زهرا وزیری اقدم؛ بدیع الزمان مکی آل آقا؛ علاء الدین اعتماد اهری
دوره 14، شماره 49 ، تیر 1399، ، صفحه 111-124
چکیده
هدف پژوهش حاضر مطالعه اکتشافی به‌منظور طراحی برنامه درسی با شاخصهای تربیت شهروندی و توسعه پایدار در سطح دانشگاه‌های تهران و اعتبارسنجی آن بود. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نوع، داده بنیاد و اکتشافی کیفی بوده است. دادههای مرحله کیفی، از متخصصان حوزههای اقتصادی، اجتماعی و مطالعات برنامه درسی جمع‌آوری و در مرحله ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر مطالعه اکتشافی به‌منظور طراحی برنامه درسی با شاخصهای تربیت شهروندی و توسعه پایدار در سطح دانشگاه‌های تهران و اعتبارسنجی آن بود. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نوع، داده بنیاد و اکتشافی کیفی بوده است. دادههای مرحله کیفی، از متخصصان حوزههای اقتصادی، اجتماعی و مطالعات برنامه درسی جمع‌آوری و در مرحله دوم همه اسناد، کتب درسی، سایتهای اینترنتی و منابع آنلاین معتبر با موضوع احصا گردید. جامعه آماری این پژوهش شامل اساتید و اعضای هیئتعلمی متخصص در حوزه اقتصادی، اجتماعی و مطالعات برنامه درسی دانشگاه‌های شهر تهران در سال 1397 بود و برای تعیین حجم نمونه موردنیاز از نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شد که تعداد آنان 30 نفر بود. ابزار جمع‌آوری دادهها، پرسشنامه محقق‌ساخته بود که برای تجزیهوتحلیل دادهها از شاخصهای آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. دادهها طی سه مرحله کدگذاری آزاد، محوری و انتخابی 61 مؤلفه کلی به دست آمد که در قالب یک الگوی مفهومی ارائه شده است. پس از روایی سنجی طبق نظریه لاوشه، از 20 گویه در بخش اهداف 16 گویه، از 19 گویه در بخش محتوا 16 گویه، از 14 گویه در بخش روش‌های تدریس 11 گویه و از 8 گویه در بخش ارزشیابی 7 گویه حاصل شد. درنهایت الگویی جامع ارائه شد که در صورت عملیاتی شدن آن میتوان شهروندانی با شاخصهای توسعه پایدار و تربیت شهروندی تربیت کرد که کشور را به‌سوی توسعه هدایت کنند.
ابراهیم صحرانشین؛ سیداحمد هاشمی؛ عباس قلتاش؛ مختار رنجبر
دوره 14، ویژه نامه ، تیر 1399، ، صفحه 271-291
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر، تبیین مبانی تربیت سیاسی و اجتماعی در اندیشههای جان دیویی و مطهری به‌منظور تدوین الگوی تربیت شهروندی بود. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر گردآوری دادهها، روش آمیخته اکتشافی بود. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش در بخش کیفی شامل متخصصان و صاحب‌نظران تعلیم و تربیت بود که از بین آنها تعداد 17 نفر با استفاده ...
بیشتر
هدف از انجام پژوهش حاضر، تبیین مبانی تربیت سیاسی و اجتماعی در اندیشههای جان دیویی و مطهری به‌منظور تدوین الگوی تربیت شهروندی بود. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر گردآوری دادهها، روش آمیخته اکتشافی بود. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش در بخش کیفی شامل متخصصان و صاحب‌نظران تعلیم و تربیت بود که از بین آنها تعداد 17 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. همچنین، در بخش کمی، جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دبیران دروس مطالعات اجتماعی و جامعه‌شناسی شهرستان بندرلنگه به تعداد 150 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه‌گیری تصادفی طبقهای با تخصیص متناسب تعداد 108 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. اطلاعات موردنیاز در بخش کیفی با مصاحبه ساختاریافته و در بخش کمی با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوری شد. برای تعیین روایی و پایایی ابزار پرسشنامه مذکور به ترتیب از روش‌های صوری و محتوایی و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که بر این اساس روایی صوری و محتوایی تأیید و مقدار پایایی نیز برابر با 84/0 به دست آمد. مجموعه یافتههای به‌دست‌آمده از بخش کیفی در 4 طبقه کلی مبنی بر اندیشههای سیاسی و اجتماعی مطهری و اندیشههای سیاسی و اجتماعی دیویی و 19 مؤلفه گزارش شد. بر این اساس، اندیشههای سیاسی مطهری شامل مؤلفههای ارزش‌ها، مشارکت، شایستگیهای درونی و شایستگیهای بیرونی و اندیشههای اجتماعی نیز شامل مؤلفههای قانون مداری، مسئولیت‌پذیری، شهروندگری، انسانیت، اخلاق‌مداری، درون سازی بودند. همچنین مؤلفههای اندیشه سیاسی دیویی شامل آزادیهای عقاید، منابع، انسان و فردیت و مؤلفههای اندیشههای اجتماعی وی نیز شامل تعامل، تشریک‌مساعی، فرد محوری و اجتماع‌محوری بودند. دادههای بخش کمی با تکنیک معادلات ساختاری تحلیل شد که نتایج نشان داد، مؤلفههای مذکور در سطح معناداری 95/0 بزرگ‌تر از مقدار 96/1 است، بنابراین، نتیجه حاصل از پژوهش حاکی از آن است که اندیشههای مطهری و جان دیویی دلالتهای مهمی برای تربیت شهروندی دارد. بر این اساس میتوان اندیشههای فلاسفه مذکور را به‌عنوان یک منبع و راهبری مطمئن در حوزههای تربیت شهروندی جهت بهتر زیستن و ایجاد مدینه فاضله به کار گرفت.
