نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تبیین تجربیات زنده دانش‏آموزان پایه دوازدهم مدارس متوسطه‏ی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 97-98 از انگیزش تحصیلی بوده است. روش پژوهش کیفی از نوع نظریه داده بنیاد و ابزار جمع‏آوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش‏آموزان پایه دوازدهم رشته تجربی مدارس متوسطه‏ی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 97-98 بود. نمونه‏گیری به‏صورت هدفمند و گلوله برفی بوده به این صورت که تا جایی که دیگر به اطلاعات جدید پیدا نمی‏شد، نمونه‏گیری نیز پایان می‏پذیرفت، بنابراین با اشباع نظری، مصاحبه‏ها به اتمام رسید. نمونه شامل 16 نفر از دانش‏آموزان بود که در یک مصاحبه نیمه ساختاریافته شرکت کردند. داده‏های حاصل از مصاحبه‏ها به روش تحلیل محتوای کیفی، تحلیل شدند و مقوله‏های اصلی انگیزش تحصیلی استخراج شد. بدین ترتیب عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی در دو مقوله اصلی کدگذاری شده که هرکدام دارای مقوله‏های فرعی دیگری می‏شد. مقوله‏های اصلی به‏دست‏آمده عبارت‏اند از: 1- عوامل درونی، 2- عوامل بیرونی. مقوله‏های فرعی شامل: 1- عوامل فردی، 2- عوامل خانوادگی، 3- عوامل اجتماعی و زیر مقوله‏ها شامل: داشتن هدف، انرژی، آینده روشن، خودباوری، خودکارآمدی، موفقیت، علاقه، راهبردهای یادگیری، تشویق‏ها و حمایت پدر و مادر، تشویق دوستان و همسالان، الگو قرار دادن افرادی که به موفقیت رسیدن بود. به‏طورکلی انگیزش تحصیلی از عوامل متعددی چون فرد، خانواده و اجتماع متأثر است.

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی، ن.، صباغیان، ز.، و ابوالقاسمی، م. (1390). بررسی رابطه امید با موفقیت تحصیلی دانشجویان. پژوهش و برنامه‏ریزی در آموزش عالی، 2(60)، 1-16.
استراوس، ای و کربین، جی. (2000). مبانی پژوهش کیفی: فنون موفقیت مراحل تولید نظریه زمینه‏ای. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نی.
امینی، الف.، ولی‌زاده، س.، و محمدی، ب. (1381). بررسی عوامل مؤثر بر انگیزه یادگیری دانشجویان بالینی و ارائه راهکارهای مناسب جهت تقویت انگیزه آن‏ها از دیدگاه مدرسان دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تبریز- 1381. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 2، 10-11.
برجعلی، الف. (1397). مدل تأثیر انگیزه تحصیلی با میانجی‏گری سرمایه روان‏شناختی بر موفقیت تحصیلی. فرهنگ مشاوره، 9(33)، 1-19.
بشارت، م.ع.، شالچی، ب.، و شمسی‏پور، ح. (1385). بررسی رابطه هوش هیجانی با موفقیت تحصیلی دانش‏آموزان. اندیشه‏های نوین تربیتی، 2(4)، 73-84.
بیابانگرد، الف. (1380). روش‏های پیشگیری از افت تحصیلی. تهران: انجمن اولیاء و مربیان.
رستمی، ب.، معین، ز.، امینی، ک.، فکور، الف.، و رستمی، ح. (1396). انگیزش تحصیلی و برخی عوامل پیش‏بینی کننده آن در دانشجویان داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زنجان- سال 1395. مجله‏ی توسعه‏ی آموزش در علوم پزشکی، 10(28)، 27-38.
شیوندی، ک.، درتاج، ف.، فرخی، ن.ع.، و ابراهیمی قوام، ص. (1396). مدل یابی پیشرفت ریاضی بر مبنای ارزش تکلیف، درگیری شناختی، هیجان‏های پیشرفت و خودنظم جویی تحصیلی. فصلنامه فرهنگ مشاوره، 8(30)، 1-24.
عابدیان، ک.، و شاه‏حسینی، ز. (1391). عوامل مؤثر بر انگیزه دانشجویان پرستاری از انتخاب رشته تحصیلی خود (یک مطالعه مقطعی). فصلنامه سلامت خانواده دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، 1(3)، 32-26.
کهدوئی، س.، فلسفی نژاد، م.ر.، و برجعلی، ا. (1396). تدوین و اعتباریابی مدل علی موفقیت تحصیلی در دبیرستان. فصلنامه اندازه‏گیری تربیتی، 7(28)، 33-64.
گال، م.، بورگ، ب.، و گال، ج. (1998). روش‏های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‏شناسی. جلد دوم. ترجمه احمدرضا نصر و همکاران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
گردان شکن، م.، یارمحمدیان، م.ح.، و عجمی، س. (1389). تأثیر تدریس بسته فراشناختی بر خودراهبری در یادگیری دانشجویان مدارک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 10 (2)، 131-140.
مشکوه، م. (1390). رابطه بین هوش هیجانی و موفقیت تحصیلی. فناوری آموزش، 5(3)، 201-204.
نجفی کلیانی، م.، شریف، ف.، معطری، م.، جمشیدی، ن.، و کریمی، ش. (1390). کاهش انگیزه دانشجویان پرستاری: یک مطالعه کیفی. پژوهش پرستاری، 6(21)، 39-47.
References
Askari, J. (2006). Assessment of Risk Factors of Motivational Deficiencies in University Students from their Viewpoints. Iranian journal of psychaitry and clinical psychology, 11(4), 455-462.
Bengtsson, M., & Ohlsson, B. (2010). The nursing and medical students motivation to attain knowledge. Nurse Educ Today, 30 (2), 150-6.
Brown, S. D., Tramayne, S., Hoxha, D., Telander, K., Fan, X., & Lent, R. W. (2008). Social cognitive predictors of college students’ academic performance and persistence: A meta-analytic path analysis. Journal of Vocational Behavior, 72, 298-308.
Byrne, Z. S., Mueller-Hanson, R. A., Cardador, J. M., Thornton, G. C., Schuler, H., Frintrup, A., & Fox, S. (2004). Measuring achievement motivation: tests of equivalency for English, German, and Israeli versions of the achievement motivation inventory. Personality and Individual Differences, 37, 203-217.
Chun, H., & Dickson, G. (2011). A psychological model of academic performance among hispanic adolescents. Journal of youth Adolescence, 40, 1581- 1594.
Ferla, J., Valcke, M., & Cai, Y. (2009). Academic self-efficacy and academic self- concept: Reconsidering structural relationships. Learning and Individual Differences, 19, 499–505.
Kosgeroglu, N., Acat, M. B., Ayranci, U., Ozabaci, N., & Erkal, S. (2009). An investigation on nursing, midwifery and health care students’ learning motivation in Turkey. Nurse education in practice9(5), 331-339.‏