نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران.

2 دانشیار، گروه مشاوره، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

3 استاد ممتاز، گروه روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

4 استادیار، گروه مشاوره، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین مقایسه اثربخشی روش تدریس مشارکتی و سنتی بر اشتیاق تحصیلى، خودکارآمدى تحصیلى و خودتنظیمى در دانش‌آموزان انجام شد. روش پژوهش، آزمایشی از نوع طرح‌های پیش‌آزمون-پس‌آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل بود. جامعه آماری در این پژوهش، کلیه پسران دانش‌آموز پایه هفتم بود که در سال تحصیلی 98-1397 در ناحیه 2 شهر رشت در مدارس دولتی و غیرانتفاعی مشغول به تحصیل و طبق استعلام از اداره آموزش‌وپرورش تعدادشان 1320 نفر بود. گروه نمونه، 40 نفر از دانش‌آموزان پایه هفتم بودند، به شیوه تصادفی خوشه‏ای انتخاب و در دو گروه (کنترل و آزمایش) جایگزین شدند. ابتدا پرسشنامه‏های اشتیاق تحصیلی فردریکز و همکاران (2004)، خودکارآمدی میجلی و همکاران (2000) و خودتنظیمی بوفارد (1995) برای هر دو گروه اجرا شد (پیش‌آزمون). سپس آزمودنی‏های گروه مداخله، برنامه آموزش مشارکتی را در قالب 8 جلسه 90 دقیقه‏ای و هفته‏ای یک بار دریافت کردند؛ درحالی‌که گروه کنترل روش سنتی تدریس ارائه شد. پس‌ازاین مرحله دوباره هر دو گروه با پرسش‏نامه‏ی مذکور مورد ارزیابی قرار گرفتند (پس‏آزمون). یافته‏ها نشان داد که اجرای روش تدریس مشارکتی بر اشتیاق تحصیلی، تأثیر معناداری دارد (01/0>p)؛ اجرای روش تدریس مشارکتی بر خودکارآمدی، تأثیر معناداری دارد (01/0>p) و اجرای روش تدریس مشارکتی بر خودتنظیمی، تأثیر معناداری دارد (01/0>p). نتایج پژوهش نشان داد که در مقایسه بین دو روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سنتی؛ روش تدریس مشارکتی بر اشتیاق تحصیلى، خودکارآمدى تحصیلى و خودتنظیمى در دانش‌آموزان اثربخش‏ است. در روش تدریس مشارکتی فراگیران به جهت مشارکت در دسترسی به اطلاعات و محتوای آموزشی، باانگیزه و اشتیاق تحصیلی بیشتری به روند یادگیری می‏پردازند که منجر به ارتقاء خودکارآمدی و خودتنظیمی آن‌ها می‏شود.

