نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
2 دانشیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
3 استاد گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
چکیده
فراتحلیل حاضر نقش عوامل فردی، آموزشگاهی و خانوادگی در عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دوره‌های اول و دوم مقطع متوسطه را به‌طور نظام‌دار مرور کرده است. کلیه پژوهش‌های چاپ‌شده در مجلات، سایت‌های رسمی نگهداری و آرشیو مقالات علمی در حوزه افت و پیشرفت تحصیلی جمع‌آوری و تعداد 65 مقاله مرتبط با در نظر گرفتن ملاک‌های ورود وارد تحلیل شدند. مقالات بعد از کدگذاری و ارزیابی میزان توافق داوران از طریق روش Orwin، به دلیل وجود ناهمگونی، با روش مدل اثرات تصادفی DerSimonian and Laird تحلیل شدند. اندازه اثر ترکیبی در پیشرفت تحصیلی 270/0 (001/0P<، 801/9z=، 321/0-218/0: % 95CI) معنادار و بالای متوسط و در افت تحصیلی 521/0 (001/0P<، 580/7z=، 621/0-404/0: % 95CI) بود. با توجه به اینکه مهم‌ترین عامل در حوزه پیشرفت تحصیلی ویژگی‌های فردی دانش‌آموزان و در افت تحصیلی ویژگی‌های خانوادگی بود، پیشنهاد میگردد به رشد ویژگی‌های فردی در دانش‌آموزان و توجه خانواده‌ها به تعاملات سازنده با فرزندان و همچنین مشارکت با اولیای مدرسه، توجه بیشتری مبذول گردد.
کلیدواژه‌ها
آتش‌روز، ب.، پاکدامن، ش. و عسگری، ع. (1387). پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی از طریق میزان دل‌بستگی. فصلنامه خانواده پژوهی، 4(14)، 193- 203.
اصل روستا، ص. (1392). فراتحلیل عوامل آموزشی مؤثر بر انگیزه پیشرفت تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دانشکده علوم انسانی.
افضلی، م.، دلاور، ع. و افضلی، ا. (1393). فراتحلیلی بر پایان‌نامه‌های انجام شده در حوزه افت تحصیلی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 5(17)، 23-43.
ایلنا. (19/3/92). واکاوی مردودی 88 هزار دانش‌آموز ابتدایی. کد خبر: 306083
بختیاری، ل. و قاسم‌زاده، ف. (1395). فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با انگیزه پیشرفت تحصیلی. سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی.
بهرامی، ف. و رضوان، ش. (1385). بررسی رابطة بین انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر دوره متوسطه شهر اصفهان با ویژگی‌های آموزشگاهی آنان، مجلة پژوهش‌های تربیتی و روان‌شناختی، 2(2)، 61-72.
پری، س. (1392). بررسی فراتحلیلی عوامل روان‌شناختی مؤثر بر انگیزه پیشرفت تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دانشکده علوم انسانی
دادفر، ر.، بازدار، ف.، نصراللهی، ع.، عبدالحسینی، ا. و احمدی، و. (1392). بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر سال اول دبیرستان شهرستان دره شهر در سال تحصیلی ۹۰-۹۱. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، ۲۱(۶)، ۲۲۴-۲۳۱.
دلف عچرش، ه. (1389)، تأثیر آموزش به کمک کامپیوتر بر پیشرفت تحصیلی در درس علوم. نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، 5(1)، 35.
رحمتی، ع. و سعیدی، م. (1390). بررسی رابطه بین اضطراب والدین با اضطراب و پیشرفت تحصیلی فرزندان آن‌ها در مقطع پیش‌دانشگاهی شهر کرمان. مطالعات روان‌شناختی، 7(4)، 131-144.
رحیمی، ن. (1391). فراتحلیل نقش آموزش در پیشرفت تحصیلی در پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.
سیدکلان، س. م.، ملکی آوارسین، ص. و نجفی، ح. (1396). فراتحلیل رابطه هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی در پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی‌زبان. نشریه علمی پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 10(4)، 129-149.
شجاعی‌شمیرانی، ر.، ابراهیم‌زاده، غ. و شبیری، م. (1388). بررسی فراتحلیلی عوامل خانوادگی، فردی و آموزشی مؤثر در افت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران.
