نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه مدیریت، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
2 گروه علوم ورزشی و تربیت‌بدنی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام، مشهد، ایران
چکیده
توانمندسازی کادر آموزشی، مسیر توسعه و پیشرفت سازمان‌های آموزش‌محور در مواجهه با تغییرات جهانی می‌باشد. از این‌رو هدف تحقیق، تبیین مدل زمینه‌ای راهبردها و پیامدهای مزیت رقابتی مبتنی بر توانمندسازی اعضای هیات علمی و اساتید دانشگاه‌ها بود. به منظور تحقق این هدف از روش‌شناسی کیفی و روش تحقیق نظریه داده بنیاد استفاده شد. جامعه‌ی تحقیق شامل نخبگان آموزشی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی- غیرانتفاعی شهر مشهد (اعضای هیات علمی و اساتید باتجربه) بود و نمونه‌گیری آزمودنی‌ها به صورت نظری و گلوله برفی صورت گرفت. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود و داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها به روش زمینه‌ای، کدگذاری شده، تجزیه و تحلیل گردید. نتیجه گروه‌بندی کدها، نشان‌دهنده 10 مقوله-ی اصلی، 57 مقوله فرعی و 50 مفهوم بود که در قالب مدل پارادایمی شامل: راهبردها (تفکر راهبردی، تحول سازمانی، نوآوری سازمانی و نوآوری شغلی) و پیامدها (توسعه فرهنگ سازمان، توسعه سازمانی، ارتقای بهره‌وری، توسعه اجتماعی، توسعه محیطی و پرورش تفکر راهبردی) می‌شود که "فرآیند راهبردهای ایجاد مزیّت رقابتی مبتنی بر توانمندسازی اساتید دانشگاه‌ها جهت حصول پیامدها" را نشان می‌دهد. با توجه به طیف مخاطبان و مشتریان دانشگاه توصیه می‌شود که مدیران آموزش عالی در دانشگاه‌ها طرح‌های کارشناسی شده را جهت شناسایی و پیاده‌سازی توانمندی‌های لازم برای اساتید دانشگاه اجرا کنند. همچنین نیروی انسانی را بر اساس توانمندی‌های خود جذب و استخدام نمایند. بدیهی است دانشگاه در امور آموزش و پژوهش فقط در این صورت در عرصه رقابت‌های کنونی موجود در محیط دانشگاهی بالندگی خود را حفظ کرده و این بالندگی باعث توسعه مزیت رقابتی خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
احمدی، س. و سیاح برگرد، م. (1396). تبیین درک اعضای هیئتعلمی از برنامه‌های توانمندسازی در دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز: یک مطالعه کیفی. فصلنامه توسعه آموزش جندی‌شاپور اهواز، 8(3)، 356- 366.
اشتراوس، آ. و کوربین، ج. (1393). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها. (ترجمه: بیوک محمدی)، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ترک‌زاده، ج. و صباغیان، ز. (1385). توسعه‌سازمانی در شرایط امروز: مفهوم، ماهیت و قلمرو. فصلنامه پیام مدیریت، 19-20، 111- 132.
جغتایی، ف.؛ موسوی، م.ط. و زاهدی، م.ج. (1395). ابعاد و مؤلفه‌های توسعه اجتماعی در برنامه‌های توسعه. فصلنامه علمی - پژوهشی رفاه اجتماعی، 16(63)، 55- 88.
خاکی، غ.ر. (1381). مدیریت بهره‌وری. چاپ اول. تهران: سایه نما.
خاندوزی، س.ا. (1384). انگاره پورتر در تجارت و مزیت رقابتی. فصلنامه راهبرد یاس، 4، 83 -102.
دلگرم، م.، حیدری کلده، س. و علی‌زاده، ر. (1395). بررسی انگیزش کارکنان جمعیت هلال‌احمر استان تهران در نوآوری شغلی. اصول بهداشت روانی، 18(ویژه‌نامه سومین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم تربیتی)، 6-534.
دمیرچی، م.، حسینی، س.ر. و اولادیان، م. (1398). طراحی الگوی توانمندسازی کارکنان بانک سپه بر اساس یادگیری سازمانی. نشریه آموزش و توسعه منابع انسانی، 6(20)، 1- 25.
رابینز، ا. (1994). مبانی رفتار سازمانی. ترجمه پارساییان و اعرابی، چاپ نهم. (1388). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
صادقیان، س.، رسولی، ر.؛ طبرسا، غ.ع. و قربانی، ع. (1399). طراحی مدل توانمندسازی سازمانی بر مبنای حکمرانی خوب: رویکرد کیفی. فصلنامه پژوهش در نظام آموزشی، 14، 37- 52.
عزیزی، ف.، خسروانی، ا. و مسیبی، ع.ر. (1391). اثر بازاریابی درونی بر مشتری‌گرایی کارکنان با تأکید بر شاخص‌های چشم‌انداز، بهبود و توسعه، پاداش (موردمطالعه: کارکنان شعب بانک ملی استان مازندران). پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 2(4)، 133- 154.