کلیدواژه‌ها

اسلامی، م. ع.، درتاج، ف.، سعدی‏پور، ا. و دلاور، ع. (1395). مدل یابی علّی اشتیاق تحصیلی بر مبنای منابع شخصی و منابع اجتماعی در دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه امیرکبیر تهران. فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 7(28)، 134-161.
تمنایی فر، م. و گندمی، ز. (1390). رابطه انگیزه پیشرفت با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان. فصلنامه راهبردهای آموزش، 4(1)، 15-19
جباری، ک.، ایمان‌زاده، ع. و احمدزاده، ر. (1396). مقایسه تأثیر آموزش الکترونیکی با روش سنتی بر یادگیری مهارت زبان انگلیسی. فن‌آوری اطلاعات.7 (43)، 127-143.
حاجی حسینلو، خ؛ خالق خواه، ع. (1396). تأثیر یادگیری مشارکتی با گروه‌های پیشرفت بر خودکارآمدی و خودپنداره‏ی ریاضی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی. 13(43)، 117-137.
حسن‌زاده پلکوئی، ش.، صالحی، ک. و مقدم‏زاده، ع. (1397). تأثیر تدریس مشارکتی بر انسجام گروهی دانش‌آموزان ابتدایی. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(40)، 39-63.
خواجی، ل. و حسین‌چاری، م. (1390). بررسی رابطه اضطراب اجتماعی و جو روانی-اجتماعی کلاس با خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان دوره راهنمایی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 7(20)، 131-154.
زینعلی‌پور، ح.، زارعی، ا. و زندی نیا، ز. (1388). خودکارآمدی عمومی و تحصیلی دانش‌آموزان و ارتباط آن با عملکرد تحصیلی. پژوهشنامه مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 6(9)، 13-28.
سیف، ع ‏ا. (1395). روان‌شناسی پرورشی، روان‌شناسی یادگیری و آموزش. تهران: آگاه.
شهیدی، ش. (1394). روان‌شناسی مثبت نگر: طبقه‌بندی توانمندی‌های انسان و نقش این توانمندی‌ها در سلامت روان، همایش ملی معناداری زندگی، اصفهان، اداره کل امور فرهنگی دانشگاه اصفهان.
صفری، ن.، قاسمی‌پور، م. و طاهری، ز. (1396). تأثیر فن‏آوری آموزشی و راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی بر پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی دانشجویان کشاورزی دانشگاه پیام نور لرستان. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 41، 3-15
فیضی، ا. و مصرآبادی، ج. (1395). فراتحلیل تعامل جنسیت فراگیران بر تأثیر روش‌های تدریس مشارکتی و بحث گروهی. نشریه آموزش و ارزشیابی، 9(33)، 83-103.
قلتاش، ع. (1383). بررسی تأثیر یادگیری مشارکتی بر رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدائی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تربیت‌معلم، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
کارشکی، ح. و محسنی، ن. (1391).انگیزش در یادگیری و آموزش (نظریه‌ها و کاربردها). تهران: آوای نور.
کدیور، پ. (1397). روان‌شناسی یادگیری. تهران: سمت.
کردافشاری، ف. (1390). بررسی درگیری تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان بر اساس ترجیح سبک تدریس آنان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد.
معتمدی تلاوکی؛ ت.، عبداللهی، ح. و لطفی، ع. (1390). تأثیر روش‌های فعال تدریس مبتنی بر رویکرد ساختارگرایی بر بهبود عملکرد درس فیزیک دانش‌آموزان سال اول متوسطه. دوازدهمین کنفرانس آموزش فیزیک و آزمایشگاه، 14 تا 16 شهریور 1390 دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
نریمانی، م. و وحیدی، ز. (1392). مقایسه‏ی نارسایی هیجانی، باورهای خودکارآمدی و عزت‌نفس در میان دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 3(2)، 78-91.
نعامی، ع. و پیریایی، ص. (1391). رابطۀ ابعاد انگیزش تحصیلی با اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان‏ها شهر اهواز. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 6(16)، 30-42.
Alkhateeb, H. M., & Jumaa, M. (2002). Cooperative learning and algebra performance of eighth grade students in United Arab Emirates. Psychological reports, 90(1), 91-100.
Altunsoy, S. & Çimen, O., Ekici, G. & Atikc, A. D, Gokmen, A. (2010). An assessment of the factors that influence biology teacher candidates’ levels of academic self-efficacy. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 2377–2382.
Bandura, A. (2007). Self – efficacy in A. Kazdin (Ed.) Encyclopedia of psycholoyy. Washington, DC8, New York: American psychological Association and oxford uppers.
Bencheva J. W. (2010), Educational psychology. Boston: McGraw-Hill Higher Education.
Eslami, M. A., Dortaj, F., Saadipour, A. & Delavar, A. (2016). Causal modeling of academic enthusiasm based on personal and social resources in undergraduate students of Amirkabir University of Tehran. Journal of Counseling and Psychotherapy Culture, 7 (28), 134-161. [In Persian]
Faizi, A., & Misrabadi, J. (2016). Transcendence of learners' gender interaction on the impact of participatory teaching methods and group discussion. Journal of Education and Evaluation, 9(33), 83-103. [In Persian]
Finn, J. D. (1993). School engagement and students at risk. Washingtong, DC: National Center for Education Statistics.
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research,74(1), 59-109.
Gillies, R. M. (2003). The Effect of Cooperative Learning on Junior High School Student during Small Group. Journal of Learning and Instruction, 14(2), 197-213.