شرق (17/2/97). افزایش افت تحصیلی در مقطع دبیرستان. http://www.migna.ir/news/10600
عرفانی آداب، ا. (1390). فراتحلیل راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت‌معلم آذربایجان.
عنایتی، ب. و همایونی، ن. (1397). بررسی نقش عزت‌نفس بر پیشرفت تحصیلی فراگیران: پژوهش مبتنی بر فراتحلیل. نشریه رویش روانشناسی، 7(9)، 249-264.
فولادچنگ، م. (1384). بررسی تأثیر آموزش فراشناختی بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 4(14)، 149-162.
فیضی، ا.، مصرآبادی، ج. و زوار، ت. (1393). فراتحلیل اثرات روش‌های تدریس گروهی بر بازده‌های تحصیلی. مطالعات آموزشی و یادگیری، 6(2)، 1-31.
قائدرحمتی، م.، بختیاری، ل. و فرزاد و. (1396). فراتحلیل و بررسی عوامل مؤثر در نقش خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی . نشریه نوآوری‌های آموزشی، 16(3)، 133-145.
کاکاوند، ع. و کیانی، ق. (1392). اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر سال اول متوسطه شهر زنجان. مطالعات روان‌شناختی، 9(2)، 153-171.
کرمی، م.، محمدزاده، ا. و افشاری، م. (1391). تأثیر روش تدریس مشارکتی بر گروه‌گرایی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه در شهر مشهد. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(6)، 93-105.
کریم زاده، ک. و محسنی، ن. (1385). بررسی رابطه خودکارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر سال دوم دبیرستان (شهر تهران) گرایش علوم انسانی و علوم ریاضی. مطالعات زنان، (2)4، 29-49.
کریمی عموقین، ج.، فتحآبادی، ج.، پاکدامن، ش.، و شکری، ا. (1393). فراتحلیل یافته‌ها در زمینه اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی بر بهبود پیشرفت تحصیلی. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 4(8)، 139-160.
گنجی، م.، زاهدبابلان ع. و معینی‌کیا، م. (1391). فراتحلیل پژوهش‌های انجام‌یافته در خصوص نقش الگوهای تدریس بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. مجله روانشناسی مدرسه، 1(1)، 93-107.
مصرآبادی، ج. و عرفانی آداب، ا. (1393). فراتحلیل رابطه راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 2(2)، 97-118.
مطیعی لنگرودی، س. ط.، یعقوبی، ن. و مقدم زاده، ع. (1389). فراتحلیل تحقیقات انجام شده در حوزه افت تحصیلی فرزندان شاهد در بنیاد شهید و امور ایثارگران طی سال‌های 1373 تا 1385. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 4(9)، 117-143.
معتقد لاریجانی، م. (1393). نقش خانواده در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان: دوره راهنمایی شهر تهران. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 10(31)، 211-222.
مقیمی، س. م.، خنیفر، ح.، زروندی، ن.، جوکار، ا.، بیان معمار، س. ا. و فرجی ارمکی، ا. (1389). مطالعه و بررسی رابطه بین عوامل آموزشی و افت تحصیلی در میان دانش‌آموزان پسر آموزشگاه‌های راهنمایی. مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی. 3(4)، 144-160.
Afzali, M., Delavar, A., Fariborz, D. (2012). Meta-analysis of Theses in the field of academic failure. Allameh Tabataba'i University, Faculty of Psychology and Educational Sciences. [In Persian]
Anagurthi, C. (2017). Applying an Ecological Model to Predict Adolescent Academic Achievement. Wayne State University Dissertations. 1684.
Aslrousta, S. (2013). Analysis of Educational Factors Affecting Academic Achievement Motivation. Faculty of Humanities, Shahid Rajaei University of Education, Tehran, Iran. [In Persian]
Atash R, B., Pak Daman, Sh., & Asgari, A. (2008). Predicting academic achievement through attachment. Family Studies Quarterly, 4(14), 193-203. [In Persian]
Bahrami, F., & Rezwan, Sh. (2006). Investigating the Relationship between Academic Achievement Motivation of Male and Female High School Students in Isfahan with Their School Characteristics. Journal of Educational and Psychological Research, 2(2), 61-72. [In Persian]
Bakhtiari, L., Ghasemzadeh, F. (2016). Meta-analysis and Investigation of Factors Affecting the Role of Self-efficacy and Academic Achievement Motivation. The Third International Congress on new researches in management, economic and humanities. [In Persian]
Berger, K. Stassen. (2015). The developing person through the life span. Bedford, Worth Publishers: New York.
