ابراهیم خلیلی؛ علی خورسندی طاسکوه؛ سعید غیاثی ندوشن؛ حمیدرضا آراسته
چکیده
در بررسی و تحلیل ماهیت استقلال دانشگاهی در نظامهای آموزش عالی، ارزیابی و تبیین رابطه میان دو نهاد دولت و دانشگاه از اهمیت ویژهای برخوردار بود. به میزانی که دولت بر سیاستگذاریهای آموزش عالی دخالت و کنترل دارد، به همان تناسب اصل استقلال دانشگاه با چالش روبرو شد. پژوهش حاضر با هدف فهم و تبیین چگونگی حضور و اثرگذاری نهاد قدرت ...
بیشتر
در بررسی و تحلیل ماهیت استقلال دانشگاهی در نظامهای آموزش عالی، ارزیابی و تبیین رابطه میان دو نهاد دولت و دانشگاه از اهمیت ویژهای برخوردار بود. به میزانی که دولت بر سیاستگذاریهای آموزش عالی دخالت و کنترل دارد، به همان تناسب اصل استقلال دانشگاه با چالش روبرو شد. پژوهش حاضر با هدف فهم و تبیین چگونگی حضور و اثرگذاری نهاد قدرت بر آموزش عالی ایران انجام شده است. روش این پژوهش متأثر از رویکرد نورمن فرکلاو، «تحلیل گفتمان انتقادی» بود. اسناد و متون موردمطالعه این پژوهش شامل کلیه متون و منابع نوشتاری و گفتاری است که پیرامون شرایط استقلال دانشگاهی در ایران و در ابعاد چهارگانه استقلال سازمانی، علمی، مالی و استخدامی مطرح بود. با توجه به رویکرد تحلیل گفتمان، روش عملی جمعآوری دادهها، مرور اسناد است. یافتههای پژوهش نشان داد، نهاد دولت از طریق عوامل مختلفی بر هر چهار نوع استقلال دانشگاهی در نظام آموزش عالی ایران تأثیر میگذارد. این عوامل به سه دسته «نظارتی و کنترلی»، «اداری و حقوقی» و «مالی و آموزشی» تقسیم و طبقهبندی شدهاند. با استناد به یافتههای این پژوهش، مطالبه صنفی و تلاش اجتماع علمی برای غلبه بر سیاستها و رویههای کنونی اعمال قدرت از سوی نهاد دولت بر استقلال دانشگاهی در ایران اکیداً پیشنهاد میشود. علاوه بر آن، «تعدیل نگرشهای سیاسی»، «بازنگری دیدگاه سنتی و دولتگرا در حکمرانی آموزش عالی» و «تلاش برای احیای استقلال استخدامی دانشگاهها» سه پیشنهاد سیاستی اصلی در احیای استقلال دانشگاهی در ایران قلمداد میشود.