علیمحمدی، غ.ع.، جباری، ن. و نیازآذری، ک. (1398). توانمندسازی حرفه‌ای معلمان در چشم‌انداز آینده و ارائة مدل. نوآوری‌های آموزشی، 18(1)، 32-7.
فاضل، ا.، کمالیان، ا.ر. و روشن، س. ع.ق. (1396). شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های مؤثر بر توانمندسازی منابع انسانی دانشگاهی با تأکید بر دانشگاههای نسل سوم و چهارم با استفاده از رویکرد دلفی فازی: ارائه الگویی مفهومی. دوماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 10(6)، 468-455.
فرنچ و. و بل، س.اچ. (1995). مدیریت تحول در سازمان. ترجمه مهدی الوانی و حسن دانایی‌فرد، چاپ دوم. (1380). تهران: صفار.
قمری، آ.، زین‌آبادی، ح.ر.، آراسته، ح.ر. و بهرنگی، م.ر. (1397). بهره‌وری سازمانی با نگه داشت استعدادهای نیروی انسانی: ارائه الگو (موردمطالعه: شرکت ملی گاز ایران). نشریه اقتصاد و مدیریت شهری، 6(3)، 67 ـ 80.
کاشف، ح.؛ تقوایی، م؛ و نیازآذری، ک. (1397). ارائه مدل شفافیت سازمانی در ارتباط با توانمندسازی جهت استقرار اعتماد سازمانی در ایران (مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران). فصلنامه پژوهش در نظام آموزشی، 12، 111، 130.
کمالی، ی. (1394). ارائه مدلی برای بررسی عوامل توانمندسازی منابع انسانی. فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، 36(2)، 120-95.
مصلحی، ع. و صلاحی کجور، ع. (1395). ارتباط بین قدرت مدیران و مدیریت زمان با بهره‌وری نیروی انسانی (در ادارات ورزش و جوانان استان مازندران). ماهنامه پژوهش ملل، 1(10)، 45- 52.
Ahmadi, S. & Sayyah Bargard, M. (2017). Explaining faculty members' perceptions of empowerment programs at Ahwaz Jundishapur University of Medical Sciences is a qualitative study. Ahwaz Jundishapur Education Development Quarterly, 8(3), 356-366. [In Persian]
Al-Omari, Z., Alomari, K., & Aljawarneh, N. (2020). The role of empowerment in improving internal process, customer satisfaction, learning and growth. Management Science Letters, 10(4), 841-848.
Alsaqri, S. H., Pasay-an, E., Villacorte, L., Madjid, F., Pacis, C., & Al-Sadi, A. K. A. (2020). Organizational empowerment among Nursing Faculty in the Northwestern Region of Saudi Arabia. Makara Journal of Health Research, 24(2), 7.
Azizi, F., Khosravani, E. & Mosaybi, A. (2012). The Effect of Internal Marketing on Employee Customer Orientation with Emphasis on Vision, Improvement and Development Indicators, Rewards (Case Study of Bank Melli Mazandaran Branch Employees). Human Resource Management Research, 2(4), 133 -154. [In Persian]
Badawy, T. A. E., Srivastava, S., & Magdy, M. M. (2018). Psychological empowerment as a stimulus of organisational commitment and quality of work-life: a comparative study between Egypt and India. International Journal of Economics and Business Research, 16(2), 232-249.
Byrne, M. (2001). Sampling for qualitative research. AORN journal, 73(2), 494-498.
Cochran, G. R. (2009). Ohio State University extension competency study: Developing a competency model for a 21st century extension organization. The Ohio State University.
Dubois, D. D., Rothwell, W. J., with, King Stern, D. J., & Kemp, L. K. (2004). Competency-based human resource management: Discover a new system for unleashing the productive power of exemplary performers. Palo Alto: CA: Davies-Black Publishing.
Delgarm, M., Heidari Kaldeh, S. & Alizadeh, R. (2016). Investigating the motivation of Red Crescent staff in Tehran province in job innovation. Principles of Mental Health, 18, 6 -534. [In Persian]
Demirci, M., Hosseini, S. R. & Oladian, M. (2019). Designing an Empowerment Model for Sepah Bank Employees Based on Organizational Learning, Journal of Human Resources Training and Development, 6(20), 1-25. [In Persian]
Fazel, A., Kamalian, A. R. & Roshan, S. A.Gh. (2017). Identify the dimensions and components affecting the empowerment of academic human resources with emphasis on third and fourth generation universities using the fuzzy Delphi approach to provide a conceptual model. Bimonthly Journal of Education Strategies in Medical Sciences, 10(6), 455-468. [In Persian]
Flavell, H., Harris, C., Price, C., Logan, E., & Peterson, S. (2019). Empowering academics to be adaptive with eLearning technologies: An exploratory case study. Australasian Journal of Educational Technology, 35(1).