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Conley, T., Mehta, N., Steinbrickner, R., & Steinbrickner, T. (2015). Social Interactions, Mechanisms, and Equilibrium: Evidence from a Model of Study Time and Academic Achievement (No. 20154). University of Western Ontario, CIBC Centre for Human Capital and Productivity.
Cook, T. D., Herman, M. R., Phillips, M., & Settersen, R. A., Jr. (2002). Some ways in which neighborhoods, nuclear families, friendship groups, and schools jointly affect changes in early adolescent development. Child Development, 73, 1283–1309.
Dadfar, R., Bazdar, F., Nasrollahi, A., Abdolhosaini, A., & Ahmadi,V. (2013). Evaluating Familial Factors Associated with Academic Failure in First Grade Female and Male Students of High Schools. sjimu. 21(6), 224-231. URL: http://sjimu.medilam.ac.ir/ article-1-1231-fa.html. [In Persian]
Delphashrash, H. (2010). The Impact of Computer Aided Education on Academic Achievement in Science Lessons. Educational Technology Research Journal, 5(1), 35. [In Persian]
Eccles, J. S., Wigfield, A., & Byrnes, J. (2003). Cognitive development in adolescence. In R. M. Lerner, M. A. Easterbrooks, & J. Mistry (Eds.), Handbook of psychology: Developmental psychology (Vol. 6, pp. 325–350). Hoboken: Wiley.
Elo, I. T. (2009). Social class differentials in health and mortality: Patterns and explanations in comparative perspective. Annual Review of Sociology, 35, 553–572.
Enayati, B., & Homayouni, N. (2018). The role of self-esteem on students' academic achievement: A meta-analysis study. Journal of Developmental Psychology, 7(9), 249-264. [In Persian]
Erfaniadab, E. (2011). Meta-analysis of learning strategies with academic achievement. Postgraduate Thesis. Azerbayjan Teacher Education University. [In Persian]
Fall, A. M., & Roberts, G. (2012). High school dropouts: Interactions between social context, self-perceptions, school engagement, and student dropout. Journal of Adolescence, 35(4), 787–798.
Feyzi, A., Mesrabadi, J., & Zawar, T. (2014). Meta-analysis of the effects of group teaching methods on academic performance. Educational Studies & Learning, 6(2), 1-31. [In Persian]
Fuladchang, M. (2005). The Impact of Metacognitive Education on Academic Achievement in Mathematics Course, Journal of Educational Innovations, 14, 149-162. [In Persian]
Ganji, M; Zahedbablan, A; and Mo'ini Kia, M (2012). A meta-analysis of research on the role of teaching patterns on learners. Journal of School Psychology, Volume 1, Number 1, 107-93. [In Persian]
Ghaed Rahmati, M., Bakhtiari, L., & Farzad, V. (2016). Meta-analysis and Factors Affecting the Role of Self-Efficacy with Academic Achievement. Journal of Educational Innovation, 16(3), 133-145. [In Persian]
Hattie, J. (2015). The applicability of Visible Learning to higher education. Scholarship of Teaching and Learning in Psychology, 1(1), 79.
Ilna. (19/3/92). Analysis of 88,000 elementary school dropouts. Newsletter: 306083. [In Persian]
Kakavand, A., & Kiani, Q. (2013). The Effectiveness of Emotional Intelligence Training on Academic Achievement of High School Girls in Zanjan. Psychological Studies, 9(2), 153-171. doi: 10.22051/psy.2013.1748. [In Persian]
Karami, M., Mohammadzadeh, A., & Afshari, M. (2012). The Effect of Collaborative Teaching on Groupism and Academic Achievement in High School Students in Mashhad. Curriculum Research, 2(6), 93-105. [In Persian]
Karimi Amouqin, J., Fatahabadi, J., Pakdaman, Sh; and Shokri, O. (2014). Meta-analysis of findings on the effectiveness of teaching metacognitive strategies on academic performance improvement. Journa of Educational Measurement and Evaluation Studies, 4(8), 139-160. [In Persian]
Karimzadeh, M., & Mohseni, N. (2006). The Relationship between Academic Self-Efficacy and Academic Achievement in Secondary School Girls (Tehran), Humanities and Mathematics. Women's Studies, 2(4), 29-49. [In Persian].
