic Procrastination in Students. International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS) ISSN 2356-5926, 1(1), 1851-1864. [in persian]
Sarabi,F& Ahghar,G. (2015). Relationship between negligence with Students Academic burnout, Journal of Analytical-Cognitive Psychology:6(23): 43-48[in Persian]
Saranche, M., Maktabi, G., Haji Yakhchali, A. (2014). Casual Relationship of Personality Characteristics with Academic Burnout Mediating Academic Self-efficacy and Perceived Academic Stress in Students. Psychological Methods and Models, 5(17), 75-92. [in Persain]
Soorynejad,M.,Farhadi,M& Kordnooghabi,R. (2016). The Explanation of Academic Procrastination Behavior of Students Based on Personality Traits and Parenting; Quarterly Journal of Family and Research: 12 (4):7-26[in Persian]
Soliemanifar, O., Shaabani, F., (2012). The relationship between of personality traits and academic burnout in postgraduate students. Journal of Life Science and Biomedicine, 3(1), 60-63. [in persian]
Shafiee, I., bahrami, H., hatami, H. (2019). Effectiveness of Positive Thinking training on Cognitive emotion regulation and Academic procrastination in Secondary school girl students. Journal of Research in Educational Science, 13(47), 23-40. doi: 10.22034/jiera.2020.151988.1676[in Persian]
Tajik, S., Moharami, J., Daneshparvar, H. (2018). On the relationship between personality characteristics and cognitive emotion regulation with academic burnout among female high school students. Journal of School Psychology, 7(3), 68-87. doi: 10.22098/jsp.2018.72[in Persian]
akhgar, M & Khalili, M. (2017). Investigating the role of personality traits in anticipating stress coping styles in male students. Journal of Pouyesh in Education and Consultation (JPEC), 1396(6), 78-93 [in Persian]
)