French, V. & Bell, S. H. (2001) Transformation management in the organization. Translated by Mehdi Alvani and Hassan Danaeifard, second edition, Tehran Saffar Publications.
Gautam, D. K., & Bhandari Ghimire, S. (2017). Psychological empowerment of employees for competitive advantages: An empirical study of Nepalese service sector. International Journal of Law and Management, 59(4), 466-488.
Glaser, B. G., & Strauss, A. L. (2017). Discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research. London and New York: Routledge (Taylor & Francis Group).
Hamel, G., & Ruben, P. (2000). Leading the revolution (Vol. 286): Harvard Business School Press Boston, MA.
Joghatai, F., Mousavi, M.T. & Zahedi, M. J. (2016). Dimensions and components of social development in development programs. Journal of Social Welfare, 16(63), 55-88. [In Persian]
Kadhim, R., Mohammed, M., & Gremikh, H. (2018). Empowerment as a strategy to achieve the competitive advantage of organizations: A mediating role of organizational learning. Management Science Letters.
Kamali, Y. (2015). Provide a model to examine the factors of human resource empowerment. Journal of Human Resource Management Development and Support, 36(2), 95-120. [In Persian]
Kang, Y. J., Lee, J. Y., & Kim, H.-W. (2017). A psychological empowerment approach to Kissi, J., Dainty, A., & Liu, A. (2012). Examining middle managers' influence on innovation in construction professional services firms: a tale of three innovations. Construction Innovation, 12(1), 11-28. online knowledge sharing. Computers in Human Behavior, 74, 175-187.
Kashif, H., Taghvaei, M. & Niazazari, K. (2018). Presenting an organizational transparency model in relation to empowerment to establish organizational trust in Iran (Case study of Islamic Azad University of Mazandaran). Quarterly Journal of Research in the Educational System, 12, 111-130. [In Persian]
Khaki, Gh. (2002) Productivity management. First Edition, Tehran Saye Nema Publications. [In Persian]
Khandozi, S.E. (2005). Porter's Idea in Business and Competitive Advantage, Yas Strategy Quarterly, 4, 83-102. [In Persian]
Kissi, J., Dainty, A., & Liu, A. (2012). Examining middle managers' influence on innovation in construction professional services firms: a tale of three innovations. Construction Innovation, 12(1), 11-28.
Meterko, M., Mohr, D. C., & Young, G. J. (2004). Teamwork culture and patient satisfaction in hospitals. Medical care, 42(5), 492-498.
Mohammadi, A., Gholam, A., Jabbari, N. & Niaz Azari, K. (2019). Empowering teachers' professions in the future and presenting a model. Educational innovations. 18 (1), 7- 32. [In Persian]
Moslehi, A. & Salahi Kojoor, A. (2016). The relationship between managers' power and time management with human resource productivity (in sports and youth departments of Mazandaran province). Journal of Nations Research, 1 (10), 45 -52. [In Persian]
Punch, K. F. (2013). Introduction to social research: Quantitative and qualitative approaches. London: Sage Publications Ltd.
Qamari, A., Zinaabadi, H. R., Arasteh, H. R. & Behrangi, M. R. (2018). Organizational Productivity by Retaining Manpower Talents Provide a Model (Case Study of National Iranian Gas Company). Journal of Urban Economics and Management, 6(3), 67- 80. [In Persian]
Robbins, S. P., & Coulter, M. (1995). Principles of management (Vol. 5): Prentice Hall Inc.
Robbins, S. (2009). Fundamentals of Organizational Behavior. Translated by Parsaians and Arabs, ninth edition, Tehran, Cultural Research Office Publications. [In Persian]
Schneider, J. K., Dowling, M., & Raghuram, S. (2007). Empowerment as a success factor in start-up companies. Review of Managerial Science, 1(2), 167-184.
Sadeghian, S., Rasooli, R., Tabarsa, Gh. A. & Ghorbani, A. (2020). Designing an organizational empowerment model based on good governance, qualitative approach. Quarterly Journal of Research in the Educational System,14, 37-55. [In Persian]
Shanker, R., Bhanugopan, R., Van der Heijden, B. I., & Farrell, M. (2017). Organizational climate for innovation and organizational performance: The mediating effect of innovative work behavior. Journal of Vocational Behavior, 100, 67-77.
Strauss, A. & Corbin, J. (2014). Principles of Qualitative Research Methodology Basic theory, procedures and methods. Translated by Buick Mohammadi, first edition, Tehran Institute of Humanities and Cultural Studies. [In Persian]
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. London: SAGE Publications, Inc.
Toffler, A. (2005). Future shock. New York: Bantam Books.
Torkzadeh, J. & Sabbaghian, Z. (2006). Organizational development in today's context of concept, nature and territory. Management Message Quarterly, 19-20,111-132. [In Persian]
Weber, Y., & Pliskin, N. (1996). The effects of information systems integration and organizational culture on a firm's effectiveness. Information & Management, 30(2), 81-90.
)