Li, Y., & Lerner, R. M. (2011). Trajectories of school engagement during adolescence: Implications for grades depression, delinquency, and substance use. Developmental Psychology, 47, 233–347. doi:10.1037/a0021307
Mesrabadi, J., Erfaniadab, E. (2014). Meta-analysis of the relationship between learning strategies and academic achievement. Bi Quarterly Cognitive Strategies in Learning, 2(2), 97-118. [In Persian]
Moghimi, S. M., Khanifar, H., Zarvandi, N., Jokar, A., Bayan Memar, S. A., & Faraji Armaki, A. (2010). Relation between educational factors and dropout in boy's middle schools. Journal of Management and Planning In Educational System, 3(1), 144-160.
Moreno, R. (2009). Educational psychology. NY:John Wiley and Sons.
Motaqedlarijani, M. (2014). The Role of the Family in Students' Academic Achievement: Tehran Middle School. Journal of Educational Psychology, 10(31), 211-222. [In Persian]
Motiei Langroodi, S. T., Yaghoubi, N., Moghadamzadeh, A. (2010). A meta-analysis of research in the field of educational dropouts in Shahed children in the Martyrs and Victims Foundation during the years 1994 to 2006. Research in Educational Systems, 4(9), 117-143. [In Persian]
Orwin, R. G. (1994). Evaluating coding decisions. In H. Cooper & L. V. Hedges (Eds.), The handbook of research synthesis (pp. 139-162). New York, NY, US: Russell Sage Foundation.
Pary, S. (2013). Meta-analysis of psychological factors affecting academic achievement motivation. Faculty of Humanities, Shahid Rajaei University of Education, Tehran, Iran. [In Persian]
Rahimi, N (2012). Meta-analysis of the role of education in academic achievement in master's and doctoral theses. Faculty of Humanities, Shahid Rajaei University of Education, Tehran, Iran. [In Persian]
Rahimi, A., & Saedi, M. (2012). Relationship between parent’s anxiety and their children’s anxiety and educational achivement in high schools of Kerman.
Reynolds, A. J. & Walberg, H. J. (1992). A structural model of science achievement and attitude: An extension to high school. Journal of educational Psychology, 84(3), p.371.
Rumberger, R. W. (2001). Why students drop out and what can be done. Cambridge, MA: Harvard Civil Rights Project.
Seyyed Kalan, S. M., Maleki Avarsin, S., & Najafi, H. (2016). A meta-analysis of the relationship between emotional intelligence and academic achievement in Persian-language databases. Journal of Education and Evaluation, 10(4), 121-149.. [In Persian]
Sharq. (17/2/97). Increasing high school dropout. http://www.migna.ir/news/10600
Shojai Shemirani, R., Ebrahimzadeh, I., & Shobeyri, M. (2009). A meta-analytic study of family, personal, and educational factors affecting secondary school students' academic dropout. Payame Noor University of Tehran.
Slavin, R. E. (2015). Educational psychology: Theory and practice.
Snyder, T. D., & Dillow, S. A. (2015). Digest of Education Statistics 2013. NCES 2015-011. National Center for Education Statistics. Washington, DC.
Steinberg, L., & Morris, A. S. (2001). Adolescent development. Annual review of psychology, 52(1), 83-110.
VandenBos, G. R. (2007). APA dictionary of psychology. American Psychological Association.
Walberg, H. J. (1980). A psychological theory of educational productivity. https://eric.ed.gov/?id= ED206042
Wang, M. T., & Fredricks, J. A. (2014). The reciprocal links between school engagement, youth problem behaviors, and school dropout during adolescence. Child development, 85(2), 722-737.
Wang, M. T., & Eccles, J. S. (2012). Social support matters: Longitudinal effects of social support on three dimensions of school engagement from middle to high school. Child development, 83(3), 877-895.
Wang, M. C., Haertel, G. D., & Walberg, H. J. (1993). Toward a knowledge base for school learning. Review of educational research, 63(3), 249-294.
Woolfolk, A. (2016). Educational Psychology. Boston: Pearson Education.
)