Haji Hosseinlou, Kh., & Khaleghkhah, A. (2016). The effect of collaborative learning with development groups on self-efficacy and mathematical self-concept. Quarterly Journal of Educational Psychology, 13 (43), 117-137. [In Persian]
Hassanzadeh Pelkoei, Sh., Salehi, K. & Moghaddamzadeh, A. (2018). The effect of participatory teaching on group cohesion of elementary students. Journal of Research in Educational Systems, 12 (40), 39-63. [In Persian]
Jabbari, K., Imanzadeh, A., & Ahmadzadeh, R. (2017). Comparison of the effect of e-learning with traditional methods on learning English language skills. Information Technology, 7 (43), 127-143. [In Persian]
Jimerson, S., Campos, E., & Greif, J. (2004). Toward an understanding of definitions and measures of school engagement and related terms. The California School Psychologist, 8, 7-27.
Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1994). Constructive conflict in the schools. Journal of social issues, 50(1), 117-137.
Kadivar, P. (2019). Learning Psychology. Tehran: Samat. [In Persian]
Karshaki, H. & Mohseni, N. (2012). Motivation in learning and teaching (theories and applications). Tehran: Avae Noor. [In Persian]
Khaji, L. & Hosseinchari, M. (2011). Investigating the Relationship between Social Anxiety and Class Psychosocial Climate with Academic Self-Efficacy in Middle School Students. Journal of Educational Psychology, 7 (20), 131-154. [In Persian]
Kozma, R. B. Bella L. W. & William, G. W. (2012). Instructional Technique. New York: Psychology Press.
Kurdafshari, F. (2011). A study of the academic conflict of third year high school students based on their preferred teaching style, Master's thesis, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad[In Persian]
Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2003). The role of self-efficacy beliefs instudent engagement and learning intheclassroom. Reading &Writing Quarterly, 19(2), 119-137. 
Maslach, C., & Leiter, M. P. (2005). "Stress and burnout": The critical research in Cooper, C. L. (Ed.), Handbook of Stress Medicine and Health, Lancaster: CRC Press, 155-72
Minz, A. & olson P. E. (2012), Vygotsky’s developmental and educational psychology, Hove and New York: Psychology Press
Motamedi, T., Abdollahi, H. & Lotfi, A. (2011). The effect of active teaching methods based on structuralist approach on improving the performance of physics students in the first year of high school. Twelfth Conference on Physics and Laboratory Training, 14 to 16 September 2011 Amir Kabir University of Technology. [In Persian]
Naami, A & Piriaei, S. (2012). The relationship between the dimensions of academic motivation and academic enthusiasm of third year high school students in Ahvaz. Journal of Research in Educational Systems, 30-42. [In Persian]
Narimani, M. & Vahidi, Z. (2013). Comparison of emotional failure, self-efficacy beliefs and self-esteem among students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 3 (2), 78-91. [In Persian]
Parr, G., & Bulfin, S. (2015). Professional learning and the unfinalizable: English educators writing and telling stories together. Changing English, 22(2), 157-175.
Qaltash, A. (1383). Investigating the effect of participatory learning on the development of social skills of fifth grade elementary school boys. Master Thesis, Curriculum Planning, Teacher Training University, Faculty of Psychology and Educational Sciences. [In Persian]
Saba, T. (2012). Implications of E-learning systems and self-efficiency on students outcomes: a model approach. Human-Centric Computing and Information Sciences, 2(1), 6.
Safari, N., Ghasemipoor, M. & Taheri, Z. (2017). The effect of educational technology and cognitive and metacognitive learning strategies on academic achievement and self-efficacy of agricultural students of Payame Noor University of Lorestan. Quarterly Journal of Agricultural Education Management Research, 41, 3-15. [In Persian]
Saif, A. A. (2016). Educational psychology, learning and teaching psychology. Tehran: Agah Publishing. [In Persian]
Shahidi, Sh. (1394). Positive Psychology: Classification of Human Capabilities and the Role of These Capabilities in Mental Health, National Conference on the Significance of Life, Isfahan, Isfahan University of Cultural Affairs. [In Persian]
Temnayifar, M. R. & Gandami, Z. (2011). The relationship between motivation to progress and academic achievement in students. Journal of Training Strategies, 4 (1), 15-19. [In Persian]
Williams, S. & Nelson-Gardell, D. (2012). Predicting resilience in sexually abused adolescents. Chaild abuse & neglect, 36(1), 53-63
Zeinalipour, H., Zarei, A. & Zandinia, Z. (2009). General and academic self-efficacy of students and its relationship with academic performance. Journal of Educational Psychology Studies, 6 (9), 13-28. [In Persian]