جواد جهان؛ سجاد زنگنه تبار؛ محمد پاک سرشت
دوره 12، ویژه‌نامه ، فروردین 1397، ، صفحه 1045-1066
چکیده
پژوهش حاضر با هدف ارائه ی مدل شایستگی دانش آموزان تربیت اسلامی، بر اساس ابعاد و مولفه های تربیت شهروندی از نظر متخصصان حوزه برنامه درسی انجام شده است، روش پژوهش کیفی و شامل تحلیل اسنادی و روش داده بنیاد است. ابزار پژوهش شامل چک لیست بررسی و همچنین مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل در بخش مطالعه ی متون از ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف ارائه ی مدل شایستگی دانش آموزان تربیت اسلامی، بر اساس ابعاد و مولفه های تربیت شهروندی از نظر متخصصان حوزه برنامه درسی انجام شده است، روش پژوهش کیفی و شامل تحلیل اسنادی و روش داده بنیاد است. ابزار پژوهش شامل چک لیست بررسی و همچنین مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل در بخش مطالعه ی متون از تحلیل متن کیفی به روش قیاسی – استقرایی و روش تحلیل مضمون و در بخش مصاحبه از روش تحلیل و تفسیر داده ها استفاده شد. همچنین از روش کدگذاری استفاده شده است. واحد داده های مورد نیاز استخراج و تنوع آنها به صورت فراوانی به ثبت رسیده است. ضمناً از شاخص های آمار توصیفی برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره برداری گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سه بعد دانشی، نگرشی و توانشی(مهارتی) مهم ترین ابعاد تربیت شهروندی هستند و هرکدام از این ابعاد دارای مولفه های ویژه ای است. بعد دانش دارای 16فراوانی و 28.07 درصد شامل مولفه های دانش عمومی و تخصصی، دانایی محوری، استقلال ذهنی، تفکر و تدبر و تعمق، برنامه ریزی،پرسش و پاسخ و مشارکت در بحث، توسعه علمی، ترویج دانش، توانایی محاسبات، توانایی گفتگو، سواد رسانه ای، شناخت محیط اطراف و هدف داری، بعد نگرش با 20فراوانی و 35.08 درصد فراوانی شامل: احترام به قانون و مقررات، عدالت خواهی و آزادی خواهی، توجه به فرهنگی ملی، پذیرش تنوع تفکرات، مسئولیت پذیری، صداقت، شجاعت و جسارت، ادب و نزاکت، بخشش، انصاف داشتن، دیگرخواهی، عیب پوشی، صلح طلبی، دور اندیشی، وفاداری، امنیت خواهی، خوش خلقی و خوشرویی، صمیمی بودن و داشتن مهارت همدلی، و بعد توانش با 21فراوانی و 36.84درصد فراوانی شامل: مشارکت در امور، خودکنترلی، صبر کردن، امانت داری، تعادل رفتاری، رازداری، تلاشگری، وقت شناسی، همکاری کردن، رفاه و آسایش، منظم بودن، کار گروهی، استقلال مالی، اشتغال، برقراری ارتباط، حل مساله، رعایت اصول بهداشتی، مهارت تصمیم گیری و معاشرت با دیگران به ترتیب کمترین و بیشترین کد مفهومی را به خود اختصاص دادند. بر اساس این مولفه ها مدل مطلوب تربیت شهروند اسلامی ارائه شده است. توجه به نتایج پژوهش آموزش و پرورش را در مسیر تربیت شهروندی دانش آموزان کمک خواهد نمود.
